Mở đợt cao điểm về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định

Mở đợt cao điểm thực thi pháp luật về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định từ nay đến tháng 4/2024 trong tuần tra, kiểm tra, kiểm soát tàu cá xuất, nhập bến, tàu cá ra vào cảng, tại các cửa sông, cửa biển, các đảo, các bến cá tư nhân, truyền thống.

Văn phòng Chính phủ ban hành Thông báo 539/TB-VPCP kết luận của Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang tại cuộc họp lần thứ 8 của Ban Chỉ đạo quốc gia về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU).

Theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn trong đợt kiểm tra lần thứ 4 của Đoàn Thanh tra của Ủy ban châu Âu (EC) vào tháng 10 năm 2023, kết quả triển khai công tác chống khai thác IUU có sự tiến bộ so với trước, nhưng chưa giải quyết dứt điểm các tồn tại, hạn chế nên chưa thể gỡ được cảnh báo "Thẻ vàng".

Trong thời gian qua Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia về IUU đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, giao trách nhiệm cụ thể cho từng ban, bộ, ngành, địa phương với thời gian hoàn thành, kết quả đạt được. Mặc dù đã đạt được một số kết quả nhất định, tuy nhiên việc chỉ đạo và tổ chức triển khai các giải pháp chống khai thác IUU tại một số bộ, ngành, địa phương chưa thực sự tập trung, quyết liệt, hiệu quả chưa cao.

Vì vậy, để sớm gỡ cảnh báo "Thẻ vàng", phát triển ngành thủy sản Việt Nam bền vững, có trách nhiệm và hội nhập quốc tế, Phó Thủ tướng yêu cầu các đồng chí Bộ trưởng, Thủ trưởng các bộ, cơ quan có liên quan và Chủ tịch Ủy ban nhân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương ven biển bên cạnh việc tiếp tục triển khai có hiệu quả các giải pháp mang tính chiến lược, dài hạn, cần tập trung chỉ đạo, triển khai các nhiệm vụ, giải pháp cấp bách, trọng tâm từ nay đến ngày 30 tháng 4 năm 2024.

Phó Thủ tướng yêu cầu các ban, bộ, ngành, ủy ban nhân dân các các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương ven biển tập trung cao điểm, huy động các nguồn lực triển khai đồng bộ các nhiệm vụ, giải pháp chống khai thác IUU theo đúng chỉ đạo của Thường trực Ban Bí thư, của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ (đặc biệt là Công điện số 1058/CĐ-TTg ngày 4 tháng 11 năm 2023), các kết luận của Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia về IUU và các văn bản khác có liên quan; tuyệt đối không lơ là, chủ quan; kiên quyết xử lý các tổ chức, cá nhân không hoàn thành chức trách, nhiệm vụ được giao trong thi hành công vụ, vi phạm quy định của pháp luật, ảnh hưởng đến nỗ lực chung gỡ "Thẻ vàng" của cả nước; kịp thời động viên, khen thưởng, khích lệ các tấm gương điển hình trong chống khai thác IUU.

Tăng cường kiểm tra, hướng dẫn, đôn đốc các địa phương ven biển việc thực hiện các quy định, khuyến nghị của EC về chống khai thác IUU

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thực hiện tốt vai trò thường trực của Ban Chỉ đạo quốc gia về IUU; tăng cường kiểm tra, hướng dẫn, đôn đốc các địa phương ven biển việc thực hiện các quy định, khuyến nghị của EC về chống khai thác IUU.

Phối hợp chặt chẽ với Bộ Ngoại giao trong cung cấp, chia sẻ thông tin đảm bảo thực hiện tốt công tác ngoại giao, tranh thủ sự ủng hộ của các bên có liên quan đối với nỗ lực chống khai thác IUU, gỡ cảnh báo "Thẻ vàng" của Việt Nam.

Chủ trì, phối hợp với Bộ Tư pháp khẩn trương rà soát, hoàn thiện các Nghị định sửa đổi, bổ sung (Nghị định số 26/NĐ-CP, Nghị định số 42/NĐ-CP của Chính phủ), trình Thủ tướng Chính phủ trước ngày 30 tháng 12 năm 2023; ban hành Thông tư sửa đổi, bổ sung Thông tư số 23/2018/TT-BNNPTNT trước 30 tháng 01 năm 2024 để tháo gỡ khó khăn cho việc quản lý tàu cá "03 không"; chủ động xem xét, giải quyết các khó khăn, vướng mắc, kiến nghị và hướng dẫn các địa phương triển khai có hiệu quả, thực chất các nội dung này.

Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, khẩn trương hoàn thiện cơ sở dữ liệu nghề cá quốc gia (VNfishbase); hoàn thiện, triển khai đồng bộ, thống nhất trong cả nước phần mềm quản lý tàu cá ra vào cảng để theo dõi, kiểm soát hoạt động của tàu cá tại cảng cá, hệ thống truy xuất nguồn gốc điện tử để theo dõi, kiểm soát tính minh bạch, hợp pháp đối với nguồn gốc sản phẩm thủy sản khai thác trong nước xuất khẩu.

Sớm có thư chính thức gửi EC về việc xác minh thông tin liên quan đến tàu Havuco02 thuộc quản lý của tỉnh Khánh Hòa.

Bộ Quốc phòng chủ trì, phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương ven biển và các bộ, ngành có liên quan thực hiện đợt cao điểm tuần tra, triển khai các giải pháp phù hợp, kiên quyết ngăn chặn, giảm thiểu, tiến tới chấm dứt tình trạng tàu cá vi phạm khai thác IUU ở vùng biển nước ngoài (từ nay đến ngày 30 tháng 4 năm 2024):

+ Chủ trì tiếp tục mở các đợt cao điểm tuần tra, kiểm tra, kiểm soát tại các khu vực biển giáp ranh với Indonesia, Thái Lan, Campuchia, đặc biệt là Malaysia để kịp thời phát hiện, ngăn chặn, xử lý các trường hợp cố tình vi phạm vùng biển nước ngoài.

+ Phối hợp với chính quyền địa phương tuyên truyền, vận động, kịp thời nắm bắt tình hình hoạt động của tàu cá tại địa phương, nhất là tại các địa bàn trọng điểm, để phát hiện từ sớm từ xa, ngăn chặn ngay từ trong bờ các tàu cá, ngư dân có ý định đi khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài.

+ Điều tra, đấu tranh, xử lý triệt để các trường hợp cố tình vi phạm khai thác IUU (vận chuyển, gửi thiết bị giám sát hành trình, sử dụng tàu cá mang biển số giả…), các đối tượng lợi dụng hoạt động nghề cá để thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật khác (như buôn lậu dầu trên biển, cưỡng bức lao động nghề cá); đặc biệt chú trọng địa bàn tỉnh Kiên Giang.

Kịp thời cung cấp thông tin, phối hợp với Bộ Ngoại giao đấu tranh với các nước bắt giữ, xử lý trái phép tàu cá, ngư dân Việt Nam, thực hiện tốt công tác ngoại giao, tranh thủ sự ủng hộ của các bên có liên quan đối với nỗ lực chống khai thác IUU, gỡ cảnh báo "Thẻ vàng" của Việt Nam.

Bộ Công an thúc đẩy, phối hợp chặt chẽ với Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao rà soát, thống nhất để sớm ban hành Nghị quyết hướng dẫn áp dụng các Điều 347, 348, 349, 350 Bộ Luật hình sự trong việc xử lý hành vi môi giới đưa tàu cá, ngư dân Việt Nam đi khai thác hải sản bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài, hoàn thành và báo cáo Thủ tướng Chính phủ, Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia về IUU kết quả trước ngày 30 tháng 12 năm 2023.

Chỉ đạo công an địa phương ưu tiên bố trí lực lượng thực hiện các đợt cao điểm từ nay đến ngày 30 tháng 4 năm 2024 trong điều tra, ngăn chặn, xử lý các hành vi môi giới, móc nối đưa tàu cá, ngư dân đi khai thác hải sản trái phép; phối hợp với các cơ quan có thẩm quyền đưa ra truy tố, xét xử các trường hợp vi phạm để răn đe, giáo dục trước ngày 30 tháng 4 năm 2024.

Phối hợp với các địa phương điều tra, xử lý triệt để các tổ chức, cá nhân có hành vi "hợp thức hóa" hồ sơ vi phạm để xuất khẩu sang thị trường châu Âu theo khuyến nghị của EC, hoàn thành và báo cáo Thủ tướng Chính phủ, Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia về IUU trước ngày 30 tháng 4 năm 2024.

Bộ Ngoại giao chỉ đạo Đại sứ quán tại các nước Malaysia, Indonesia, Thái Lan tích cực, kịp thời thu thập, cung cấp thông tin tàu cá, ngư dân bị nước ngoài bắt giữ, xử lý; đề nghị nước sở tại cung cấp, thông tin về vị trí bắt giữ, xử lý.

Tăng cường công tác ngoại giao, kịp thời trao đổi, chia sẻ nỗ lực chống khai thác IUU, tranh thủ sự ủng hộ của các bên có liên quan trong việc gỡ cảnh báo "Thẻ vàng" của Việt Nam.

Tổ chức giám sát 24/24 hoạt động tàu cá qua hệ thống giám sát hành trình

Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương ven biển khẩn trương rà soát hồ sơ, ra quyết định xử phạt dứt điểm các trường hợp vi phạm còn thời hạn, thời hiệu, hoàn thành và báo cáo Thủ tướng Chính phủ, Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia về IUU kết quả trước ngày 30 tháng 4 năm 2024.

Chỉ đạo, ưu tiên bố trí các lực lượng, giao trách nhiệm cho chính quyền cơ sở (xã/phường/thị trấn) tại các địa bàn trọng điểm vừa tuyên truyền vận động, vừa nắm chắc địa bàn, kịp thời phát hiện từ sớm từ xa, ngăn chặn ngay từ trong bờ tàu cá, ngư dân có ý định đi khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài.

Tập trung cao điểm nguồn lực, tăng cường công tác phối hợp giữa các lực lượng chức năng tại địa phương thực hiện có hiệu quả các công việc sau:

+ Rà soát, thống kê, nắm chắc số lượng tàu cá của địa phương; theo dõi, kiểm soát chặt chẽ hoạt động của tàu cá khi xuất, nhập bến, ra vào cảng (cả tàu của tỉnh và ngoài tỉnh neo đậu, hoạt động tại tỉnh).

+ Lập danh sách cụ thể số lượng tàu cá "03 không" tại địa phương, đối với các tàu cá đang hoạt động tạm thời thực hiện đăng ký tạm để phục vụ công tác theo dõi, quản lý trước khi Thông tư sửa đổi, bổ sung Thông tư số 23/2018/TT-BNNPTNT của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn có hiệu lực thi hành.

+ Tổ chức giám sát 24/24 hoạt động tàu cá qua hệ thống giám sát hành trình, theo dõi, xử lý đúng quy định pháp luật đối với việc duy trì hoạt động của thiết bị VMS.

+ Tổng rà soát công tác xác nhận, chứng nhận truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác tại Ban quản lý cảng cá, Chi cục thủy sản và các Doanh nghiệp có liên quan đảm bảo tuân thủ đúng quy định; nghiêm cấm mọi hành vi "hợp thức hóa" hồ sơ vi phạm cho các lô hàng xuất khẩu sang thị trường châu Âu.

+ Mở đợt cao điểm thực thi pháp luật từ nay đến tháng 4 năm 2024 trong tuần tra, kiểm tra, kiểm soát tàu cá xuất, nhập bến, tàu cá ra vào cảng, tại các cửa sông, cửa biển, các đảo, các bến cá tư nhân, truyền thống; kiên quyết xử lý nghiêm các hành vi vi phạm; đặc biệt là hành vi khai thác hải sản bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài, vi phạm ngắt kết nối VMS (6 tiếng không báo cáo vị trí, không đưa tàu cá quay về bờ quá 10 ngày), vượt ranh giới cho phép trên biển.

+ Khẩn trương đưa ra truy tố, xét xử các vụ án liên quan đến môi giới, móc nối đưa tàu cá, ngư dân đi khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài, gửi báo cáo kết quả về Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn để tổng hợp, báo cáo Thủ tướng Chính phủ, Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia về IUU trước ngày 30 tháng 4 tháng 2024.

Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý tàu cá địa phương tại địa bàn tỉnh và ngoài tỉnh, xác nhận, chứng nhận nguồn gốc thủy sản khai thác, đảm bảo theo dõi, kiểm soát được tình trạng đội tàu cá, truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác liên thông theo chuỗi từ tàu cá đến cơ quan, đơn vị quản lý (Cảng cá, Chi cục thủy sản…) và các cơ sở, doanh nghiệp thu mua, chế biến, tiêu thụ và xuất khẩu thủy sản khai thác bảo đảm tính minh bạch, hợp pháp.

Các tỉnh có số lượng lớn tàu cá hoạt động ven bờ, tàu cá hoạt động nghề lưới kéo ảnh hưởng đến nguồn lợi và môi trường sinh thái, tập trung tổ chức triển khai Đề án chuyển đổi một số nghề khai thác hải sản ảnh hưởng đến nguồn lợi và môi trường sinh thái được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 208/QĐ-TTg ngày 10 tháng 3 năm 2023.

Khẩn trương thành lập Kiểm ngư địa phương

Khẩn trương thành lập Kiểm ngư địa phương theo quy định của Luật Thủy sản và Luật Tổ chức chính quyền địa phương, đảm bảo đủ năng lực thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước về khai thác, bảo vệ nguồn lợi thủy sản.

Tỉnh Khánh Hòa khẩn trương điều tra, xử lý triệt để các vi phạm đối với các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh, đảm bảo đúng tiến độ và quy định của pháp luật theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

Các ban, bộ, ngành, địa phương có liên quan tiếp tục thông tin truyền thông, tuyên truyền, tập huấn các quy định pháp luật về chống khai thác IUU để nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của cộng đồng cư dân ven biển; đưa tin kịp thời các trường hợp vi phạm khai thác IUU bị xử lý theo quy định để răn đe, giáo dục.

Yêu cầu các bộ, ngành, địa phương thực hiện đúng tiến độ nhiệm vụ được giao và báo cáo kết quả về Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn định kỳ trước ngày 15 hàng tháng để tổng hợp, báo cáo Thủ tướng Chính phủ, Trưởng Ban chỉ đạo quốc gia về IUU kết quả thực hiện.