Thủ tướng yêu cầu tập trung xử lý vi phạm về Hệ thống giám sát hành trình tàu cá (VMS)

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký Công điện số 49/CĐ-TTg ngày 15/5/2024 yêu cầu tập trung phát hiện, điều tra và xác minh thông tin để xử lý vi phạm quy định về Hệ thống giám sát hành trình tàu cá (VMS).

Công điện gửi Bộ trưởng các Bộ: Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Thông tin và Truyền thông, Tư pháp, Công an, Quốc phòng và Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương ven biển nêu: Sau hơn 06 năm triển khai đồng bộ các nhiệm vụ, giải pháp chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (khai thác IUU), gỡ cảnh báo "Thẻ vàng" của Ủy ban châu Âu (EC), công tác quản lý khai thác thủy sản nước ta đã có chuyển biến tích cực, đạt được nhiều kết quả, đặc biệt trong công tác lắp đặt và vận hành hệ thống giám sát hành trình tàu cá (VMS). Tuy nhiên, tình trạng tàu cá nước ta đi khai thác hải sản trái phép ở vùng biển nước ngoài vẫn diễn biến phức tạp.

Nguyên nhân cơ bản thứ nhất là do số lượt tàu cá phải lắp đặt thiết bị VMS theo quy định (sau đây gọi chung là tàu cá) vi phạm các quy định về VMS vẫn còn nhiều, nhưng tỷ lệ các trường hợp vi phạm bị xử phạt còn hạn chế. Nếu không xử phạt nghiêm minh các trường hợp tàu cá vi phạm quy định về VMS, tàu cá đi khai thác hải sản trái phép ở vùng biển nước ngoài, khả năng gỡ được cảnh báo "Thẻ vàng" trong năm 2024 là rất thấp, thậm chí bị nâng lên thành cảnh báo "Thẻ đỏ" trong đợt thanh tra lần thứ 5 sắp tới của EC.

Nguyên nhân cơ bản thứ hai là các cơ quan chức năng chưa thực sự quan tâm, tập trung thực hiện nghiêm túc, triệt để, toàn diện các nhiệm vụ, giải pháp được giao; người đứng đầu chính quyền các cấp, các sở, ban, ngành và lực lượng chức năng tại địa phương chưa nêu cao tinh thần trách nhiệm trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức triển khai thực hiện các chỉ đạo của Ban Bí thư, của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.

Để quyết tâm gỡ cảnh báo "Thẻ vàng" IUU theo tinh thần Chỉ thị số 32-CT/TW ngày 10 tháng 4 năm 2024 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác chống khai thác IUU và phát triển bền vững ngành thuỷ sản và Nghị quyết số 52/NQ-CP ngày 22 tháng 4 năm 2024 ban hành Chương trình hành động và Kế hoạch của Chính phủ triển khai thực hiện Chỉ thị số 32-CT/TW ngày 10 tháng 4 năm 2024 của Ban Bí thư; đồng thời tiếp tục thực hiện quyết liệt, có hiệu quả Công điện số 1058/CĐ-TTg ngày 04 tháng 11 năm 2023 của Thủ tướng Chính phủ về việc tập trung thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp cấp bách, trọng tâm chống khai thác IUU, gỡ cảnh báo "Thẻ vàng" EC, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Bộ trưởng các bộ có liên quan, Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương ven biển tiếp tục quán triệt, thống nhất nhận thức, quan điểm của Ban Bí thư trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo các cơ quan, đơn vị, lực lượng chức năng trực thuộc; nêu cao trách nhiệm người đứng đầu; tập trung chỉ đạo triển khai thực hiện nghiêm túc, quyết liệt các nhiệm vụ, giải pháp chống khai thác IUU nói chung; đặc biệt tập trung cao độ trong công tác phát hiện, điều tra và xác minh thông tin để xử lý nghiêm minh, triệt để các vi phạm quy định về VMS nói riêng, quyết tâm gỡ cảnh báo "Thẻ vàng" của EC tại đợt thanh tra lần thứ 5 (dự kiến vào tháng 9 - 10 năm 2024); cụ thể như sau:

1. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chủ trì, phối hợp với các Bộ: Thông tin và Truyền Thông, Tư pháp, Giao thông vận tải, Công an, Quốc phòng và các Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương ven biển:

- Rà soát lại toàn bộ hệ thống VMS (bao gồm cả phần cứng và phần mềm), tiếp tục bổ sung các tính năng quản lý tàu cá nhằm đảm bảo phát hiện ngay, kịp thời các trường hợp tự ý ngắt kết nối, tháo gửi thiết bị VMS sang các tàu khác, hoàn thành trong Quý III năm 2024.

- Thiết lập cơ chế chia sẻ thông tin kịp thời giữa các cơ quan chức năng để đảm bảo các trường hợp tàu cá vi phạm các quy định về VMS được phát hiện nhanh nhất, chia sẻ đến các cơ quan chức năng để điều tra, xác minh thông tin, củng cố hồ sơ để xử phạt theo quy định; đồng thời truyền thông sâu rộng đến cộng đồng ngư dân các trường hợp chủ tàu, ngư dân bị xử phạt để răn đe, nâng cao nhận thức, giáo dục cộng đồng, hoàn thành trong Quý III năm 2024.

- Chủ trì, phối hợp với Bộ Tư pháp hướng dẫn, kiểm tra việc thực hiện, tuân thủ các quy định của Luật Thủy sản, Nghị định số 37/2024/NĐ-CP ngày 04 tháng 4 năm 2024 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 26/2019/NĐ-CP ngày 08 tháng 3 năm 2019 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Thủy sản và Nghị định số 38/2024/NĐ-CP ngày 05 tháng 4 năm 2024 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thủy sản.

- Kiểm tra định kỳ, thường xuyên hoặc các đợt cao điểm (nếu cần thiết) chất lượng thiết bị, tình trạng lắp đặt và việc cung cấp dịch vụ hệ thống thiết bị VMS trên tàu cá để xử lý nghiêm minh chủ tàu cá, thuyền trưởng, nhà cung cấp dịch vụ vi phạm quy định pháp luật.

2. Bộ Quốc phòng:

- Chỉ đạo các lực lượng chức năng bám sát, liên hệ chặt chẽ, thường xuyên với các cộng đồng ngư dân có nguy cơ cao vi phạm vùng biển nước ngoài, trên các vùng biển giáp ranh để kịp thời phát hiện và xử lý các trường hợp vi phạm.

- Kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ việc lắp đặt, tình trạng thiết bị VMS trên các tàu cá khi xuất, nhập bến, đang hoạt động trên biển để kịp thời phát hiện, ngăn chặn, xử lý vi phạm quy định về VMS.

3. Bộ Công an kịp thời phát hiện, điều tra và xác minh thông tin để xử lý triệt để, nghiêm minh các trường hợp tàu cá vi phạm quy định về VMS; kiên quyết xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân cố tình vi phạm các quy định pháp luật về chống khai thác IUU.

4. Bộ Tư pháp:

- Chủ trì nghiên cứu, tham mưu về giao thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính cho cơ quan chuyên môn đảm bảo thực thi pháp luật hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với quy định pháp luật.

- Phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và các bộ, ngành có liên quan hướng dẫn, kiểm tra việc thực hiện các quy định của pháp luật.

5. Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương ven biển:

- Tập trung nguồn lực, kinh phí để rà soát đảm bảo 100% tàu cá trên 15 mét khi tham gia khai thác trên biển phải lắp đặt thiết bị và duy trì kết nối hệ thống VMS theo quy định của Luật Thủy sản và các quy định pháp luật khác có liên quan, hoàn thành trong Quý III năm 2024.

- Bố trí cán bộ đủ năng lực, chuyên môn nghiệp vụ thực hiện giám sát từng tàu cá của địa phương trên hệ thống VMS, kịp thời phát hiện, điều tra và xác minh thông tin để xử lý triệt để, nghiêm minh các trường hợp tàu cá vi phạm quy định về VMS.

- Tăng cường kiểm tra tình trạng lắp đặt và duy trì kết nối hệ thống VMS của 100% tàu cá khi ra vào cảng và đang hoạt động trên các vùng biển để kịp thời phát hiện, ngăn chặn, xử lý vi phạm quy định về VMS.

- Kiên quyết xử lý nghiêm minh các tổ chức, cá nhân cố tình vi phạm các quy định pháp luật.

6. Bộ trưởng các Bộ: Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Công an, Quốc phòng, Thông tin và Truyền thông, Giao thông vận tải, Tư pháp và Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương ven biển theo chức năng, nhiệm vụ được giao tập trung chỉ đạo các cơ quan chức năng chuyên ngành phối hợp triển khai quyết liệt, đồng bộ các biện pháp để xử lý nghiêm minh, triệt để các chủ tàu cá, tổ chức cá nhân cố tình vi phạm, tiếp tay và hỗ trợ vi phạm quy định hệ thống VMS, góp phần chấm dứt tình trạng tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài.

Giao Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (Cơ quan thường trực Ban Chỉ đạo Quốc gia về IUU) kiểm tra, đôn đốc, theo dõi, tổng hợp và báo cáo Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang - Trưởng ban Chỉ đạo Quốc gia về IUU kết quả thực hiện Công điện này./.