Phát huy các nhà văn hóa cộng đồng trong gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc

Hầu hết nhà văn hóa cộng đồng được xây dựng ở các xã có đông đồng bào dân tộc thiểu số tại các xã, huyện miền Đông đều phát huy hiệu quả. Qua đó, người dân đã thành lập nhiều CLB văn nghệ, góp phần phát huy tốt giá trị văn hóa đặc sắc của các dân tộc.

Xã Bình Dân (huyện Vân Đồn) có tới 90% là người dân tộc Sán Dìu đang sinh sống, đã xây dựng Trung tâm Văn hóa xã kết hợp với Nhà truyền thống dân tộc Sán Dìu từ năm 2020. Từ khi có nhà văn hóa cộng đồng, nhiều hoạt động văn hóa, văn nghệ của bà con đã diễn ra ở đây. Hiện Bình Dân có CLB hát Soọng cô với 23 thành viên nhưng có tới 4 nghệ nhân dân gian Việt Nam, đó là các ông, bà Tô Thị Tạ, Trương Thị Choong, Trương Thị Chúc, Tô Văn Quảng. Các nghệ nhân rất tích cực truyền dạy lại cho thế hệ sau những làn điệu, câu hát mang đậm bản sắc dân tộc.

Nghệ nhân dân gian Việt Nam Tô Thị Tạ ở xã Bình Dân, cho hay: Từ khi chúng tôi có nhà văn hóa cộng đồng, việc sinh hoạt văn nghệ thường xuyên cũng thuận lợi hơn, hoặc tổ chức các lớp truyền dạy cho lớp trẻ về giá trị văn hóa của cha ông cũng tốt hơn nhiều. Không những thế, khi có nhà văn hóa cộng đồng, huyện và xã cũng có điều kiện để quan tâm đến chúng tôi nhiều hơn và tổ chức cho chúng tôi những hoạt động lớn.

Cuối tháng 11/2021, huyện Vân Đồn đã phối hợp tổ chức Ngày hội Văn hóa tín ngưỡng của đồng bào dân tộc Sán Dìu huyện Vân Đồn năm 2021 tại Trung tâm Văn hóa xã kết hợp với Nhà truyền thống dân tộc Sán Dìu xã Bình Dân. Tại đây đã diễn ra các hoạt động nghệ thuật diễn xướng hát Soọng cô, múa hành quang, lễ leo dao, lễ lội than và một số trò chơi dân gian… đã được người dân xã Bình Dân và nhiều xã khác của Vân Đồn đón nhận một cách tích cực. Cái hay của lễ hội là đã có sự vào cuộc của các nghệ nhân trong xã, nên rất hấp dẫn, chứng minh văn hóa của người Sán Dìu đã được phát huy một cách hiệu quả.

Huyện Tiên Yên từ Lễ hội Văn hóa, thể thao dân tộc Sán Chỉ - Mùa vàng miền Soóng cọ năm 2021, được tổ chức tại xã Đại Dực, đã phối hợp tổ chức Lễ khởi công Trung tâm Văn hóa - Thể thao dân tộc Sán Chỉ huyện Tiên Yên. Công trình sau khi hoàn thành sẽ bảo tồn và phát huy tốt hơn văn hóa người dân tộc Sán Chỉ, là dân tộc chiếm tới 90% tại xã Đại Dực.

Trước đó, huyện Tiên Yên đã xây dựng Khu Văn hóa - Thể thao dân tộc Tày tại thôn Đồng Đình, xã Phong Dụ, trên diện tích 17.625m2 gồm sân bãi, nhà văn hóa công trình kiến trúc truyền thống nhà sàn 2 tầng, 5 gian và nhiều hạng mục khác. Công trình là nơi sinh hoạt văn hóa và tổ chức lễ hội Đồng Đình hàng năm sau tết Nguyên đán, góp phần bảo tồn các giá trị văn hóa Tày trên địa bàn huyện.

Huyện Bình Liêu là địa phương đã xây dựng nhiều nhà văn hóa cộng đồng nhất. Các xã trên địa bàn huyện đều đã có nhà văn hóa cấp xã với quy mô lớn, diện tích 630m2/nhà văn hóa trở lên, mang lại sự thuận lợi trong sinh hoạt văn hoá của các tổ chức, đoàn thể và người dân trên địa bàn. Trong đó, nhà văn hóa xã Đồng Tâm là nơi diễn ra Lễ hội hoa sở Bình Liêu hàng năm. Nhà văn hóa cộng đồng xã Lục Hồn là nơi để phối hợp khi huyện và xã tổ chức lễ hội đình Lục Nà...

Nhà Văn hóa xã Húc Động (Bình Liêu) được khánh thành cuối năm 2019, có tổng diện tích sàn là 715m2. Từ khi có nhà văn hóa cộng đồng, Húc Động đã phát huy rất tốt thế mạnh của các đội bóng đá nữ Sán Chỉ. Hiện nay, Húc Động có 6 đội bóng đá nữ của các thôn Nà Ếch, Khe Mó, Mó Túc, Pò Đán, Lục Ngù, Thánh Thìn. Mặc dù họ không phải là các cầu thủ chuyên nghiệp, nhưng lại rất nổi tiếng và thu hút nhiều người xem, có cả du khách nước ngoài.

Húc Động còn là xã giữ đậm nét văn hóa của người Sán Chỉ, hàng năm (trừ khi có dịch) vào tháng 3 Âm lịch, trên địa bàn xã lại diễn ra Ngày hội Soóng cọ. Trong ngày hội, người dân còn tham gia nhiều hoạt động khác như đẩy gậy, bắn nỏ, đánh quay, kéo co, bịt mắt bắt vịt… rất sôi động. Ngày hội không chỉ là ngày vui riêng của người Sán Chỉ xã Húc Động, mà người Sán Chỉ ở các xã khác trên địa bàn huyện và cả xã Đại Dực (Tiên Yên) lân cận cũng đến chung vui. Do vậy, nhà văn hóa cộng đồng xã Húc Động những ngày này rất sôi động.

Vậy là, từ khi xây dựng nhà văn hóa cộng đồng xã, các hoạt động thể hiện bản sắc dân tộc ở các xã đã được phát huy tốt hơn, đa dạng hơn. Thậm chí có thêm loại hình mới như đá bóng nữ Sán Chỉ, đánh quay nữ Sán Chỉ mà trước đây không có, mang lại nhiều niềm vui cho bà con.