Ổn định lãi suất, tạo đà tăng trưởng

Trong bối cảnh nhu cầu vay vốn của người dân, doanh nghiệp tăng cao dịp cuối năm, nhiều ngân hàng thương mại đã điều chỉnh tăng lãi suất huy động. Song cùng với đó, để thúc đẩy tín dụng, tạo đà cho tăng trưởng kinh tế, các ngân hàng phải tìm cách tiết giảm chi phí, nỗ lực giữ ổn định lãi suất cho vay.

Từ tháng 11/2024, làn sóng tăng lãi suất tiền gửi đã sôi động và hâm nóng thị trường. Trong bối cảnh này, cuối tháng 11 vừa qua, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đã phải ra công văn yêu cầu các tổ chức tín dụng duy trì mặt bằng lãi suất tiền gửi ổn định, hợp lý, phù hợp khả năng cân đối vốn, khả năng mở rộng tín dụng lành mạnh và năng lực quản lý rủi ro, góp phần ổn định thị trường tiền tệ và mặt bằng lãi suất thị trường.

Bên cạnh đó, NHNN yêu cầu các ngân hàng tiếp tục thực hiện quyết liệt, hiệu quả các giải pháp, đơn giản hóa thủ tục cho vay, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số vào quy trình cho vay, phấn đấu giảm lãi suất cho vay nhằm hỗ trợ doanh nghiệp.

Lãi suất tiền gửi biến động trái chiều

Quan sát trên thị trường có thể thấy, sau khi đồng loạt tăng lãi suất tiền gửi trong tháng 11, sang tháng 12, một số ngân hàng thương mại đã có động thái điều chỉnh giảm lãi suất khi có văn bản "nhắc nhở" từ phía nhà điều hành. Tuy vậy nhìn chung, xu thế tăng vẫn chiếm ưu thế.

Đơn cử theo bảng niêm yết lãi suất của các ngân hàng trong ngày 10/12, trong khi nhiều ngân hàng tăng lãi suất huy động, thì cũng có ngân hàng bất ngờ giảm mạnh lãi suất. Cụ thể, ngân hàng DongABank tăng lãi suất lên mức 6,1%/năm cho các kỳ hạn từ 18 tháng trở lên; các kỳ hạn 1-2 tháng sẽ có lãi suất là 4,1%/năm, và kỳ hạn từ 3-5 tháng có mức lãi suất 4,3%/năm. Ngân hàng VIB cũng tăng tối đa 0,2 điểm % so với trước đó, với kỳ hạn 1 tháng là 3,5%/năm; kỳ hạn 6-9 tháng là 4,7%/năm.

Ngân hàng ABBank sau nhiều lần tăng liên tiếp trong tháng 11, với mức lãi suất huy động cao nhất lên đến 6,3%/năm tại kỳ hạn 24 tháng, 6,2%/năm cho kỳ hạn 15-18 tháng. Sang đầu tháng 12, ngân hàng này đã điều chỉnh giảm mạnh lãi suất tiền gửi các kỳ hạn trên xuống mức cao nhất chỉ còn 5,7%/năm, nhưng lại tăng lãi suất tiền gửi kỳ hạn 12 tháng lên mức 6%/năm. Tiếp đó, ABBank tăng tiếp lãi suất huy động một loạt kỳ hạn từ 3-12 tháng với mức tăng từ 0,2-0,25%/năm, trở thành ngân hàng đầu tiên có hai lần tăng lãi suất trong tháng 12.

Ngân hàng KienlongBank cũng đã giảm lãi suất ở tất cả kỳ hạn tiền gửi, sau khi vừa tăng 0,2%/năm lãi suất tiền gửi kỳ hạn 1-6 tháng vào cuối tháng trước. Theo biểu lãi suất huy động trực tuyến mới nhất dành cho khách hàng cá nhân, lãi suất kỳ hạn từ 1-4 tháng tại KienlongBank giảm mạnh 0,6%/năm xuống còn 3,3%/năm, kỳ hạn 5 tháng giảm 0,4%/năm còn 3,5%/năm. Lãi suất huy động các kỳ hạn từ 6-36 tháng đồng loạt giảm 0,4%/năm, lãi suất huy động kỳ hạn 60 tháng giảm 0,3%/năm.

Tương tự, ngân hàng BacABank điều chỉnh giảm 0,15 điểm % lãi suất kỳ hạn 1 tháng còn 3,7%/năm, các kỳ hạn khác giảm từ 0,1 đến 0,15 điểm %. Lãi suất cao nhất tại ngân hàng này là 5,95%/năm cho kỳ hạn từ 18 tháng trở lên.

Mới đây, Công ty Chứng khoán MB (MBS) đã đưa ra một số dự báo về diễn biến lãi suất tiết kiệm trong thời gian từ nay đến cuối năm 2024. Theo MBS, sau khoảng hai tháng chững lại, lãi suất huy động đã bắt đầu tăng trở lại trong tháng 11 với 16 ngân hàng, bao gồm cả những ngân hàng lớn như Agribank, Techcombank và MB, đã tăng lãi suất tiết kiệm với mức tăng từ 0,1%-0,7%/năm. "Xu hướng tăng này được dự kiến sẽ được tiếp tục duy trì cho tới cuối năm nay trong bối cảnh tăng trưởng tín dụng đang tăng nhanh hơn gần gấp đôi so với tốc độ tăng trưởng của huy động vốn", MBS dự báo.

Nỗ lực giữ ổn định lãi vay

Số liệu cập nhật đến cuối tháng 11 cho thấy, lãi suất 12 tháng trung bình của nhóm ngân hàng thương mại đạt mức 5% (cao hơn 0,14 điểm % so với đầu năm). Trong khi đó, lãi suất của các ngân hàng thương mại nhà nước vẫn giữ nguyên ở mức 4,7%/năm, thấp hơn 0,26 điểm % so với đầu năm.

Các chuyên gia phân tích của MBS cho rằng, sự phục hồi của tăng trưởng tín dụng, trong bối cảnh sản xuất và đầu tư tăng tốc mạnh hơn trong những tháng cuối năm, sẽ phần nào gây áp lực lên thanh khoản hệ thống và có thể dẫn đến việc tăng lãi suất đầu vào. MBS dự báo lãi suất huy động kỳ hạn 12 tháng của các ngân hàng thương mại lớn sẽ có thể nhích thêm 20 điểm cơ bản (0,2 điểm %), dao động quanh mức 5,1%- 5,2% vào cuối năm 2024.

Trong khi đó, nhóm chuyên gia phân tích Công ty Chứng khoán VDSC đánh giá, việc ngân hàng tăng lãi suất đầu vào là cần thiết trong bối cảnh nhu cầu vay vốn của các doanh nghiệp tăng cao dịp cuối năm. Điều này cho thấy sự linh hoạt của ngân hàng trong việc bảo đảm nguồn vốn để phục vụ nền kinh tế, đồng thời duy trì sự an toàn và tính thanh khoản cho hệ thống.

Mặt khác, lãi suất huy động tăng cũng là cách để ngân hàng cạnh tranh với các kênh đầu tư khác. Theo ý kiến từ một số chuyên gia kinh tế, trong bối cảnh kinh tế biến động, gửi tiết kiệm vẫn là lựa chọn an toàn cho nhà đầu tư ưu tiên bảo toàn vốn. Bởi với lãi suất huy động quanh mức 6%/năm, gửi tiết kiệm không chỉ bảo đảm lãi suất thực dương, mà còn giữ được tính thanh khoản cao.

Tuy vậy, việc lãi suất đầu vào tăng cũng dấy lên lo lắng sẽ khiến lãi suất cho vay nhích lên. Trong khi đó, thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, NHNN yêu cầu các ngân hàng phải phấn đấu giảm lãi suất cho vay nhằm hỗ trợ doanh nghiệp. Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Đinh Trọng Thịnh, trong năm 2024, nhờ tiết giảm chi phí, hệ thống ngân hàng đã giảm được khoảng 0,7% lãi suất cho vay. Ông Thịnh nhận định, cơ hội giảm thêm lãi suất trong thời gian tới là rất khó khi năm nay đã là "vùng đáy" của lãi suất cho vay.

Qua thống kê số liệu từ NHNN, đến thời điểm ngày 7/12, tăng trưởng tín dụng đã đạt khoảng 12,5%. Tốc độ tăng này là khá tích cực so với cùng thời điểm của năm 2023 (thời điểm này của năm 2023 mới tăng được khoảng 9%). Tổng dư nợ của nền kinh tế đến thời điểm hiện nay khoảng 15.300 nghìn tỷ đồng và huy động vốn đạt khoảng 14.800 nghìn tỷ đồng, tốc độ tăng của huy động vốn là khoảng 7,36%.

"Như vậy, tốc độ tăng dư nợ đang cao hơn khá lớn so với tốc độ tăng của huy động vốn. Điều này cho thấy, ngoài vấn đề huy động vốn từ nền kinh tế của các ngân hàng thương mại, NHNN đã có nhiều giải pháp hỗ trợ thanh khoản, hỗ trợ vốn cho các doanh nghiệp thông qua việc hỗ trợ vốn cho các ngân hàng thương mại bằng các công cụ điều hành", Phó Thống đốc Thường trực NHNN Đào Minh Tú nhấn mạnh.

Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng cũng nhìn nhận, sức ép tỷ giá từ thị trường quốc tế, cộng thêm sức ép cung ứng vốn của hệ thống các tổ chức tín dụng đối với nền kinh tế vẫn còn lớn, sẽ khiến việc giảm thêm lãi suất trở nên khó khăn hơn. Bởi giảm lãi suất sẽ tác động đến tỷ giá.

"Chính vì vậy, thời gian qua, NHNN phải cân bằng các mục tiêu, nỗ lực thực hiện mục tiêu giảm lãi suất để hỗ trợ doanh nghiệp. Thế nhưng, giảm lãi suất quá nhiều sẽ tác động làm tăng tỷ giá, có thể tạo tâm lý không yên tâm của nhà đầu tư nước ngoài. Thời gian tới, việc có tiếp tục giảm lãi suất hay không phụ thuộc vào diễn biến kinh tế trong nước và thế giới, cũng như thanh khoản hệ thống ngân hàng", bà Hồng nêu rõ.

Định hướng điều hành trong thời gian tới, NHNN sẽ tiếp tục bám sát diễn biến thị trường, tình hình kinh tế trong nước và nước ngoài để điều hành chính sách tiền tệ chủ động, linh hoạt, phù hợp diễn biến kinh tế vĩ mô, lạm phát, đáp ứng nhu cầu vốn cho nền kinh tế, hướng tín dụng vào lĩnh vực sản xuất, kinh doanh, lĩnh vực ưu tiên và các động lực tăng trưởng kinh tế theo chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.

Đồng thời, NHNN sẽ kiểm soát chặt chẽ tín dụng vào các lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro; tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp, người dân tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng. Đáng chú ý, NHNN sẽ tiếp tục chỉ đạo các tổ chức tín dụng tiết giảm chi phí để giảm mặt bằng lãi suất cho vay.