Tàu thuyền nghề cá chật vật tìm nơi neo đậu

Khu neo đậu tránh trú bão tàu thuyền nghề cá tại xã Đường Hoa (huyện Hải Hà) được đầu tư gần 60 tỷ đồng, đã đi vào hoạt động hơn 2 năm nay, nhưng hàng trăm tàu thuyền nghề cá vẫn phải chật vật tìm nơi neo đậu, nhất là vào mùa mưa bão. Vì vậy, việc đầu tư giai đoạn 2 khu neo đậu này là hết sức cần thiết và cần được đầu tư sớm.

Khu neo đậu quá tải

Chúng tôi "mục sở thị" Khu neo đậu, mặt bằng rất rộng, nhưng lòng âu hẹp, độ sâu mớm nước cạn, các tàu lớn tránh trú khó đảm bảo. Con tàu gỗ của gia đình anh Hoàng Văn Dương (thôn Đại Quang, xã Đường Hoa) đang nằm bờ bảo dưỡng sau gần 1 tháng đi biển. "Hôm nay chưa phải là ngày các tàu cùng về, nếu không toàn bộ khu cảng này chật cứng, ra vào khó khăn lắm" - Anh Dương cho biết.

Sinh ra và lớn lên trong gia đình có truyền thống nhiều đời làm biển, anh Dương đã tiếp tục chọn nghề biển để gắn bó, mưu sinh, đến nay đã gần 30 năm. Anh Dương cũng như nhiều ngư dân khác không khỏi vui mừng khi Khu neo đậu tránh trú bão tàu thuyền được đầu tư xây dựng, giúp ngư dân không còn vất vả tìm chỗ trú ẩn như trước, có thể neo đậu tàu thuyền an toàn.

Thế nhưng, niềm vui của anh Dương cùng các ngư dân chưa được trọn vẹn. Bởi khu neo đậu này đang có những bất cập. “Luồng lạch ra vào âu tàu rất chật hẹp, nên việc lưu thông của các phương tiện gặp nhiều khó khăn. Thời điểm mưa bão, tàu thuyền về chen chúc, gây ách tắc, mắc kẹt nghiêm trọng. Neo đậu đã khó, khi tan bão cho tàu ra càng khó hơn. Rất mong muốn tỉnh, huyện quan tâm đầu tư mở rộng khu neo đậu, đáp ứng lượng tàu thuyền ra vào bến thường xuyên, cung cấp lượng thủy hải sản lớn cho thị trường khu vực” - Anh Dương cho biết thêm.

Xã vùng biển Đường Hoa, người dân chủ yếu sinh sống bằng nghề ngư nghiệp từ nhiều đời nay. Xã hiện có 372 tàu thuyền khai thác, đánh bắt thủy sản. Trước đây, xã không có nơi tránh trú bão cho tàu thuyền đủ tiêu chuẩn an toàn, nên cứ đến mùa mưa bão ngư dân không khỏi lo lắng. Nhiều ngư dân phải di chuyển tàu về khu tránh trú, neo đậu của các địa phương lân cận, như Đầm Hà, Móng Cái, Tiên Yên; tuy nhiên không thuận tiện cho sinh hoạt, tiêu tốn nhiên liệu.

Trước nhu cầu cấp bách và chính đáng của ngư dân, tháng 10/2018 UBND tỉnh phê duyệt đầu tư dự án Khu neo đậu tránh trú bão tàu thuyền nghề cá tại xã Tiến Tới (nay là xã Đường Hoa), giao Sở NN&PTNT làm chủ đầu tư, tổng kinh phí trên 57 tỷ đồng từ nguồn ngân sách tỉnh. Sau 2 năm thi công, tháng 7/2020, dự án hoàn thành. Ước mơ của người dân về một nơi tránh trú bão an toàn cho tàu thuyền đã thành hiện thực.

Công trình được xây dựng trên diện tích 12ha, gồm các hạng mục: Bến cập tàu, đê quai chắn sóng, hệ thống phao neo, nạo vét luồng lạch. Theo thiết kế, công trình không chỉ là nơi neo đậu, tránh trú bão thường xuyên cho khoảng 150 tàu cá có công suất đến 200CV, mà còn là nơi cung cấp hậu cần nghề cá, nhu yếu phẩm giúp ngư dân vươn khơi bám biển dài ngày. Tuy nhiên, từ khi đi vào sử dụng đến nay, cảng mới này đã quá tải, nhất là khi có mưa bão, khiến cho tàu cá của ngư dân trên địa bàn vẫn phải loay hoay khi tìm chỗ neo đậu.

Do luồng lạch ra vào chật hẹp, Khu neo đậu mới chỉ đáp ứng một phần nhu cầu của ngư dân, nên những tàu có công suất lớn rất khó khăn khi vào tránh trú. Anh Trần Văn Hùng (thôn Cái Tó, xã Đường Hoa) chia sẻ: “Tàu của gia đình có công suất lớn nên không thể vào khu neo đậu khi thuỷ triều thấp. Luồng lạch hẹp, tàu thuyền về neo đậu hoặc tiếp tục ra khơi phải phụ thuộc vào con nước. Thời điểm con nước xuống, tàu thuyền từ khơi về phải đậu ngoài cửa lạch, còn tàu thuyền ở trong Khu neo đậu thì bị mắc kẹt. Việc không chủ động được lịch trình di chuyển khiến ngư dân cũng bị động đưa hàng cập bến tiêu thụ. Rất mong Nhà nước đầu tư luồng sâu hơn, rộng hơn để tàu ra, vào cập bến được thuận tiện”.

Ngư dân mong chờ dự án giai đoạn 2

Theo đánh giá của ngư dân, Khu neo đậu không chỉ là nơi neo, đậu của tàu thuyền, mà còn là nơi cung cấp hậu cần nghề cá, nhu yếu phẩm giúp ngư dân vươn khơi, bám biển dài ngày và là một trong những bến cung cấp lượng lớn thủy sản cho khu vực. Tuy nhiên, với số lượng gần 500 tàu thuyền thường xuyên hoạt động quanh khu vực, Khu neo đậu đã không đáp ứng được nhu cầu.

Thêm vào đó, hạ tầng phụ trợ thiết yếu như hệ thống cung cấp nước ngọt, xử lý nước thải, xưởng sản xuất đá, xưởng phân loại, cấp đông cá chưa được quy hoạch đầu tư, nên Khu neo đậu đang trong tình trạng phải mặc “chiếc áo quá chật” so với nhu cầu thực tế. Việc quá tải này thể hiện ở nguy cơ mất an toàn cho tàu thuyền khi neo đậu tránh trú bão; quá tải về vệ sinh môi trường, quá tải về công tác phục vụ hậu cần, dịch vụ thương mại nghề cá. 

Ông Nguyễn Hữu Liêm, Phó Chủ tịch UBND huyện Hải Hà, cho biết: Huyện hiện có hơn 800 tàu thuyền, tổng sản lượng khai thác trên 10 vạn tấn thủy sản/năm. Trên địa bàn hiện có 2 khu neo đậu là ở thị trấn Quảng Hà và xã Đường Hoa, chỉ đáp ứng được nhu cầu neo đậu cho trên 350 phương tiện. Như vậy, nhu cầu bến neo đậu cho các phương tiện nghề cá ở địa phương còn rất lớn, chưa kể của các huyện lân cận.

Để hoàn thiện Khu neo đậu, đáp ứng nhu cầu tránh, trú bão của tàu thuyền nghề cá trên địa bàn, ngày 18/5/2022, UBND huyện Hải Hà có báo cáo gửi Sở NN&PTNT đề xuất cấp có thẩm quyền tiếp tục đầu tư dự án giai đoạn 2 với quy mô hoàn thiện là đảm bảo cho 500 tàu công suất đến 500CV.

Các hạng mục được đề xuất gồm: Nạo vét tuyến luồng dài 12km đáp ứng cho tàu, thuyền ra vào thường xuyên; xây dựng khu tránh, trú bão rộng 11ha, đáp ứng cho 350 phương tiện; xây dựng tuyến đường từ QL18A đến cảng dài 3km để đáp ứng nhu cầu phương tiện vận tải ra, vào cảng. Tổng mức đầu tư khoảng 200 tỷ đồng từ ngân sách nhà nước.

Hiện cơ quan chức năng của tỉnh đã phối hợp trình cấp có thẩm quyền đưa dự án giai đoạn 2 vào chương trình đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025. Việc đầu tư Khu neo đậu giai đoạn 2 có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, đảm bảo cho tàu thuyền của ngư dân có khu neo đậu tránh trú bão an toàn; tạo điều kiện đồng bộ về hạ tầng dịch vụ hậu cần để ngư dân phát triển nghề cá bền vững, lâu dài, yên tâm đầu tư bám biển, phát triển kinh tế, góp phần giữ vững an ninh chủ quyền biển đảo quốc gia.