Lần đầu tiên ở VN: Ghép gan cứu bé gái ung thư gan giai đoạn cuối

Bé gái 18 tháng tuổi ở Hà Nội được phát hiện u nguyên bào gan ác tính từ khi mới 11 tháng tuổi, đã trải qua 6 đợt điều trị hóa chất và nút mạch song khối u vẫn phát triển nhanh.

Các bác sỹ của Bệnh viện Nhi Trung ương và Bệnh viện Trung ương quân đội 108 vừa cứu sống một bệnh nhi 18 tháng tuổi nhờ kỹ thuật ghép gan.

Bé gái ở Hà Nội, được phát hiện u nguyên bào gan ác tính từ khi mới 11 tháng tuổi. Dù đã trải qua 6 đợt điều trị hóa chất và nút mạch song khối u vẫn phát triển nhanh, không có khả năng cắt bỏ và có nguy cơ di căn đến các cơ quan khác.

Theo Tiến sỹ Nguyễn Phạm Anh Hoa - Trưởng khoa Gan mật và Tiến sỹ Bùi Ngọc Lan - Trưởng khoa Ung bướu (Bệnh viện Nhi Trung ương), ngay từ khi phát hiện, bệnh của bé đã ở giai đoạn muộn, khối u lớn lan tỏa, chiếm phần lớn thể tích gan, không có khả năng cắt bỏ vì còn quá ít thể tích gan lành.

Phương pháp điều trị hóa chất và nút mạch hóa chất được tiến hành với hy vọng làm khống chế sự phát triển khối u và tăng thể tích phần gan còn lại để có thể phẫu thuật loại bỏ khối u. Tuy nhiên, cả hai phương án này không đạt hiệu quả tối ưu khi thể tích khối u gan vẫn không thuyên giảm sau điều trị và xét nghiệm alphafetoprotein - chất chỉ thị đánh giá tình trạng ác tính của khối u - tăng lên theo từng ngày, đe dọa các biến chứng bất lợi cho tính mạng của bệnh nhi.

Ngày 24/5, Phó giáo sư Trần Minh Điển, Giám đốc Bệnh viện Nhi Trung ương quyết định lựa chọn phương án ghép gan để cứu sống bệnh nhân. Người hiến tặng gan cứu sống bệnh nhi chính là mẹ của bé, năm nay 41 tuổi.

Phó giáo sư Phạm Duy Hiền - Phó Giám đốc, Trưởng khoa Ngoại tổng hợp (Bệnh viện Nhi Trung ương) cho biết đây là trường hợp ghép gan cho trẻ em đầu tiên trên nền một bệnh lý ác tính, nhiều nguy cơ biến chứng và rủi ro rất cao. Chính vì vậy, việc tầm soát các tổn thương xâm lấn sang các cơ quan khác là vô cùng quan trọng trước khi tiến hành thay thế gan bằng mảnh ghép gan mới. Các xét nghiệm tầm soát di căn trước phẫu thuật đã được tiến hành một cách thận trọng và tỉ mỉ nhằm đưa ra các phương án phẫu thuật tối ưu.

Ngoài ra, tình trạng khối u quá lớn, chiếm toàn bộ thể tích gan, đặc biệt có một phần u xâm lấn và chèn ép tĩnh mạch chủ; tình trạng bất đồng nhóm máu hệ ABO giữa người cho và người nhận cũng là một khó khăn rất lớn về chuyên môn trong ca ghép.

Đại tá Lê Văn Thành - Chủ nhiệm Khoa Phẫu thuật Gan-Mật-Tụy (Bệnh viện Trung ương Quân đội 108) cho hay: “Trước phẫu thuật, chúng tôi đánh giá bệnh nhi có khối u lớn, có khả năng xâm lấn vào tĩnh mạch chủ, vì vậy việc phẫu thuật sẽ gặp khó khăn, chúng tôi đưa ra phương án có thể phải thay cả đoạn tĩnh mạch chủ dưới cho bệnh nhi.”

Trong cuộc phẫu thuật, nhờ việc phẫu tích chính xác và xử lý tốt các mạch máu, các bác sỹ đã không phải sử dụng phương án thay thế đoạn tĩnh mạch chủ dưới. Với sự phối hợp, hiệp đồng chặt chẽ giữa hai bệnh viện, tận dụng những kinh nghiệm trong ghép gan, gây mê hồi sức, tổ chức điều phối… ca phẫu thuật được thực hiện thành công.

Để hạn chế tối đa các phản ứng bất lợi về miễn dịch do bất đồng nhóm máu, các bác sỹ chuyên khoa gan mật đã phải sử dụng các liệu pháp điều trị nội khoa trước ghép để bé có thể sẵn sàng nhận mảnh ghép từ người mẹ. Các phương án dự phòng phản ứng thải loại sau ghép thường gặp ở những trường hợp ghép gan do bất đồng nhóm máu cũng được tiến sỹ Đặng Ánh Dương - Trưởng khoa Hồi sức ngoại khoa chuẩn bị sẵn sàng.

Vượt qua những khó khăn không chỉ về mặt kỹ thuật mà cả những thiếu thốn về nhân lực, máu và chế phẩm máu trong đại dịch COVID-19, ngày 29/5, ca phẫu thuật ghép gan cho bệnh nhi đã được tiến hành thành công vơi sự phối hợp của các bác sỹ Bệnh viện Nhi Trung ương và Bệnh viện Trung ương quân đội 108.

Người hiến tặng gan tự nguyện, mẹ bé được ra viện sau 1 tuần phẫu thuật và 2 tuần sau đó gia đình được đón bé khỏe mạnh./.