Sa bẫy mua 'thần dược' trên mạng

Con gái 15 tuổi chỉ nặng 32 kg nên chị Lan rất lo lắng muốn con tăng cân. Sau nhiều ngày tìm hiểu, người phụ nữ sống ở quận Đống Đa, Hà Nội, chi gần một triệu đồng mua thuốc "bổ sung hormone tăng trưởng thần tốc". Người bán tự xưng là lương y, cam kết "sản phẩm an toàn cho trẻ và có nhiều phản hồi tích cực". Thế nhưng, sau một tháng sử dụng, con gái chị không tăng mà còn sụt cân, mệt mỏi, đau bụng, đến Viện Dinh dưỡng khám bác sĩ chẩn đoán bé bị nhẹ cân, thiếu dinh dưỡng và rối loạn nội tiết.

Cũng sa vào "bẫy" mua thuốc qua mạng, cô gái 25 tuổi bị viêm phù mặt, nổi mẩn đỏ lan xuống tay sau vài tuần dùng uống thuốc trị nám. Trước đó, cô mua một loại kem trị nám cấp tốc trên mạng, được người bán quảng cáo giúp da sáng, bóng và đẹp hơn. Sau vài tuần sử dụng, da bắt đầu ngứa, đỏ, tổn thương ở cả mặt và tay. Cô đến Khoa Da liễu - Thẩm mỹ da, Bệnh viện Đại học Y dược TP HCM, bác sĩ cho biết da bị nám do sử dụng sản phẩm không rõ nguồn gốc, kê toa thuốc uống và bôi để xử lý vết nám song chỉ cải thiện được 50%.

Còn cô gái 21 tuổi uống thuốc giảm cân mua trên TikTok, sau đó bị nhiễm độc, cấp cứu trong tình trạng tổn thương não nghiêm trọng. Kết quả xét nghiệm tại bệnh viện cho thấy thuốc chứa Sibutramin - một chất từng được sử dụng để điều trị béo phì nhưng đã bị cấm do nguy cơ gây ngộ độc, đột quỵ và các bệnh lý tim mạch. Bác sĩ kiểm tra ghi nhận bao bì lọ thuốc giảm cân có chữ tiếng nước ngoài, không dán nhãn phụ tiếng Việt, quảng cáo bằng tiếng Anh với nội dung "7 ngày giảm 7 kg". Người bệnh cho biết đã uống thuốc liên tục hơn một tháng, mỗi ngày một viên và đã giảm 4-5 kg.

Bộ Y tế đã nhiều lần cảnh báo tình trạng quảng cáo thổi phồng công dụng, gây hại cho sức khỏe người tiêu dùng. Trong khi đó hiện thực phẩm chức năng được quảng cáo tràn lan trên mạng xã hội và các nền tảng thương mại điện tử, do người nổi tiếng, TikToker hoặc KOLs giới thiệu, đang gây nhầm lẫn và hậu quả nghiêm trọng cho người tiêu dùng. Điển hình gần đây, sản phẩm kẹo rau củ Kera được nhiều người nổi tiếng quảng cáo như một giải pháp thay thế rau xanh. Thực tế, sản phẩm chỉ là thực phẩm bổ sung, không có giá trị thay thế dinh dưỡng từ rau xanh.

Bác sĩ Ngô Văn Tỵ, Khoa Ung bướu, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, cho biết thuốc và thực phẩm chức năng ngày càng được "truyền thông tinh vi" trên mạng xã hội nhằm thao túng người tiêu dùng. Nhiều người bán giả mạo danh nghĩa bác sĩ hoặc chuyên gia y tế để đánh lừa người bệnh. Các sản phẩm này thường được tiếp thị như "phép màu" nhưng không trải qua nghiên cứu hoặc chứng minh lâm sàng.

"Thực phẩm chức năng chỉ có tác dụng hỗ trợ, không thể thay thế thuốc điều trị và không ai có thể khỏi bệnh ung thư, huyết áp hoặc tim mạch chỉ nhờ thực phẩm bổ sung", bác sĩ Tỵ nói.

Dẫu vậy, người tiêu dùng vẫn sập bẫy vì thiếu thông tin hoặc dễ bị lôi cuốn bởi quảng cáo "mì ăn liền". Bộ Y tế khuyến cáo người dân không nên tin tưởng vào những lời quảng cáo "thần kỳ", đồng thời yêu cầu các cơ quan siết chặt quản lý mua bán sản phẩm qua mạng, đặc biệt những sản phẩm không rõ nguồn gốc xuất xứ.

Theo dự thảo luật sửa đổi được trình Quốc hội ngày 17/6/2024, kinh doanh thuốc trực tuyến phải thực hiện trên sàn giao dịch thương mại điện tử hoặc website bán hàng chính thức, với thông tin sản phẩm được kiểm soát chặt chẽ. Người bán cần cam kết tuân thủ quy định về quảng cáo cũng như bảo mật thông tin khách hàng.

Dự thảo cũng đề xuất thuốc, nguyên liệu dược không được phép kinh doanh trên các mạng xã hội như Facebook hoặc TikTok. Biện pháp này nhằm hạn chế tình trạng lạm dụng thông tin không chính xác và bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng.

Cục An toàn thực phẩm khuyến cáo người dân cần kiểm tra kỹ thông tin về các sản phẩm trước khi sử dụng. Các trang web như congkhaiyte.moh.gov.vn hoặc nghidinh15.vfa.gov.vn là những địa chỉ chính thống để tra cứu thông tin về sản phẩm bảo vệ sức khỏe. Chỉ nên mua các sản phẩm từ nguồn uy tín, có chứng nhận và nhãn mác rõ ràng. Trường hợp có bệnh lý, hãy đến cơ sở y tế để được khám và điều trị kịp thời, tránh tự ý sử dụng thuốc không rõ nguồn gốc khiến bệnh thêm nghiêm trọng.