Nâng cao vai trò giám sát cộng đồng

Những năm qua, hoạt động của ban thanh tra nhân dân và ban giám sát đầu tư của cộng đồng trên địa bàn Quảng Ninh từng bước phát huy vai trò trong thực hiện chức năng giám sát, góp phần phòng ngừa, ngăn chặn các hành vi vi phạm pháp luật, tăng cường dân chủ ở cơ sở, phòng chống tham ô, lãng phí.

Ban thanh tra nhân dân và ban giám sát đầu tư của cộng đồng là 2 mô hình hoạt động của Mặt trận cơ sở tại địa bàn xã, phường, thị trấn, được thực hiện theo Luật Đầu tư, Luật Thanh tra, Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở. Chức năng của ban thanh tra nhân dân là nhằm bảo đảm quyền giám sát, kiểm tra của quần chúng đối với mọi tổ chức, cá nhân trong việc thực hiện chính sách, pháp luật ở phạm vi xã, phường, thị trấn. Ban giám sát đầu tư của cộng đồng là nhằm theo dõi, đánh giá việc chấp hành các quy định về quản lý đầu tư; phát hiện, kiến nghị với cơ quan nhà nước có thẩm quyền về những việc làm vi phạm các quy định về quản lý, việc làm sai quy định, gây lãng phí, thất thoát vốn và tài sản của Nhà nước, xâm hại đến lợi ích của cộng đồng.

Hoạt động của ban thanh tra nhân dân, ban giám sát đầu tư của cộng đồng tại cấp phường, xã, thị trấn được coi là một kênh chống tiêu cực, tham nhũng, phát huy quyền làm chủ, tham gia quản lý xã hội của người dân. Những năm gần đây, hoạt động của các ban thanh tra nhân dân và ban giám sát đầu tư của cộng đồng trong toàn tỉnh ngày càng nâng cao về chất lượng, được các cấp ủy đảng, chính quyền, cơ quan chức năng và nhân dân ghi nhận.

Bám sát mục đích, nguyên tắc, quy chế hoạt động, các ban thanh tra nhân dân trên địa bàn tỉnh đã tập trung giám sát theo quy định: Việc thực hiện quy chế dân chủ ở xã, phường, thị trấn; việc thu, chi ngân sách, quyết toán ngân sách, công khai tài chính tại phường, xã; việc thu, chi các loại quỹ và lệ phí theo quy định, các khoản đóng góp của nhân dân tại phường, xã và các thôn, khu dân cư; các công trình do nhân dân đóng góp xây dựng; việc thực thi công vụ của cán bộ, công chức tại bộ phận tiếp nhận và trả kết quả hành chính của các xã, phường, thị trấn; việc trực, tiếp công dân của đồng chí bí thư, chủ tịch UBND các xã, phường, thị trấn; thực hiện chính sách pháp luật; giám sát việc đền bù, hỗ trợ GPMB...

Thông qua việc giám sát, ban thanh tra nhân dân đã có nhiều ý kiến, kiến nghị với chính quyền cơ sở trong việc ban hành và tổ chức thực hiện các nghị quyết, quyết định phù hợp với thực tiễn của địa phương. Đơn cử, kiến nghị việc triển khai thực hiện trồng rừng thay thế đối với các dự án, công trình đã được HĐND tỉnh thông qua chủ trương chuyển mục đích sử dụng đất rừng sang mục đích khác trên địa bàn TP Hạ Long, giai đoạn 2019-2023; kiến nghị một số nội dung liên quan đến công tác vệ sinh môi trường, giám sát các đơn vị thi công các công trình trong việc đảm bảo vệ sinh môi trường, kịp thời kiến nghị những bất cập như chở vật liệu đất đá làm vương vãi ra đường tại TX Quảng Yên...

Đặc biệt, thành viên các ban thanh tra nhân dân tham gia vào ban giám sát đầu tư của cộng đồng đã tích cực, chủ động thực hiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn được giao trong công tác giám sát đầu tư của cộng đồng, đem lại hiệu quả thiết thực trong việc phòng, chống tham nhũng, lãng phí trong đầu tư xây dựng các công trình.

Đối với hoạt động của ban giám sát đầu tư của cộng đồng, căn cứ vào kế hoạch, danh mục, hạng mục đầu tư trên địa bàn, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ các xã, phường, thị trấn đã tiến hành chỉ đạo thành lập ban giám sát đầu tư của cộng đồng theo từng công trình, dự án và hướng dẫn các thôn, bản, khu phố có liên quan tổ chức bầu thành viên theo đúng quy định. Trong quá trình hoạt động, các ban giám sát đầu tư của cộng đồng đã triển khai thực hiện nghiêm túc, cử thành viên giám sát thường xuyên và tiếp nhận các thông tin phản ánh của người dân, có ý kiến trực tiếp với các chủ đầu tư, chủ công trình, nhà thầu và đơn vị thi công để điều chỉnh, khắc phục đảm bảo chất lượng, tiến độ của dự án, công trình đầu tư.

Đáng chú ý như kiến nghị để hoàn thiện các tuyến đường, rãnh thoát nước, nhà văn hóa, trung tâm y tế trên địa bàn các xã Hạ Long, Đông Xá, Ngọc Vừng, Thắng Lợi (huyện Vân Đồn); kiến nghị về thực hiện công trình hoàn chỉnh sửa chữa nhà văn hóa khu phố Lê Lương, nhà văn hóa khu phố Minh Khai, công trình phố đi bộ gắn với ẩm thực, chợ đêm thị trấn Đầm Hà, hạng mục sân khấu ngoài trời, nhà vệ sinh công cộng, đặc biệt là công trình chỉnh trang các tuyến phố ở thị trấn Đầm Hà (huyện Đầm Hà); kiến nghị đối với dự án nâng cấp, cải tạo, mở rộng tuyến đường liên xã, đoạn từ Mỏ Đông, xã Sơn Dương đến trung tâm xã Đồng Sơn (TP Hạ Long).

Ban giám sát đầu tư của cộng đồng các xã, phường, thị trấn đã phát huy được vai trò giám sát các công trình, dự án đầu tư trên địa bàn đảm bảo thực chất, hiệu quả; phát huy vai trò của nhân dân góp phần thực hiện tốt quy chế dân chủ ở xã, phường, thị trấn. Hoạt động giám sát đầu tư của cộng đồng đã mang lại hiệu quả thiết thực, góp phần hạn chế những tiêu cực ở cơ sở, làm minh bạch công tác quản lý đất đai, vốn, tài sản của nhà nước, các dự án đầu tư tại cộng đồng.

Năm 2024, các ban thanh tra nhân dân tổ chức 271 cuộc giám sát và tham gia 284 hoạt động giám sát khác, qua đó đã phát hiện, kiến nghị xem xét giải quyết 49 vụ việc; các ban giám sát đầu tư của cộng đồng đã tổ chức 1.131 cuộc giám sát, đã phát hiện, kiến nghị xem xét giải quyết 184 vụ việc, đã có 171 vụ việc được giải quyết.