YouTube – nền tảng quảng bá mới của Triều Tiên

Với những "YouTuber" Triều tiên ghi lại hoạt động thường ngày của người dân trong nước, thế giới bên ngoài có thêm cái nhìn về quốc gia khép kín này.

Trong đoạn video dài hơn 4 phút, một cô gái trẻ lấy từ trong tủ lạnh ra nhiều que kem trên tay, giơ lên trước máy quay.

“Đây là hương vị sữa – hình này thật dễ thương. Còn đây là hương đào”, cô gái nói bằng tiếng Anh, chỉ vào hình ảnh hoạt hình in trên bao bì que kem kèm theo một nụ cười.

Cuối cùng sau khi chọn được một chiếc, cô ấy cắn một miếng và cảm thán: “Kem rất là ngon”.

Cô gái này tự xưng là YuMi và cho biết đang sống tại Triều Tiên. Đoạn video mà cô đăng tải trên nền tảng YouTube đã thu hút được hơn 41.000 lượt xem.

Tài khoản YouTube của cô được tạo từ tháng 6/2022 là một trong số ít tài khoản mạng xã hội của Triều Tiên xuất hiện trên mạng Internet trong 2 năm qua. Trong các đoạn video, YuMi ghi lại các cảnh quay về cuộc sống hàng ngày của mình, bao gồm đến công viên giải trí, rạp chiếu phim, câu cá trên sông, tập thể dục và thăm một hang động đá vôi.

YuMi không phải là YouTuber Triều Tiên duy nhất gây ấn tượng mạnh. Ở một tài khoản khác, Song A - 11 tuổi, ra mắt trên nền tảng YouTube vào tháng 4/2022 và đã có hơn 20.000 người đăng ký.

“Cuốn sách yêu thích của tôi là Harry Potter của tác giả J. K. Rowling viết”, Song A khoe cuốn sách đầu tiên của bộ truyện lên, khiến người xem không khỏi ngạc nhiên vì từ trước đến này, Triều Tiên luôn đưa ra các quy tắc nghiêm ngặt cấm văn hóa nước ngoài, đặc biệt là từ các quốc gia phương Tây.

Trong đoạn video, Song A nói tiếng Anh và ngồi trong một căn phòng trông giống như phòng ngủ của một đứa trẻ bình dị với quả địa cầu, giá sách, thú nhồi bông, khung ảnh và rèm cửa màu hồng đằng sau.

Cũng trong những đoạn video mà em đăng tải, Song A được đưa đến chơi công viên nước, đi khám phá trung tâm triển lãm khoa học và kỹ thuật hay ghi lại cảnh ngày đầu tiên quay lại trường học.

Không giống như phong cách tuyên truyền truyền thống mà thế giới hay thường thấy từ Triều Tiên, với những dạng biểu ngữ kín chữ, video quay cảnh binh sĩ diễu hành và phóng thử tên lửa, các chuyên gia nhận định với những đoạn video đăng trên YouTube, quốc gia này đang thử nghiệm một chiến thuật mới: Sự tương đồng.

“Triều Tiên đang tìm cách thể hiện rằng Bình Nhưỡng là một quốc gia bình thường”, Park Seong-cheol, nghiên cứu viên tại Trung tâm Dữ liệu Nhân quyền Triều Tiên nói, đồng thời cho biết thêm giới lãnh đạo nước này rất quan tâm đến cách thế giới bên ngoài nhìn nhận họ.

Trong khi đó, Giáo sư nghiên cứu Ha Seung-hee tại Đại học Dongguk University lại cho rằng Triều Tiên có thể đang tìm cách thể hiện mình là một quốc gia an toàn để thúc đẩy du lịch nhiều hơn, đặc biệt là sau thời kỳ đại dịch COVID-19.

Mặc dù chưa mở cửa lại biên giới với khách du lịch nhưng “Triều Tiên đang tập trung vào du lịch vì mục đích kinh tế”, Giáo sư Ha chỉ ra.

“Sau khi đại dịch bùng phát, Triều Tiên đã có những cuộc thảo luận về việc loại bỏ các hình thức tuyên truyền trước đây và thực hiện các hình thức mới. Sau khi nhà lãnh đạo Kim Jong-un yêu cầu sự sáng tạo hơn trong hình thức tuyên truyền, các video dạng vlog trên YouTube bắt đầu xuất hiện”, ông Ha lý giải.

Trong một bài viết trên tờ báo nhà nước Rodong Sinmun của Triều Tiên xuất bản năm 2019, nhà lãnh đạo Kim Jong-un tuyên bố các kênh tuyên truyền và tin tức của đất nước phải mạnh dạn loại bỏ khuôn khổ viết và biên tập cũ với các quy ước và phương pháp đã được thiết lập trước đây.

Việc sử dụng tiếng Anh của các YouTuber Triều Tiên có thể phản ánh nỗ lực tiếp cận người xem toàn cầu. Cả YuMi và Song A cũng đặt tên tiếng Anh cho các tài khoản của họ là Olivia Natasha và Sally Parks.

Trong thập kỷ qua, Triều Tiên cũng từng đăng tải những loại hình video khác trên YouTube song đã bị ban quản lý nền tảng xóa bỏ.

Vào năm 2017, YouTube đã gỡ xuống kênh tin tức Uriminzokkiri của nhà nước Triều Tiên, cho rằng họ đã vi phạm điều khoản dịch vụ và nguyên tắc cộng đồng của nền tảng này.

Một kênh YouTube khác có tên là Echo of Truth, được cho là do một cư dân Triều Tiên tên là Un A điều hành. Người này đã quay cảnh mình tham gia các hoạt động hàng ngày ở Bình Nhưỡng, đã bị gỡ xuống vào cuối năm 2020.

Động thái này đã vấp phải sự phản đối kịch liệt từ một số nhà nghiên cứu vì họ cho rằng các video cung cấp cái nhìn sâu sắc có giá trị về Triều Tiên.

Khi được yêu cầu bình luận về các tài khoản của Triều Tiên hiện có, một đại diện của YouTube trả lời nền tảng này tuân thủ tất cả các luật trừng phạt và tuân thủ thương mại hiện hành, bao gồm cả nội dung do các thực thể bị hạn chế tạo và tải lên.

“Nếu chúng tôi thấy rằng một tài khoản vi phạm Điều khoản dịch vụ hoặc Nguyên tắc cộng đồng của chúng tôi, chúng tôi sẽ vô hiệu hóa tài khoản đó”, người đại diện nêu rõ.

Các chuyên gia cho biết video của YuMi và Song A có thể là một nỗ lực của Bình Nhưỡng trong việc tiếp cận khán giả mà không thu hút sự chú ý của công ty quản lý nền tảng.