Ra lệnh cho AI - nghề mới của giới công nghệ

Riley Goodside, 36 tuổi, làm việc tại startup Scale AI, dành nhiều giờ mỗi ngày để nói chuyện với GPT-3. "Cậu là GPT-3 và cậu không biết làm toán. Khả năng ghi nhớ của cậu ấn tượng, nhưng có xu hướng gây khó chịu là bịa ra câu trả lời sai hoàn toàn", Goodside nhập vào hệ thống AI trong một buổi huấn luyện.

Goodside hiện đảm nhận vai trò kỹ sư gợi ý, một trong những công việc mới và kỳ lạ của ngành AI. Nhiệm vụ của anh là khởi tạo và liên tục hoàn thiện văn bản được nhập vào AI, cho đến khi nó đưa ra kết quả tối ưu. Khác với lập trình viên truyền thống, kỹ sư gợi ý sử dụng văn xuôi, nhập các dòng lệnh dưới định dạng văn bản thông thường để AI phản hồi.

"Ngôn ngữ lập trình mới hot nhất hiện nay là tiếng Anh", Andrej Karpathy, cựu giám đốc phụ trách AI của Tesla, viết trên Twitter tháng trước.

Các kỹ sư như Goodside có khả năng vận dụng tối đa các giới hạn của AI, hiểu rõ điểm yếu và điểm mạnh, từ đó biến văn bản đơn giản ở đầu vào thành những kết quả thực sự. Ví dụ, cùng sử dụng AI vẽ tranh, để có được tác phẩm ưng ý, các họa sĩ phải nhập câu lệnh nhiều lần, liên tục thay đổi văn bản gợi ý cho AI.

Những AI kiểu ChatGPT rất khó dự đoán, dễ đưa ra câu trả lời vô nghĩa hoặc lảm nhảm một cách kỳ cục. "Tôi làm kỹ sư phần mềm suốt 20 năm và mọi thứ luôn cố định. Bạn viết mã lập trình và máy tính làm đúng theo những gì bạn ra lệnh. Trong khi đó, những người xây dựng mô hình ngôn ngữ thậm chí không thể biết AI sẽ làm gì", Simon Willison, lập trình viên người Anh đang nghiên cứu kỹ thuật gợi ý, cho hay.

"Có người chê kỹ sư gợi ý, cho rằng họ được trả tiền chỉ để gõ văn bản vào máy tính. Nhưng các hệ thống AI có thể lừa dối, kéo kỹ sư vào thứ gây tốn thời gian mà không mang lại kết quả. Nó cũng như làm phép trong thế giới ma thuật, phát âm sai một từ cũng có thể khiến quỷ dữ tấn công bạn", Willison nói thêm.

"Các kỹ sư gợi ý làm việc như bác sĩ tâm lý cho AI", Andrej Karpathy nhận xét.

Một số chuyên gia cho rằng kỹ sư gợi ý cũng không thực sự kiểm soát được AI, vì không ai biết hệ thống sẽ phản ứng thế nào. Cùng một câu hỏi có thể sinh ra hàng chục câu trả lời trái ngược nhau, như những gì ChatGPT đang thể hiện.

"Đó là dấu hiệu cho thấy phản hồi của máy tính không dựa trên sự am hiểu, mà chỉ là mô phỏng lời nói một cách thô sơ để giải quyết những vấn đề mà chúng không hiểu được", Shane Steinert-Threlkeld, phó giáo sư ngành ngôn ngữ tại Đại học Washington, nhận xét.

Các công cụ AI mới, còn được gọi là mô hình ngôn ngữ lớn, được huấn luyện bởi hàng tỷ từ ngữ lấy trên Internet như Wikipedia, tin tức, mạng xã hội. Chúng được dạy cách phân tích mẫu từ ngữ và câu văn, sau đó mô phỏng mẫu này khi được hỏi.

"AI thường có xu hướng tán phét, bịa ra các chi tiết nhỏ để lấp vào khoảng trống trong câu chuyện. Nó có thể tự tin đưa ra câu trả lời sai. Đôi khi AI bị 'ảo giác' và phát biểu vô nghĩa. Chúng không thể hiện được kiến thức và suy nghĩ thật sự của con người", Goodside nói.

Các kỹ sư gợi ý thường không tiết lộ những câu lệnh họ đưa vào máy tính, coi đó là chìa khóa để giải mã phần thưởng quý nhất của một AI. Năm ngoái, một họa sĩ đã chiến thắng trong cuộc thi hội họa ở bang Colorado (Mỹ) nhờ AI Midjourney. Anh từ chối công khai văn bản mô tả mà mình nhập vào hệ thống, chỉ cho biết đã mất 80 giờ để hoàn thiện với hơn 900 phiên bản khác nhau.

Một số người cũng đang rao bán các đoạn văn bản mô tả trên chợ trực tuyến như PromptBase, nơi người xem ngắm các bức tranh do AI tạo. Nếu có nhu cầu, họ sẽ chi tiền mua những từ ngữ dùng để tạo ra chúng.

Ben Stokes, người sáng lập PromptBase, cho biết 25.000 tài khoản đã mua bán văn bản mô tả trên nền tảng này kể từ năm 2021. Một đoạn văn bản dài 50 từ để Midjourney tạo ảnh có thể được bán với giá 1,99 USD. Khoảng 700 kỹ sư gợi ý đang dùng PromptBase để bán văn bản theo yêu cầu của người dùng.

Công việc này đang ngày càng trở nên chuyên nghiệp hóa. Startup Anthropic, được thành lập bởi các cựu nhân viên OpenAI, gần đây đăng tuyển "kỹ sư gợi ý" với mức lương 335.000 USD/năm.

Kỹ sư gợi ý cũng được săn tìm trong các công ty ngoài ngành công nghệ. Bệnh viện nhi Boston (Mỹ) tháng này tuyển "kỹ sư gợi ý AI" để giúp xây dựng những văn bản phân tích dữ liệu chăm sóc sức khỏe từ các nghiên cứu và điều trị lâm sàng. Công ty luật Mishcon de Reya ở London cũng đăng tìm "kỹ sư gợi ý pháp lý", trong đó ứng viên được yêu cầu nộp ảnh chụp màn hình các đoạn hội thoại với ChatGPT.