Thủ tướng Phạm Minh Chính: Kiểm soát tốt dịch bệnh là yếu tố quyết định phục hồi kinh tế

Kết luận phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 8, Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu trước mắt cần ưu tiên cao nhất cho việc sớm kiểm soát dịch bệnh, từng bước khôi phục hoạt động sản xuất, kinh doanh ở những nơi bảo đảm an toàn dịch bệnh; xây dựng kịch bản phục hồi, tăng trưởng kinh tế trong điều kiện đã tiêm vaccine bao phủ diện rộng. Phải nghiên cứu kỹ lưỡng, khoa học, bám sát tình hình thực tiễn Việt Nam để chuẩn bị các biện pháp thích ứng an toàn với dịch bệnh. Kiểm soát tốt dịch bệnh là yếu tố quyết định phục hồi kinh tế.

Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu trước mắt cần ưu tiên cao nhất cho việc sớm kiểm soát dịch bệnh, từng bước khôi phục hoạt động sản xuất, kinh doanh ở những nơi bảo đảm an toàn dịch bệnh - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Tại phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 8 ngày 6/9, Bộ Kế hoạch và Đầu tư nhận định, nhìn chung, tình hình kinh tế-xã hội 8 tháng cơ bản được duy trì ổn định, đạt được một số kết quả tích cực, thể hiện ý chí quyết tâm, nỗ lực, đồng lòng, chung sức của toàn Đảng, toàn dân, toàn hệ thống chính trị. Tuy nhiên, tình hình kinh tế-xã hội tháng 8 tiếp tục cho thấy những khó khăn, thách thức không nhỏ.

Phát biểu tại Phiên họp, các thành viên Chính phủ cơ bản đồng tình với báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, tập trung phân tích tình hình, đề xuất các giải pháp thực hiện các nhiệm vụ phòng, chống dịch, phát triển kinh tế-xã hội thời gian tới, nhất là sau khi dịch bệnh được kiểm soát. Nhiều ý kiến đề cập cần đẩy mạnh hơn nữa việc tiêm vaccine, sớm có hướng dẫn cụ thể về đi lại, hoạt động của người tiêm đủ 2 mũi…

Chuẩn bị kế hoạch khi dịch bệnh được kiểm soát

Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long cho biết, dự kiến đến cuối năm 2021, Việt Nam sẽ có khoảng 90 triệu liều vaccine (không tính nguồn COVAX - đã có cam kết nhưng do khan hiếm vaccine nên chưa có kế hoạch cụ thể). Trong đó, vaccine sẽ về rất nhiều trong tháng 9 (dự kiến hơn 20 triệu liều) và các tháng còn lại trong năm. Bộ trưởng đề nghị các địa phương triển khai cao điểm tiêm vaccine trong các tháng tới, tiến độ tiêm phải đạt 1 triệu mũi 1 ngày mới hoàn thành kế hoạch.

Trước mắt, Bộ Y tế yêu cầu 5 địa phương gồm Thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội, Bình Dương, Long An và Đồng Nai phải hoàn thành tiêm mũi 1 trước ngày 15/9. Về vaccine cho trẻ em, Thủ tướng đã có chỉ đạo, Bộ đã tích cực làm việc với các công ty cung ứng và sẽ có lộ trình tiêm cụ thể.

Về việc đi lại, hoạt động của người tiêm đủ 2 mũi, Bộ đang nghiên cứu để thí điểm tại một số địa phương phía nam, đồng thời tiếp tục có khuyến cáo về bảo đảm phòng, chống dịch. Lý do là những người tiêm đủ 2 mũi vẫn có khả năng mắc bệnh và lây nhiễm cho người khác, dù nguy cơ mắc bệnh, chuyện nặng và lây nhiễm cho người khác đã giảm.

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho biết nhiều địa phương, nhất là Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh đang tích cực xử lý, tháo gỡ các khó khăn liên quan đến thiết bị dạy và học trực tuyến. Bộ Giáo dục và Đào tạo đang theo sát tình hình, thống kê nhu cầu của các địa phương và nghiên cứu phương án xử lý, hỗ trợ các địa phương, những gia đình gặp khó khăn về thiết bị dạy và học trực tuyến.

Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, thế giới có khả năng sản xuất 1,5 tỷ liều vaccine mỗi tháng vào cuối năm 2021 và 2,2 tỷ liều mỗi tháng trong năm 2022. Với tín hiệu tích cực về vaccine, có thể đặt mục tiêu tăng trưởng cao hơn cho năm 2022. Bộ trưởng cho rằng, xu hướng của thế giới hậu COVID là kinh tế xanh và kinh tế số, kinh tế số sẽ tăng trưởng nhanh, là động lực của tăng trưởng GDP. Cũng theo Bộ trưởng, hệ thống chỉ huy và kiểm tra trực tuyến được kết nối tới tận các xã, phường vừa được hoàn thành theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ sẽ giúp cải thiện một bước đáng kể công tác tổ chức thực hiện vốn được coi là khâu yếu lâu nay.

Lắng nghe ý kiến các Bộ trưởng, Thủ tướng liên tục có ý kiến chỉ đạo với các vấn đề cụ thể. Với Bộ Giao thông vận tải, ông yêu cầu tập trung triển khai nhiệm vụ xây dựng cao tốc ở khu vực ĐBSCL và Tây Nguyên; làm việc trực tuyến với các địa phương về giải phóng mặt bằng; phối hợp với Bộ Tài nguyên và Môi trường để tháo gỡ ngay vướng mắc liên quan tới các mỏ vật liệu xây dựng cao tốc Bắc-Nam... Với ngành nông nghiệp, Thủ tướng giao Phó Thủ tướng Lê Văn Thành làm việc ngay với các bộ liên quan, các tỉnh phía nam để giải quyết vấn đề tiêu thụ quả thanh long…

Phó Thủ tướng Lê Văn Thành cho rằng, triển vọng tăng trưởng kinh tế phụ thuộc nhiều vào khả năng kiểm soát dịch bệnh. Từ nay đến 15/9, các bộ, ngành cần xây dựng kế hoạch tổng thể chung khi mở cửa nền kinh tế trong bối cảnh dịch bệnh được kiểm soát.

Nhắc đến câu chuyện kiểm soát đi lại đối với người dân ở các đô thị lớn như Thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cho rằng, các bộ, ngành đã xây dựng nhiều ứng dụng (app) liên quan. Do đó, các tỉnh, thành phố cần nghiên cứu, chủ động chuẩn bị trước để khi cần, có thể áp dụng triển khai ngay, tránh lúng túng, bị động.

Nêu vấn đề giải ngân vốn đầu tư công chậm, Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh cho rằng cần đánh giá sát thực tế hơn. Bởi trong 8 tháng năm 2021, giải ngân được hơn 40%, trong khi cùng kỳ năm 2020, năm có tỷ lệ giải ngân cao nhất trong 5 năm trước, cũng chỉ đạt 46%. Tốc độ giải ngân nhanh của năm 2020 là vào những tháng cuối năm. Cho rằng việc giải ngân vốn đầu tư công có ý nghĩa rất lớn đối với thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, Phó Thủ tướng đề nghị phải đánh giá kỹ các dự án khi xem xét quyết định điều chuyển nguồn vốn.

Thủ tướng Phạm Minh Chính: Kiểm soát tốt dịch bệnh là yếu tố quyết định phục hồi kinh tế - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Nhiều kết quả tích cực dù chịu tác động lớn từ dịch bệnh

Kết luận nội dung về kinh tế-xã hội, Thủ tướng Phạm Minh Chính đánh giá cao các ý kiến phát biểu tâm huyết, thẳng thắn, trách nhiệm, sát thực tế; giao các bộ, ngành liên quan tiếp thu các ý kiến, rà soát, hoàn thiện các báo cáo để trình các cấp có thẩm quyền theo quy định và hoàn thiện nghị quyết Phiên họp, sớm trình Thủ tướng Chính phủ ký ban hành.

Thủ tướng nêu rõ, tình hình kinh tế-xã hội 8 tháng chịu tác động rất lớn bởi dịch bệnh diễn biến phức tạp, nhanh, khó dự đoán, gây bất ngờ cho các nước, trong đó có Việt Nam. Thủ tướng thấu hiểu những khó khăn và chia sẻ những mất mát của người dân do dịch bệnh, giãn cách xã hội…

Dưới sự lãnh đạo của Đảng, với sự quyết tâm, đồng lòng, quyết liệt vào cuộc của cả hệ thống chính trị, sự chỉ đạo sát sao của Chính phủ, các cấp, các ngành, địa phương và sự nỗ lực của cộng đồng doanh nghiệp, nhân dân cả nước, trong 8 tháng qua, kinh tế vĩ mô ổn định, lạm phát được kiểm soát, CPI tháng 8 tăng 0,25% so với tháng 7; bình quân 8 tháng tăng 1,79% so với cùng kỳ, thấp nhất kể từ năm 2016. Thị trường tiền tệ, tín dụng, ngoại hối cơ bản ổn định; mặt bằng lãi suất tiếp tục xu hướng giảm.

Thu ngân sách mặc dù trong những tháng gần đây có xu hướng giảm do tác động của dịch bệnh nhưng tính chung 8 tháng đạt gần 75% dự toán, tăng hơn 14% so với cùng kỳ, góp phần bảo đảm các nhiệm vụ chi, nhất là cho phòng, chống dịch COVID-19 và hỗ trợ người dân.

Sản xuất nông, lâm nghiệp và thủy sản đạt khá; an ninh lương thực, thực phẩm được bảo đảm; nông nghiệp là trụ đỡ vững chắc của nền kinh tế trong bối cảnh khó khăn. Chỉ số sản xuất toàn ngành công nghiệp 8 tháng tăng 5,6%, trong đó một số địa phương tăng ở mức cao như Ninh Thuận tăng 34,1%; Nghệ An tăng 23,1%; Hải Phòng tăng 20,6%; Bắc Ninh tăng 9,8%...

Tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu hàng hóa 8 tháng tăng 27,2% (xuất khẩu tăng 21,2%). Thị trường trong nước được chú trọng; thương mại điện tử, thanh toán không dùng tiền mặt có chiều hướng phát triển.

Vốn FDI thực hiện đạt hơn 11,58 tỷ USD, tăng 2%. Ứng dụng công nghệ thông tin được đẩy mạnh, nhất là trong phòng, chống dịch bệnh và nhiều lĩnh vực khác như giáo dục, y tế, hành chính, dịch vụ... Công tác hoàn thiện thể chế, cải cách hành chính, cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh tiếp tục được quan tâm chỉ đạo, nhất là những nội dung thuộc thẩm quyền của Chính phủ. Chính phủ sắp ban hành Nghị quyết về tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh, hỗ trợ phát triển doanh nghiệp.

Các cấp, các ngành chú trọng bảo đảm an sinh xã hội và đời sống của người dân, dù so với mong muốn và yêu cầu thì chưa đáp ứng được. Đến nay, đã có khoảng 15 triệu lao động được hỗ trợ theo Nghị quyết 68 với tổng số tiền 8,4 nghìn tỷ đồng; hỗ trợ 1,2 triệu lao động tự do với số tiền hơn 2,1 nghìn tỷ đồng; có 37.000 hộ sản xuất kinh doanh được nhận hỗ trợ. Xuất cấp 134.000 tấn gạo hỗ trợ cho người dân gặp khó khăn do dịch bệnh; triển khai 2 triệu túi an sinh xã hội. Các địa phương đã ưu tiên bố trí nguồn lực hỗ trợ cho người dân, doanh nghiệp trên địa bàn. Mặt trận Tổ quốc tại 63/63 tỉnh, thành phố đã vận động tổ chức, cá nhân ủng hộ gần 7 nghìn tỷ đồng. “Qua đây, chúng ta thấy điểm rất sáng là tinh thần đại đoàn kết dân tộc, tương thân tương ái của đồng bào ta, của các doanh nghiệp, cần tiếp tục khích lệ, động viên, phát huy”, Thủ tướng chia sẻ.

Trật tự an toàn xã hội được bảo đảm; quốc phòng, an ninh được giữ vững. Hoạt động đối ngoại được đẩy mạnh, đặc biệt là ngoại giao vaccine với các hoạt động tích cực, hiệu quả của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, các bộ, ngành, trên các kênh ngoại giao Nhà nước, ngoại giao nhân dân, ngoại gia đa phương, ngoại giao song phương... Thông tin, truyền thông được tăng cường, nhất là phục vụ cho công tác phòng, chống dịch theo tinh thần “dân biết, dân hiểu, dân tin, dân theo, dân cùng làm”; đã phát hiện, xử lý nghiêm các vi phạm.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, chúng ta tiếp tục gặp rất nhiều khó khăn, thách thức, hạn chế cần phát hiện kịp thời, nghiêm túc lắng nghe, tiếp thu các ý kiến của người dân, của các chuyên gia để có giải pháp khắc phục.

Theo đó, nhiều địa phương phải kéo dài thời gian giãn cách, ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống nhân dân, làm gián đoạn nhiều hoạt động kinh tế-xã hội và sản xuất kinh doanh của một bộ phận doanh nghiệp.

Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng giảm, giải ngân vốn đầu tư công chậm, đến nay mới đạt 40,6% kế hoạch, trong đó vốn ngoài nước đạt 7,94%. Đời sống người dân gặp nhiều khó khăn. Số doanh nghiệp đăng ký thành lập mới giảm; tình hình an ninh, trật tự trên một số địa bàn tiềm ẩn những yếu tố phức tạp...

Tính chủ động, sáng tạo linh hoạt của các cấp, các ngành, các địa phương chưa tương xứng với tình hình. Tổ chức thực hiện vẫn là khâu yếu. Chưa tích cực tận dụng cơ hội chuyển đổi số, kết nối dữ liệu với nhau chưa tốt.

Phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 8 diễn ra hôm nay, 6/9 - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm thời gian tới

Để phấn đấu đạt mức cao nhất các mục tiêu, chỉ tiêu kế hoạch năm 2021, Thủ tướng nêu rõ, trước mắt chúng ta cần ưu tiên cao nhất cho việc sớm kiểm soát dịch bệnh, đồng thời từng bước khôi phục hoạt động sản xuất, kinh doanh ở những nơi bảo đảm an toàn dịch bệnh. Kiểm soát tốt dịch bệnh là yếu tố quyết định phục hồi kinh tế.

Thủ tướng nhấn mạnh, đã hy sinh phát triển kinh tế thì các địa phương thực hiện giãn cách phải kiểm soát được dịch bệnh theo tiêu chí của Bộ Y tế, đưa cả nước về trạng thái “bình thường mới”. Thủ tướng nêu quyết tâm phấn đấu kiểm soát dịch bệnh trong tháng 9. Trong lúc còn khan hiếm vacicne, chưa bao phủ được vaccine thì các biện pháp phòng ngừa vẫn là cơ bản, chiến lược, lâu dài, quyết định, trong đó có biện pháp giãn cách xã hội, phải tăng cường tuyên truyền, vận động, kêu gọi để nhân dân chia sẻ, thông cảm, hưởng ứng, tích cực tham gia. Còn chống dịch là quan trọng, cần thiết, đột phá, phải tích cực, mạnh mẽ, quyết liệt.

“Chúng ta nghiên cứu kỹ lưỡng, khoa học, bám sát tình hình thực tiễn Việt Nam để chuẩn bị các biện pháp thích ứng an toàn với dịch bệnh, giao thông an toàn, đi lại an toàn, sản xuất an toàn, dịch vụ an toàn…”, Thủ tướng nêu rõ.

Thủ tướng yêu cầu xây dựng kịch bản phục hồi, tăng trưởng kinh tế trong điều kiện đã tiêm vaccine bao phủ diện rộng. Điều hành hài hòa, hợp lý, hiệu quả giữa chính sách tiền tệ, tài khóa và các chính sách khác, giữ ổn định vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn, an sinh xã hội và chuỗi cung ứng không bị đứt gãy.

Khẩn trương xử lý các tổ chức tín dụng yếu kém, trước hết chọn 1-2 tổ chức để làm trước, rút kinh nghiệm. Tăng cường kỷ luật, kỷ cương tài chính, ngân sách; các cấp, các ngành, các cơ quan, đơn vị triệt để tiết kiệm chi hơn nữa để tập trung nguồn cho phòng, chống dịch. Có phương án điều hành ngân sách Nhà nước phù hợp với tình hình cụ thể, vừa đáp ứng các nhu cầu cấp bách, vừa giải quyết vấn đề lâu dài.

“Phải có biện pháp thu phù hợp với tình hình khi người dân và doanh nghiệp gặp khó khăn, có cách làm tốt hơn, đặc biệt là đẩy mạnh chuyển đổi số, thu thuế trực tuyến để tránh thất thu và an toàn về phòng, chống dịch”, Thủ tướng lưu ý.

Đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công, tập trung cho hạ tầng cứng và mềm; nơi nào không giải ngân được, không có dự án thì dứt khoát cắt vốn, tập trung cho các dự án tốt. Sắp tới, lãnh đạo Chính phủ sẽ làm việc với các địa phương, bộ ngành có tỷ lệ giải ngân dưới 40% để có giải pháp phù hợp.

Có biện pháp phù hợp thúc đẩy xuất khẩu, kiểm soát nhập siêu. Phát triển mạnh thị trường trong nước; thúc đẩy thương mại điện tử, thanh toán không dùng tiền mặt. Theo dõi sát diễn biến giá cả, nhất là nguyên, nhiên, vật liệu, hàng hóa thiết yếu; kịp thời có biện pháp điều hành, bình ổn phù hợp; đồng thời tăng cường quản lý thị trường, xử lý nghiêm các vi phạm.

Khẩn trương triển khai thực hiện Nghị quyết của Chính phủ về hỗ trợ doanh nghiệp, hợp tác xã trong bối cảnh dịch bệnh sau khi được ban hành. Tập trung đẩy nhanh tiến độ sửa đổi các quy định pháp luật còn chồng chéo, mâu thuẫn, chưa thống nhất, chưa phù hợp với thực tiễn, gây khó khăn, cản trở các hoạt động đầu tư, sản xuất, kinh doanh. Các cấp, các ngành chủ động tiếp nhận, xử lý, tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc xuất hiện từ tình hình dịch bệnh cho doanh nghiệp.

Về duy trì, thúc đẩy sản xuất kinh doanh không để đứt gãy chuỗi giá trị, chuỗi sản xuất cung ứng, Thủ tướng yêu cầu tháo gỡ khó khăn trong tiêu thụ, không để ứ đọng nông sản; chú trọng nâng cao năng lực lưu trữ, bảo quản nông sản, nhất là công nghệ sau thu hoạch. Bảo đảm nguồn cung giống cây trồng, vật nuôi, không để gián đoạn sản xuất. Triển khai đồng bộ, quyết liệt và hiệu quả khuyến nghị của EC để gỡ “thẻ vàng” (IUU) và hướng tới phát triển thủy sản biển bền vững. Thí điểm thu hút khách du lịch quốc tế đến Phú Quốc từ nay đến cuối năm (dự kiến 2-3 triệu lượt người). Duy trì, tạo thuận lợi và tổ chức tốt hệ thống cung ứng, phân phối, đặc biệt các chợ đầu mối, điểm tập kết hàng hóa lưu chuyển liên tỉnh, bảo đảm hiệu quả, an toàn.

Cùng với đó, làm tốt hơn nhiệm vụ bảo đảm an sinh xã hội, rà soát, đánh giá việc triển khai Nghị quyết 68, nghiên cứu huy động các quỹ để tham gia nhiệm vụ chăm lo an sinh xã hội.

Thủ tướng lưu ý một số nhiệm vụ trong triển khai, tổ chức năm học mới phù hợp; nghiên cứu, tham khảo kinh nghiệm các nước; tổ chức dạy và học qua truyền hình. Thủ tướng nhấn mạnh yêu cầu dứt khoát để các em học sinh được tiếp cận bình đẳng với giáo dục, nghiên cứu, phát động phong trào ủng hộ máy tính, thiết bị học tập trực tuyến cho học sinh vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh.

Đôn đốc chỉ đạo, đẩy mạnh công tác quy hoạch. Chú trọng công tác chuẩn bị ứng phó với thiên tai, bão lũ. Tăng cường kỷ luật, kỷ cương trong chỉ đạo, điều hành; đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, cá thể hóa trách nhiệm cá nhân; khen thưởng, kỷ luật kịp thời, nghiêm minh. Rà soát các vụ việc khiếu nại, tố cáo tồn đọng, kéo dài, nhất là các vụ việc bức xúc, dư luận xã hội quan tâm.

Bảo đảm an dân, an ninh, trật tự an toàn xã hội, nhất là tại các địa phương thực hiện giãn cách, tại các khu kinh tế, khu công nghiệp, khu chế xuất, các cơ sở sản xuất. Bảo đảm vững chắc quốc phòng; chuẩn bị sẵn sàng phương án bổ sung lực lượng để tăng cường cho công tác phòng, chống dịch và cứu trợ, cứu nạn, khắc phục thiên tai trong điều kiện dịch bệnh.

Tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động đối ngoại, hội nhập quốc tế, nhất là ngoại giao vaccine; thực hiện tốt công tác thông tin đối ngoại, nâng cao uy tín, vị thế của đất nước trên trường quốc tế.

Tăng cường công tác truyền thông, bảo đảm thống nhất, kịp thời, chính xác; đặc biệt về phòng, chống dịch COVID-19, phổ biến các kiến thức phòng, chống dịch. Chú ý cầu thị lắng nghe tâm tư, nguyện vọng, phản ánh của người dân, kiến nghị của doanh nghiệp, của đội ngũ trí thức. Phát huy hơn nữa vai trò của hệ thống thông tin, truyền thông, nhất là mạng lưới thông tin cơ sở. Tăng cường quản lý; kịp thời đấu tranh, phản bác các thông tin sai trái, xấu độc, xử lý nghiêm các vi phạm.

Thủ tướng cũng yêu cầu các đồng chí Bộ trưởng, Trưởng ngành được giao nhiệm vụ, các đồng chí Phó Thủ tướng Chính phủ phụ trách lĩnh vực quan tâm chỉ đạo, bảo đảm chất lượng, tiến độ các đề án, báo cáo trình Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

“Trong lúc khó khăn này, phải biến nguy thành cơ, cơ hội để đánh giá quản trị quốc gia, cơ hội đánh giá cán bộ, cơ hội chuyển đổi số, phát triển kinh tế số. Càng trong lúc này càng phải đoàn kết, thống nhất, lắng nghe, tôn trọng ý kiến của nhau, phát huy dân chủ, huy động trí tuệ tập thể để thực hiện các nhiệm vụ chính trị quan trọng, huy động tối đa các nguồn lực, nguồn lực bên trong là cơ bản, quyết định, lâu dài, nguồn lực bên ngoài là quan trọng, đột phá”, Thủ tướng nhấn mạnh.

Tại phiên họp, Chính phủ cũng thảo luận về một số vấn đề thể chế, chính sách nhằm tháo gỡ khó khăn cho đầu tư kinh doanh trong tình hình dịch COVID-19.