Mở rộng BHXH, BHYT trong khu vực hợp tác xã

Trên địa bàn tỉnh có 603 hợp tác xã (HTX) đang hoạt động với trên 55.000 thành viên, 71.000 lao động. Tuy nhiên, số người tham gia BHXH còn hạn chế, về lâu dài sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của thành viên, người lao động. BHXH tỉnh đang có giải pháp mở rộng đối tượng tham gia BHXH, góp phần thực hiện chính sách an sinh xã hội của tỉnh.

HTX Dịch vụ nông nghiệp CLC Hoa Phong (TX Đông Triều) thành lập năm 2010 với mục tiêu đồng hành với nông dân trong sản xuất, bao tiêu sản phẩm. HTX đã đầu tư nhà xưởng, máy móc thiết bị, kho lạnh, nhà sơ chế và trung tâm giới thiệu sản phẩm. HTX mở rộng liên kết với hàng nghìn hộ nông dân cùng sản xuất, ký hợp đồng cung cấp gạo, rau, củ quả an toàn cho các doanh nghiệp, trường học, nhà hàng, khách sạn ở trong, ngoài tỉnh.

Không chỉ chú trọng sản xuất, kinh doanh, HTX luôn thực hiện chính sách BHXH cho người lao động. HTX hiện có 19 lao động tham gia BHXH bắt buộc. Bà Lê Thị Thà, Giám đốc HTX, cho biết: Sản xuất nông nghiệp mang tính đặc thù, phần lớn là hết tuổi lao động, thu nhập phụ thuộc mùa vụ, không ổn định. Những người làm việc tại HTX còn trong độ tuổi được HTX ký hợp đồng có trả lương hằng tháng và đóng BHXH bắt buộc theo quy định của Nhà nước.

Chị Nguyễn Thị Xuân, kế toán HTX Dịch vụ nông nghiệp CLC Hoa Phong, chia sẻ: Đối với người lao động, ngoài hưởng lương thì chế độ BHXH rất quan trọng, nhất là khi ốm đau, thai sản, gặp rủi ro. Chế độ BHXH của người lao động được HTX thực hiện tốt.

Theo quy định của Luật BHXH hiện hành, lao động làm việc tại các HTX có thời hạn hoặc không thời hạn từ 1 tháng trở lên và cán bộ quản lý HTX có hưởng lương phải tham gia BHXH bắt buộc.

Thời gian qua, tỉnh luôn quan tâm phát triển kinh tế tập thể, HTX, bằng việc hỗ trợ xây dựng mô hình liên kết sản xuất, nâng cao thu nhập cho thành viên, người dân. Năm 2020, giá trị tài sản của các HTX trên địa bàn tỉnh là 1.500 tỷ đồng; doanh thu bình quân đạt 600 triệu đồng/HTX/năm, lãi bình quân 290 triệu đồng/HTX, thu nhập bình quân 69 triệu đồng/thành viên, lao động/năm. HTX có đóng góp tích cực vào thành công của chương trình xây dựng NTM trên địa bàn tỉnh.

Theo số liệu của BHXH tỉnh, hiện mới có 80 HTX tham gia BHXH bắt buộc với tổng số 271 người. Điều này cho thấy, nhiều thành viên, lao động trong HTX chưa tiếp cận và thụ hưởng chính sách BHXH, BHYT.

HTX Nông nghiệp Hà An (TX Quảng Yên) làm nhiệm vụ điều hành sản xuất, điều tiết nước tưới tiêu, cung cấp vật tư nông nghiệp, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, cây, con giống cho gần 1.500 hộ thành viên. 6 năm trước, HTX hoàn thành chuyển đổi theo Luật HTX năm 2012 để tinh gọn lại bộ máy, cơ cấu lại hoạt động sản xuất. Bộ máy quản lý của HTX hiện có 6 người: 4 người hết tuổi lao động; 1 người là phó giám đốc HTX, cán bộ phường bán chuyên trách tham gia BHXH bắt buộc; 1 người là thủ quỹ HTX tham gia BHXH tự nguyện.

Ông Nguyễn Tiến Đạt, Giám đốc HTX Nông nghiệp Hà An, cho biết: Cán bộ trong bộ máy quản lý tuổi đã cao không thể tham gia BHXH bắt buộc theo quy định. Trong khi mức lương, phụ cấp phụ thuộc vào đại hội thành viên HTX. Điều này sẽ khó thu hút thành viên, lao động có trình độ về làm việc tại HTX. Tôi mong muốn Nhà nước có cơ chế hỗ trợ đối HTX hoạt động lĩnh vực nông nghiệp tham gia đóng BHXH.

HTX Nông nghiệp Hà An chỉ là một trong số hàng trăm HTX vướng mắc trong việc tham gia BHXH bắt buộc cho thành viên, người lao động. Lý giải nguyên nhân này, ông Nguyễn Duy Phương, Phó Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh, cho biết: Phần lớn HTX được hình thành trong giai đoạn bao cấp, công nghệ sản xuất lạc hậu, quản lý yếu, khó cạnh tranh với thị trường mở hiện nay, dẫn đến ngừng hoạt động, hoạt động cầm chừng. Trong khi nguồn tài chính HTX hạn chế, không ổn định, khó để tham gia BHXH cho cán bộ quản lý, lao động có hưởng lương.

Đội ngũ cán bộ quản lý và lao động HTX tuổi cao (trên 60 tuổi chiếm 45%) nên không muốn tham gia BHXH bắt buộc. HTX sử dụng lao động thời vụ, lao động làm việc trả lương theo ngày, hợp đồng bằng miệng, ít có hợp đồng bằng văn bản; nắm bắt thông tin, chính sách BHXH, BHYT cho HTX còn hạn chế...

Để phát triển đối tượng tham gia BHXH, BHYT cho lao động, thành viên HTX, BHXH tỉnh đã tăng cường công tác phối hợp với các sở, ban, ngành tỉnh, chính quyền địa phương rà soát, đối chiếu thông tin hoạt động của HTX. Qua đó, có giải pháp tiếp cận đối tượng này để mở rộng diện bao phủ BHXH, BHYT, thực hiện mục tiêu an sinh xã hội.

Ông Lê Đình Tuấn, Phó Giám đốc BHXH tỉnh, cho biết: Số lao động có hưởng lương và tham gia BHXH tại các HTX còn ở mức độ khiêm tốn. Chúng tôi tiếp tục tuyên truyền vận động các HTX, người quản lý điều hành, các thành viên về chính sách BHXH, BHYT, BHXH tự nguyện. Đồng thời, BHXH tỉnh đẩy mạnh công tác cải cách thủ tục hành chính, hỗ trợ tối đa cho HTX tham gia BHXH bắt buộc và BHXH tự nguyện đảm bảo quyền lợi lâu dài.

Việc mở rộng đối tượng tham gia BHXH trong khu vực kinh tế HTX bảo đảm quyền lợi cho người lao động, tạo nền tảng cho sự phát triển của các thành phần kinh tế, góp phần thực hiện mục tiêu BHXH, BHYT toàn dân trên địa bàn tỉnh.