Phân biệt triệu chứng ngất khi tiêm vaccine

Theo PGS.TS Hoàng Thị Lâm - Trưởng bộ môn Dị ứng Miễn dịch lâm sàng, Đại học Y Hà Nội, vaccine cũng giống như các loại thuốc khác, trong quá trình sử dụng đều có thể gây ra các tai biến không mong muốn. Đa phần các tai biến đó đều có thể dự đoán và phòng tránh được. Chỉ có một phần nhỏ dị ứng vaccine là không dự đoán được.

Với triệu chứng sốc phản vệ, rất hiếm gặp nhưng là một phản ứng dị ứng nặng, nếu không phát hiện, xử trí kịp thời, có thể nguy hiểm tới tính mạng. “Mặc dù vậy, rất nhiều trường hợp có các triệu chứng giống sốc phản vệ nhưng không qua cơ chế miễn dịch, có nghĩa không phải do dị ứng vaccine. Ví dụ các phản ứng thoát bọng tế bào Mast trực tiếp do các mảnh bổ thể, do một số sản phẩm như yếu tố hoạt hóa tiểu cầu, hormone giới tính, opiate…” - PGS.TS Hoàng Thị Lâm cho biết.

PGS.TS Hoàng Thị Lâm cũng lưu ý việc phân biệt giữa ngất do phản xạ thần kinh phế vị và phản vệ do vaccine sau khi tiêm vaccine để có hướng xử lý. Theo đó, ngất do thần kinh phế vị xảy ra khi người đi tiêm quá lo lắng, hồi hộp. Hệ thống thần kinh tự chủ chi phối nhịp tim và huyết áp rối loạn do các kích thích bên ngoài. Giảm huyết áp và nhịp tim chậm lại quá nhanh làm giảm lưu lượng máu đến não một cách đột ngột. Ngất do phản xạ thần kinh phế vị cũng xảy ra nhanh sau khi tiêm (nhiều trường hợp xảy ra trước khi tiêm), các triệu chứng cũng khá cấp tính, có nhiều triệu chứng gần giống sốc phản vệ, thậm chí người bệnh cũng có các triệu chứng tụt huyết áp (thoáng qua) và nhiều khi còn có đột ngột mất ý thức nên rất khó tránh khỏi chẩn đoán nhầm với sốc phản vệ.

Ngất do phản xạ thần kinh phế vị rất hay xảy ra ở người lớn, thanh thiếu niên khi sử dụng vaccine nhưng lại ít xảy ra ở trẻ em, trẻ sơ sinh. Vì vậy, nếu sau khi tiêm vaccine, trẻ đột ngột mất ý thức nên nghĩ đến sốc phản vệ, đặc biệt trong trường hợp mất mạch lớn ở trung tâm.

Với những trường hợp ngất do phản xạ thần kinh phế vị do vaccine, không phải chống chỉ định cho lần tiêm kế tiếp, các bác sĩ cũng sẽ giúp đưa ra các biện pháp an toàn cho người bệnh khi tiêm vaccine lần sau.