Nóng trong tuần: Israel tấn công các mục tiêu khắp Iran; BRICS định hình lại trật tự thế giới

Tuần qua diễn ra một loạt vấn đề nóng như: Israel tấn công các mục tiêu quân sự trên khắp Iran; Hội nghị BRICS đánh dấu một trật tự thế giới phi phương Tây mới nổi; Ngoại trưởng Mỹ kết thúc tuần ngoại giao đầy tham vọng ở Trung Đông và IMF dự báo kinh tế thế giới vẫn còn nhiều khó khăn trong năm tới.

Israel tấn công trả đũa các mục tiêu quân sự trên khắp Iran

Rạng sáng 26/10, quân đội Israel đã tiến hành oanh kích các mục tiêu quân sự ở Iran, viện dẫn việc đáp trả các cuộc tấn công của Tehran nhằm vào Israel hồi đầu tháng này. Đây là diễn biến mới nhất trong cuộc xung đột leo thang giữa hai nước đối thủ tại Trung Đông.

Cuộc tập kích đáp trả của Israel diễn ra sau hơn 3 tuần Iran phóng hàng trăm tên lửa đạn đạo vào lãnh thổ Israel. Đó là cuộc tấn công trực diện thứ hai của Iran vào Israel, sau khi Tehran tiến hành cuộc tập kích với 300 thiết bị bay không người lái và tên lửa hồi tháng 4.

Theo thông tin từ truyền thông Israel, chiến dịch không kích của quân đội nước này (IDF) đã kết thúc sau ba đợt tấn công. Những đợt không kích này chủ yếu tập trung vào các căn cứ tên lửa, thiết bị bay không người lái và các cơ sở sản xuất quân sự của Iran.

Trong khi đó, tại Tehran, người dân đã nghe thấy nhiều tiếng nổ lớn, và truyền thông nhà nước Iran cho biết hệ thống phòng không của họ đã hoạt động để ngăn chặn các cuộc tấn công. Mặc dù phía Iran cho biết có một số thiệt hại hạn chế, nhưng chưa có báo cáo chính thức nào về thương vong hay thiệt hại đáng kể từ các cuộc không kích này.

Quân đội Israel cho biết các máy bay chiến đầu tham gia cuộc oanh kích đã trở về căn cứ an toàn. Báo Jerusalem Post của Israel cho biết cuộc tập kích nhằm vào Iran sử dụng hơn 100 chiến đấu cơ, trong đó có cả tiêm kích tàng hình F-35. "Các máy bay Israel đã hoàn tất hành trình có chiều dài khoảng 2.000 km trong chiến dịch".

Không quân Israel đã tấn công "các cơ sở sản xuất tên lửa" mà họ cho biết đã được sử dụng để sản xuất tên lửa mà Iran bắn vào Israel trong năm qua. Quân đội Israel thông báo cũng đã tấn công vào các khẩu đội tên lửa đất đối không và các hệ thống phòng không bổ sung của Iran. Phía Israel cũng tuyên bố sẽ tiếp tục tấn công Iran nếu nước này tung đòn trả đũa Israel.

Về phía Iran, hãng thông tấn bán chính thức Tasnim dẫn các nguồn tin cho biết Tehran sẵn sàng đáp trả bất kỳ "hành động gây hấn" nào của Israel. Trước khi Israel tiến hành các cuộc không kích hôm 26/10, Iran đã nhiều lần cảnh báo rằng không có "lằn ranh đỏ" nào trong nỗ lực tự vệ.

Các nhà lãnh đạo thế giới và khu vực đang theo dõi chặt chẽ diễn biến tình hình. Saudi Arabia đã kêu gọi tất cả các bên kiềm chế tối đa và hối thúc cộng đồng quốc tế hành động hướng tới việc hạ nhiệt căng thẳng và chấm dứt xung đột trong khu vực. Một quan chức cấp cao của chính quyền Mỹ cho biết Tổng thống Joe Biden và nhóm an ninh quốc gia của ông đã làm việc với Israel trong những tuần gần đây để yêu cầu Tel Aviv thực hiện cuộc tấn công giảm thiểu thiệt hại tới thường dân.

BRICS và trật tự thế giới phi phương Tây đang nổi lên

Hội nghị thượng đỉnh BRICS lần thứ 16 vừa diễn ra tại thành phố Kazan của Nga từ ngày 22-24/10 đã cho thấy sự trỗi dậy mạnh mẽ của một trật tự thế giới mới, không do phương Tây dẫn dắt, theo nhận định từ tờ Jerusalem Post của Israel.

Sự kiện này có quy mô lớn chưa từng có với sự tham gia của khoảng 20.000 đại biểu đến từ 36 quốc gia và vùng lãnh thổ. Đặc biệt, đây là hội nghị đầu tiên của BRICS theo mô hình mở rộng với 9 thành viên chính thức, sau khi Iran, Ai Cập, Ethiopia và Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE) gia nhập vào đầu năm 2024.

Với chủ đề "Tăng cường chủ nghĩa đa phương, vì sự phát triển công bằng toàn cầu và an ninh", hội nghị đã thông qua nhiều quyết định quan trọng. Nổi bật là việc phê duyệt danh mục 13 quốc gia đối tác mới, trong đó có Belarus. Điều này cho thấy sức hút ngày càng tăng của BRICS với nhiều nước trên thế giới.

Một trong những nội dung được quan tâm nhất tại hội nghị là đề xuất "Cầu nối BRICS" của Nga. Sáng kiến này nhằm xây dựng hệ thống thanh toán riêng dựa trên công nghệ blockchain, giúp các nước thành viên giảm phụ thuộc vào đồng đô la Mỹ trong giao dịch quốc tế. Tổng thống Nga Vladimir Putin nhấn mạnh rằng làn sóng tăng trưởng kinh tế toàn cầu tiếp theo đang hình thành tại các nước đang phát triển. Ông kêu gọi xây dựng các cơ chế tài chính đa phương thay thế, đáng tin cậy và không bị chi phối bởi bất kỳ thế lực nào.

BRICS hiện đại diện cho gần một nửa GDP toàn cầu. Việc nhiều quốc gia, trong đó có cả những nước truyền thống thân phương Tây như UAE và Ai Cập, muốn gia nhập nhóm cho thấy xu hướng chuyển dịch cán cân quyền lực toàn cầu. Họ đang tìm kiếm một trật tự thế giới đa cực, công bằng hơn.

Tổng thể, hội nghị thượng đỉnh BRICS tại Kazan đã mở ra một chương mới cho khối này trong việc định hình lại trật tự thế giới. Sự tham gia của nhiều quốc gia không thuộc phương Tây vào BRICS cho thấy rằng nhiều nước đang tìm kiếm một giải pháp thay thế cho sự thống trị của phương Tây trong các vấn đề toàn cầu. Việc này có thể dẫn đến những thay đổi lớn trong cách thức mà các quốc gia tương tác với nhau trong tương lai.

Ngoại trưởng Mỹ kết thúc tuần ngoại giao đầy tham vọng với UAE, Jordan và Liban

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đã kết thúc một tuần bận rộn với các cuộc đàm phán ngoại giao quan trọng tại Trung Đông, gặp gỡ các nhà lãnh đạo từ UAE, Liban và Jordan, tập trung vào những vấn đề cấp bách trong khu vực, đặc biệt là cuộc xung đột ở Gaza.

Trong cuộc gặp với Bộ trưởng Ngoại giao UAE Sheikh Abdullah bin Zayed Al Nahyan, Ngoại trưởng Blinken đã thảo luận về những nỗ lực nhằm "chấm dứt giao tranh ở Gaza" và đảm bảo rằng tất cả các con tin sẽ được thả, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc chuẩn bị cho giai đoạn hậu xung đột.

Ông Blinken cũng có cuộc thảo luận với Thủ tướng Liban Najib Mikati, đề cập đến cam kết của Mỹ đối với một giải pháp ngoại giao cho cuộc khủng hoảng ở Liban và việc thực hiện đầy đủ Nghị quyết 1701 của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc. Ông Blinken đã kêu gọi sự hỗ trợ từ UAE trong việc cung cấp viện trợ nhân đạo cho Liban và Gaza.

Một trong những điểm nổi bật trong hoạt động ngoại giao con thoi của Ngoại trưởng Blinken là sự hợp tác chặt chẽ giữa Mỹ và Jordan. Ông Blinken đã ca ngợi Jordan là "đối tác thiết yếu" trong việc hỗ trợ người Palestine tại Gaza. Ông nhấn mạnh rằng sự hợp tác này rất quan trọng để tối đa hóa hỗ trợ nhân đạo cho khu vực đang gặp khó khăn này.

Trong bài phát biểu của mình, ông Blinken đã nhấn mạnh tính cấp thiết của việc tìm kiếm một giải pháp ngoại giao cho cuộc xung đột ở Gaza. Ông nhận định rằng đây là thời điểm quan trọng để nắm bắt cơ hội hòa bình, đồng thời kêu gọi tất cả các bên ngừng bạo lực và hướng tới một tương lai tốt đẹp hơn.

Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Ngoại giao Jordan Ayman Safadi đã đồng tình với quan điểm của ông Blinken, đồng thời cảnh báo rằng khu vực đang đứng trước nguy cơ chiến tranh nếu không có những hành động kịp thời để giải quyết xung đột. Theo Phó Thủ tướng Safadi, con đường duy nhất để cứu khu vực khỏi khủng hoảng là Israel phải chấm dứt các cuộc tấn công vào Gaza và Liban.

Cuộc gặp gỡ này diễn ra trong bối cảnh tình hình nhân đạo ở Bắc Gaza đang trở nên tồi tệ hơn. Nhiều nhà lãnh đạo đã bày tỏ lo ngại về tình hình này và kêu gọi cần có hành động ngay lập tức để bảo vệ thường dân. Kết thúc tuần đàm phán, Ngoại trưởng Blinken cho biết ông cảm thấy lạc quan về khả năng đạt được một giải pháp hòa bình thông qua ngoại giao. Ông khẳng định rằng các cuộc thảo luận sẽ tiếp tục diễn ra để đảm bảo rằng mọi người dân trong khu vực đều có thể sống trong hòa bình và an toàn.

IMF dự báo kinh tế thế giới vẫn còn nhiều khó khăn trong năm tới

Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) ngày 22/10 đã công bố một báo cáo mới về tình hình kinh tế toàn cầu. Trong báo cáo này, IMF điều chỉnh dự báo tăng trưởng cho một số nền kinh tế và cảnh báo về những rủi ro từ các cuộc xung đột, tranh chấp thương mại và chính sách tiền tệ thắt chặt.

Theo IMF, dự báo tăng trưởng kinh tế toàn cầu cho năm 2024 vẫn giữ ở mức 3,2%, giống như dự báo hồi tháng 7. Tuy nhiên, dự báo cho năm 2025 đã giảm xuống còn 3,2%, thấp hơn 0,1 điểm phần trăm so với trước đó.

Đối với nền kinh tế Mỹ, IMF đã điều chỉnh tăng dự báo GDP lên 2,8%, nhờ vào tiêu dùng mạnh mẽ từ người dân do tiền lương và giá tài sản tăng. Dự báo cho năm 2025 cũng được điều chỉnh tăng lên 2,2%.

Ngược lại, IMF đã hạ dự báo tăng trưởng của Trung Quốc xuống còn 4,8%. Mặc dù xuất khẩu có dấu hiệu tăng, nhưng lĩnh vực bất động sản vẫn yếu và niềm tin của người tiêu dùng giảm. Dự báo cho năm 2025 cũng chỉ đạt mức 4,5%.

Khu vực Eurozone cũng gặp khó khăn khi dự báo tăng trưởng giảm xuống còn 0,8% trong năm 2024 và chỉ đạt 1,2% vào năm sau. Trong khi đó, Ấn Độ vẫn là điểm sáng với mức tăng trưởng dự kiến đạt 7% vào năm 2024 và 6,5% vào năm 2025.

IMF cũng cho biết GDP của Nga đã vượt Nhật Bản để trở thành nền kinh tế lớn thứ tư thế giới. Điều này có nghĩa là Nga hiện chiếm khoảng 3,55% GDP toàn cầu.

Tuy nhiên, IMF cảnh báo rằng có nhiều rủi ro đối với triển vọng tăng trưởng. Nếu giá dầu và các mặt hàng khác tăng mạnh do xung đột tại Trung Đông và Ukraine lan rộng, điều này có thể ảnh hưởng tiêu cực đến nền kinh tế toàn cầu. Ngoài ra, nếu các nước lớn như Mỹ, Eurozone và Trung Quốc áp dụng thuế xuất nhập khẩu cao hơn lẫn nhau, điều này có thể dẫn đến giảm di cư và biến động trên thị trường tài chính.

Cuối cùng, IMF nhấn mạnh rằng các quốc gia không nên theo đuổi chính sách bảo vệ ngành công nghiệp trong nước một cách mù quáng. Những chính sách này thường không mang lại cải thiện bền vững cho mức sống và có thể gây ra những tác động lâu dài tiêu cực cho nền kinh tế.