Làm gì để bạn về già vẫn minh mẫn?

Bộ não thay đổi theo tuổi tác, cả về kích thước và cấu trúc. Những thay đổi này thường ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của não (ghi nhớ, học tập, suy đoán, giao tiếp...) theo thời gian. Dưới đây là cách để não nhạy bén, linh hoạt khi già đi.

Kiểm soát mức cholesterol, huyết áp

Cholesterol và huyết áp cao làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim và đột quỵ, góp phần phát triển bệnh mất trí nhớ. Theo nghiên cứu công bố năm 2021 của Trường Đại học Stockholm (Thụy Điển), trên hơn 1.900 người, sức khỏe tim mạch tốt giúp đường huyết, cholesterol và huyết áp ổn định. Cùng với đó duy trì cân nặng hợp lý có liên quan đến chức năng nhận thức tốt hơn.

Ăn uống lành mạnh

Đánh giá năm 2021 của Trường Đại học Y Miami Miller (Mỹ), dựa trên 96 nghiên cứu, cho thấy ăn thực phẩm chứa nhiều vitamin E, B và axit béo omega-3 cải thiện chức năng nhận thức. Tiêu thụ thực phẩm chứa nhiều chất béo bão hòa tác động tiêu cực đến trí nhớ và các chức năng khác của não.

Người lớn tuổi nên ưu tiên thực phẩm lành mạnh như rau lá xanh, quả mọng, cá. Ăn theo kiểu Địa Trung Hải gồm rau, dầu ô liu và axit béo omega-3 từ cá có lợi cho não. Chế độ ăn DASH với nhiều trái cây, rau, ngũ cốc nguyên hạt, thịt nạc, không có hoặc ít chất béo, cũng tốt cho não và sức khỏe tổng thể.

Không hút thuốc, uống rượu chừng mực

Nghiên cứu công bố năm 2022 của Trường Đại học Oxford (Anh), trên hơn 20.000 người, cho thấy tiêu thụ rượu trên 7 đơn vị mỗi tuần làm lượng sắt trong não cao hơn, dẫn đến nhận thức kém hơn. 7 đơn vị rượu tương đương với lượng 4 chai bia hoặc ba ly rượu vang tiêu chuẩn.

Theo Hiệp hội Alzheimer Mỹ, hút thuốc và uống rượu quá nhiều đều làm tăng nguy cơ mất trí nhớ. Bỏ hút thuốc và uống rượu vừa phải để giảm nguy cơ này. Uống rượu vừa phải là mỗi ngày tối đa hai ly đối với nam và một ly đối với nữ. Một ly tương đương với 355 ml bia, 235 ml rượu mạch nha, 148 ml rượu vang hoặc 44 ml rượu chưng cất.

Tập thể dục thường xuyên

Hoạt động thể chất thường xuyên duy trì lưu lượng máu đến não và giảm nguy cơ huyết áp cao có liên quan đến chứng mất trí nhớ.

Nghiên cứu công bố năm 2020 của Trường Đại học Valencia (Tây Ban Nha), trên hơn 160.000 người, cho thấy người lớn tuổi hoạt động thể chất thường xuyên có thể trì hoãn mất trí nhớ. Người tập thể dục đều đặn cũng giảm 45% nguy cơ mắc bệnh Alzheimer.

Kích thích trí não

Theo Hiệp hội Alzheimer Mỹ, công việc kích thích tinh thần và thực hiện các hoạt động khác liên quan đến trí não giúp xây dựng khả năng dự trữ nhận thức - khả năng hoạt động tốt trước các bệnh về não hoặc các thách thức khác.

Học những kỹ năng, công nghệ mới, ngoại ngữ giữ cho đầu óc luôn hoạt động, giảm hoặc trì hoãn thay đổi về nhận thức liên quan đến lão hóa não.

Chơi trò chơi trí tuệ

Tham gia các trò chơi trí tuệ giúp kiểm tra và rèn luyện trí nhớ. Các trò chơi về trí nhớ, tốc độ, tính linh hoạt và giải quyết vấn đề (ví dụ giải câu đố hoặc ô chữ, tìm khác biệt giữa hai bức hình) có thể giảm nguy cơ sa sút trí tuệ. Chơi game với bạn bè và gia đình cũng mang lại những lợi ích riêng cho não.

Giao lưu nhiều hơn

Kết bạn và dành thời gian cho những người bạn mới, giao lưu xã hội cũng tốt khi già đi. Nghiên cứu công bố năm 2021 của Trường Đại học Chiba (Nhật Bản), với hơn 169.000 người tham gia, phát hiện người thường xuyên tham gia hoạt động xã hội có nguy cơ mắc chứng mất trí nhớ thấp hơn người ít tham gia.

Duy trì hoạt động tình dục

Theo nghiên cứu năm 2017 của Trường Đại học Coventry (Anh), trên 73 người (50-83 tuổi), hoạt động tình dục hàng tuần cải thiện nhận thức. Điều này là do tình dục làm tăng giải phóng một số hóa chất trong não để tăng cường chức năng nhận thức.

Một số dấu hiệu mất trí nhớ thường thấy khi già là hỏi một câu nhiều lần, quên hoặc nhầm lẫn từ ngữ, hay làm mất đồ, thay đổi tâm trạng và hành vi không giải thích được, mất nhiều thời gian hơn để hoàn thành công việc thông thường. Người có các dấu hiệu này nên đi khám.