Thu gần 95 nghìn tỷ đồng tiền thuế, xem xét việc dùng AI kiểm soát doanh thu sàn thương mại điện tử

Lũy kế 10 tháng đầu năm 2024, số thuế các tổ chức, cá nhân có hoạt động kinh doanh thương mại điện tử đã nộp khoảng 94,6 nghìn tỷ đồng.

Số thu thuế thương mại điện tử tăng 17%

Ngày 7/11, Tổng Cục thuế đã có thông tin tới báo chí về tình hình thực hiện công tác thuế tháng 10/2024. Trong đó, có công tác quản lý thuế thương mại điện tử.

Theo Tổng Cục thuế, lũy kế 10 tháng đầu năm 2024, số thuế các tổ chức, cá nhân có hoạt động kinh doanh thương mại điện tử đã nộp khoảng 94,6 nghìn tỷ đồng, tăng 17% so với số thuế bình quân 10 tháng năm 2023.

Cổng thông tin thương mại điện tử đã ghi nhận 412 sàn giao dịch thương mại điện tử thực hiện việc cung cấp thông tin. Theo đó, có hơn 191 nghìn tổ chức, cá nhân kinh doanh trên sàn thương mại điện tử với tổng giá trị giao dịch là gần 72 nghìn tỷ đồng.

Đến nay, đã có 116 nhà cung cấp nước ngoài đăng ký, khai thuế và nộp thuế qua Cổng thông tin điện tửdành cho nhà cung cấp nước ngoài. Tính đến hết 10 tháng năm 2024, số thu ngân sách nhà nước từ các nhà cung cấp nước ngoài là 19.774 tỷ đồng. Tính riêng trong năm 2024 thu 8.200 tỷ đồng, tăng 18,9% so với cùng kỳ năm 2023.

Đại diện Tổng Cục thuế cho biết, cùng với sự phát triển của khoa học công nghệ, thương mại điện tử trở thành lĩnh vực kinh tế quan trọng tại nhiều quốc gia trong đó có Việt Nam bởi sự ưu việt của nó. Tuy nhiên, đây là một lĩnh vực còn mới và đang phát triển “nóng” tại Việt Nam, vì vậy công tác quản lý nói chung đang gặp không ít khó khăn, đặc biệt là công tác quản lý thuế đối với thương mại điện tử.

“Mặc dù hiện nay Nhà nước đã có các quy định pháp luật về thuế khá bao quát đối với loại hình thương mại điện tử này, tuy nhiên, vẫn cần phải có những điều chỉnh về quản lý thuế đối với thương mại điện tử và đảm bảo cơ sở pháp lý cho việc thu thuế” - đại diện Tổng Cục thuế cho hay.

Theo quy định tại Nghị định số 52/2013/NĐ-CP ngày 16/5/2013 của Chính phủ về thương mại điện tử (được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định số 85/2021/NĐ-CP) thì hoạt động kinh doanh sàn thương mại điện tử là hoạt động phải được cấp phép và chịu quản lý nhà nước của Bộ Công Thương.

Đối với công tác quản lý thuế đối với hoạt động kinh doanh thương mại điện tử, kinh doanh trên nền tảng số được cơ quan thuế quản lý theo quy định tại Luật Quản lý thuế và Thông tư số 80/2021/TT-BTC của Bộ Tài chính. Theo đó, các nhà quản lý sàn thương mại điện tử có trách nhiệm đăng ký, tự tính, tự khai, tự nộp thuế trực tiếp thông qua Cổng thông tin điện tử của Tổng cục Thuế (Tổng cục Thuế đã triển khai vận hành Cổng thông tin điện tử dành cho nhà cung cấp nước ngoài từ thời điểm năm 2022).

Tổng Cục thuế cho biết, đối với hoạt động kinh doanh thương mại điện tử kinh doanh trên nền tảng số có tính chất xuyên biên giới, nhà cung cấp nước ngoài nếu có phát sinh doanh thu tại Việt Nam nhưng chưa thực hiện việc đăng ký thuế, cơ quan thuế sẽ thực hiện rà soát và có các biện pháp xử lý phù hợp để đảm bảo quản lý thuế hiệu quả, minh bạch và công bằng đối với các hoạt động kinh doanh truyền thống.

Trường hợp, nhà cung cấp nước ngoài khai chưa đúng doanh thu, cơ quan thuế sẽ thực hiện đối chiếu dữ liệu để xác định doanh thu đề nghị nhà cung cấp nước ngoài thực hiện nghĩa vụ và thực hiện thanh tra, kiểm tra theo quy định nếu có dấu hiệu gian lận, trốn thuế.

Tổng cục Thuế nhấn mạnh, để đảm bảo quản lý hiệu quả đối với hoạt động này, Tổng cục Thuế đã kịp thời nghiên cứu, tham mưu các các cấp có thẩm quyền ban hành cơ sở pháp lý và triển khai vận hành Cổng thông tin điện tử của Tổng cục Thuế. Hiện nay, Tổng cục Thuế đã và đang tiếp tục đánh giá tình hình thực tiễn quản lý thu đối với các nhà cung cấp nước ngoài và tham khảo kinh nghiệm quốc tế để tiếp tục hoàn thiện các dự thảo Luật Quản lý thuế, Luật sửa đổi bổ sung một số luật, Luật Thuế giá trị gia tăng, Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp, Nghị định sửa đổi bổ sung Nghị định số 123/NĐ-CP về hóa đơn để quản lý thuế đối với hoạt động này đảm bảo quản lý thuế hiệu quả, thu đúng, thu đủ đối với các nhà cung cấp nước ngoài khi thực hiện kinh doanh tại Việt Nam.

“Thời gian tới, Tổng cục Thuế sẽ tiếp tục tăng cường tuyên truyền các chính sách thuế đến các chủ thể, đặc biệt là các chủ thể mới có hoạt động sản xuất kinh doanh tại Việt Nam để tạo điều kiện thuận lợi nhất cho họ yên tâm sản xuất kinh doanh và có đóng góp nghĩa vụ thuế vào ngân sách của nhà nước” - Tổng Cục thuế thông tin.

Dùng AI kiểm soát doanh thu trên sàn thương mại điện tử

Vấn đề thất thu thuế trong thương mại điện tử cũng đang nóng trên nghị trường Quốc hội những ngày qua. Cụ thể, góp ý thảo luận ngoài sửa Luật Quản lý thuế và yêu cầu các sàn thương mại điện tử kê khai, nộp hộ người bán, Đại biểu Trần Hoàng Ngân (Đoàn TP. Hồ Chính Minh) đề nghị Chính phủ, Bộ Tài chính cần có giải pháp thu thuế nhập khẩu với hàng bán qua kênh thương mại điện tử.

Ông Ngân cho rằng, việc thu được thuế với hàng nhập khẩu qua các sàn thương mại điện tử sẽ giúp ngân sách tránh thất thu và có thêm nguồn lực đầu tư hạ tầng công nghệ, hạ tầng số... để các giao dịch mua bán thuận lợi hơn.

Thời gian qua, việc mua sắm trên các nền tảng thương mại điện tử xuyên biên giới bùng nổ. Lượng giao dịch hàng hóa có giá trị nhỏ đã tăng gấp nhiều lần so với trước. Gần nhất là sự xuất hiện của nhiều sàn bán hàng vào thị trường trong nước khi chưa được cấp phép hoạt động, như Temu, Shein, 1688... đặt ra vấn đề về bất cập trong quản lý, chính sách khiến Temu hay Shein vào Việt Nam mà không cần đăng ký.

Do đó, khi thẩm tra các sửa đổi tại luật về thuế, Ủy ban Tài chính ngân sách cũng từng đề nghị Chính phủ phải có thêm giải pháp tăng thu thuế của các nhà cung cấp nước ngoài trên thương mại điện tử.

Trong phiên thảo luận về ngân sách, đầu tư công, ngày 5/11, Phó thủ tướng Chính phủ Hồ Đức Phớc đã giải trình và cho biết, từ tuần sau cơ quan thuế sẽ dùng công cụ trí tuệ nhân tạo (AI) để kiểm soát doanh thu, mua bán trên các sàn thương mại điện tử.

Theo Phó thủ tướng, ngành thuế đã áp dụng nhiều biện pháp chống thất thu thuế trong thương mại điện tử. Hiện khoảng 102 nhà cung cấp nước ngoài như Meta (Facebook), Google, Tiktok, Netflix, Google... đã kê khai, nộp thuế qua cổng thông tin điện tử của ngành. Lũy kế từ tháng 3/2022 - thời điểm cổng thông tin dành cho các nhà cung cấp nước ngoài vận hành, các doanh nghiệp ngoại đã nộp trên 18.600 tỷ đồng.

Với sàn thương mại điện tử trong nước, Phó Thủ tướng cho hay, ngành thuế bắt đầu thu từ năm nay. Trong đó, riêng Hà Nội đã thu được khoảng 35.000 tỷ đồng tính tới đầu tháng 11.

“Tuần sau, ngành thuế sẽ ra mắt công cụ trí tuệ nhân tạo (AI) để kiểm soát doanh thu, mua bán của các sàn thương mại điện tử, nhất là sàn xuyên biên giới” - Phó thủ tướng nói; đồng thời cho biết thêm rằng đây là một trong số giải pháp của cơ quan thuế để chống thất thu qua kênh này.

Trước đó, ông Phớc cho biết, Chính phủ sẽ bỏ quy định miễn thuế VAT với hàng nhập giá trị nhỏ bán qua các sàn thương mại điện tử, để tránh thất thu thuế.