Nâng cao hiệu quả điều tra, xử lý tội phạm tại Công an cấp xã

Từ khi giải thể Công an các huyện, thị xã, thành phố thuộc Công an tỉnh Quảng Ninh, lực lượng Công an cấp xã được phân cấp, tăng cường thêm nhiều nhiệm vụ, trở thành một trong những lực lượng mũi nhọn trong đấu tranh xử lý tội phạm. Để công tác điều tra xử lý tội phạm đảm bảo đúng quy định của pháp luật, liên tục không bị gián đoạn sau khi không tổ chức Công an cấp huyện, Công an tỉnh Quảng Ninh đã triển khai nhiều giải pháp tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc bước đầu, đồng thời nâng cao hiệu quả công tác phòng ngừa, phát hiện điều tra, xử lý tội phạm ngay từ cơ sở.

Vừa qua, liên ngành Tư pháp trung ương, Bộ Công an đã ban hành nhiều thông tư, hướng dẫn quy định về phối hợp giữa các cơ quan có thẩm quyền trong hoạt động tố tụng hình sự, quản lý, thi hành tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự; việc thực hiện bố trí điều tra viên, cán bộ điều tra ở Công an cấp xã; việc tiếp nhận, phân loại, xử lý tố giác, tin báo về tội phạm của Công an cấp xã. Theo đó, điểm đáng chú ý trong những quy định mới là Công an cấp xã phải tiến hành trực ban hình sự (trước đây Công an cấp xã chỉ trực ban, nhiệm vụ trực ban hình sự thuộc Công an cấp huyện), tiếp nhận giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm.

Theo Thượng tá Trần Chí Kiên, Phó Chánh văn phòng Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Quảng Ninh thì khó khăn vướng mắc đối với công tác điều tra xử lý tội phạm đặt ra đối với Công an cấp xã sau ngày 1/3/2025 đó là Trưởng Công an cấp xã là người đứng đầu, chịu trách nhiệm chung về tất cả các mặt của Công an cấp xã; cùng với việc đảm nhiệm thêm chức danh Điều tra viên, trực tiếp tiến hành các hoạt động điều tra, xác minh sẽ tạo thêm một khối lượng công việc rất lớn. Nhất là Công an các phường, xã trọng điểm, có số lượng lớn các vụ án, vụ việc phát sinh.

Mặt khác, trước đây, đa phần các đồng chí điều tra viên được bố trí tại Công an cấp xã mới chỉ tiến hành các hoạt động tiếp nhận, xác minh ban đầu nguồn tin về tội phạm, chưa tiến hành các hoạt động điều tra, chưa có nhiều kinh nghiệm thực tiễn. Theo thực tế khảo sát, số lượng điều tra viên bố trí tại Công an cấp xã hiện nay không quá 25% có thể thụ lý vụ án, vụ việc độc lập và những đồng chí này chủ yếu tại các địa bàn trung tâm.

Để thực hiện nhiệm vụ điều tra xử lý tội phạm theo mô hình mới, không để vi phạm tố tụng hình sự, Công an tỉnh Quảng Ninh đã thành lập 4 tổ điều tra cơ sở, thuộc Đội Điều tra của Văn phòng Cơ quan điều tra Công an tỉnh trực tiếp phụ trách địa bàn gồm: Địa bàn Hạ Long; địa bàn Đông Triều, Uông Bí, Quảng Yên; địa bàn Cẩm Phả, Vân Đồn, Cô Tô, Ba Chẽ, Tiên Yên và địa bàn: Móng Cái, Hải Hà, Đầm Hà, Bình Liêu.

Các Tổ công tác này được thành lập để thực hiện nhiệm vụ điều tra xử lý tội phạm theo thẩm quyền của Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an cấp huyện cũ và hướng dẫn Công an cấp xã.

Theo Đại tá Nguyễn Thuận, “vạn sự khởi đầu nan”, khi không tổ chức Công an cấp huyện và triển khai một mô hình mới, trong quá trình thực hiện sẽ có nhiều nội dung còn bất cập, hạn chế, khó khăn. Sự vào cuộc quyết liệt của Công an cấp tỉnh trong giai đoạn này để đảm đương công việc, hướng dẫn, đồng hành cùng lực lượng Công an cấp xã là rất cần thiết, trên tinh thần phục vụ vô điều kiện lực lượng Công an cấp xã.

Công an tỉnh Quảng Ninh tổ chức một chuỗi các hội nghị đối thoại, lắng nghe, giải đáp những ý kiến đóng góp từ Công an cấp xã xoay quanh việc tiếp nhận, xử lý tin báo, tố giác tội phạm; xác định thẩm quyền giải quyết tin... nhằm nâng cao nhận thức, thống nhất được hành động trong lực lượng Công an toàn tỉnh. Qua các buổi đối thoại, Công an các xã, phường, thị trấn cơ bản nắm chắc được các quy định, nâng cao tinh thần trách nhiệm, hăng hái phấn đấu hoàn thành nhiệm vụ, chỉ tiêu công tác được giao, đảm bảo ANTT trên địa bàn.

Điển hình như vào ngày 17/3/2025, qua công tác nắm tình hình địa bàn, Công an thị trấn Cái Rồng, huyện Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh đã phát hiện tại phòng nghỉ số 302, nhà nghỉ Duy Khánh, thuộc khu 9, thị trấn Cái Rồng có nhóm đối tượng cùng trú tại xã Cẩm Lĩnh, huyện Cẩm Xuyên, tỉnh Hà Tĩnh đang đánh bạc bằng hình thức chơi bài liêng ăn tiền. Tổ công tác đã nhanh chóng tiếp cận và thu giữ số tiền dưới chiếu bạc là: 21.350.000 đồng. Đồng thời tiến hành các biện pháp điều tra, xử lý nhóm đối tượng theo đúng quy định của pháp luật.

“Sau khi có chủ trương của Đảng và Nhà nước về việc không tổ chức Công an cấp huyện, Công an thị trấn Cái Rồng đã tập trung quán triệt đến CBCS và lực lượng điều tra viên, cán bộ điều tra về thẩm quyền, trách nhiệm của mình liên quan đến công tác tiếp nhận, giải quyết tin báo, tố giác về tội phạm; tổ chức tiếp nhận tin báo qua ứng dụng VNeID trên điện thoại. Đồng thời tăng cường công tác tuần tra kiểm soát, phối hợp với lực lượng an ninh trật tự ở cơ sở, nắm bắt địa bàn. Khi có vụ việc tin báo, chúng tôi cũng tập trung lực lượng, phân công cụ thể cho điều tra viên, cán bộ điều tra để phối hợp xử thông tin liên quan và báo cáo cụ thể đối với các phòng nghiệp vụ chuyên môn của Công an tỉnh, với quyết tâm không để tội phạm lợi dụng tình hình để lộng hành” - Trung tá Nguyễn Ngọc Thoả, Trưởng Công an thị trấn Cái Rồng cho biết.

Từ ngày 1/3/2025 đến nay, lực lượng Công an xã, phường thị trấn trên địa bàn toàn tỉnh đã tiếp nhận trên 7 tin báo tố giác về tội phạm, điều tra xử lý 7 vụ, 7 bị can. Công tác điều tra xử lý tội phạm của Công an cấp xã đảm bảo đúng quy định của pháp luật, không để xảy ra vi phạm trong tố tụng hình sự, tiêu cực trong điều tra xử lý tội phạm.

“Để giảm tải khối lượng công việc, số vụ án, vụ việc phát sinh, lực lượng Công an xã, phường, thị trấn phải làm tốt công tác chủ động phòng ngừa tội phạm. Quan tâm rà soát lắp đặt và khai thác có hiệu quả hệ thống camera an ninh, đây vừa là biện pháp phòng ngừa hiệu quả, vừa là nguồn chứng cứ hợp pháp, quan trọng trong quá trình giải quyết vụ án, vụ việc. Tăng cường mối quan hệ, phối hợp với Viện kiểm sát nhân dân cấp huyện trên cơ sở các quy định của pháp luật về chức năng nhiệm vụ được giao. Qua đó chủ động phát hiện các thiếu sót, vi phạm tố tụng hình sự trong việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của điều tra viên được bố trí ở Công an cấp xã để khắc phục, xử lý” - Thượng tá Trần Chí Kiên, Phó Chánh văn phòng Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Quảng Ninh nhận định.