Hoạt động bình đẳng giới vùng đồng bào dân tộc thiểu số

Theo Quyết định 861/QĐ-TTg ngày 4/6/2021 của Thủ tướng Chính phủ, giai đoạn 2021- 2025, Quảng Ninh có 56 xã vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) và miền núi phân bố ở 11/13 huyện, thị xã, thành phố của tỉnh (trừ TX Quảng Yên và huyện Cô Tô). Trong những năm qua, công tác bình đẳng giới ở các xã này có nhiều bước chuyển đáng kể.

Trước kia, khi đến một số xã đồng bào DTTS trên địa bàn tỉnh, nhiều người hẳn ngạc nhiên bởi hầu hết công việc đồng áng, chăm sóc nhà cửa, con cái đều dồn vào tay phụ nữ. Nam giới rất ít tham gia phát triển kinh tế gia đình, thời gian rỗi rãi trong năm họ thường gắn với chén rượu. Tư tưởng trọng nam cũng khiến phụ nữ vùng DTTS ít có điều kiện học lên cao hơn... Bởi vậy mà ở vùng DTTS, tỷ lệ nữ tham gia giữ vị trí lãnh đạo chủ chốt còn khiêm tốn.

Tuy nhiên, hiện nay, tư tưởng này đã có những thay đổi. Để làm được điều đó, các cấp, các ngành, đoàn thể đã vào cuộc tích cực để tạo chuyển biến trong từng hộ gia đình vùng đồng bào DTTS. Tỉnh đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo công tác bình đẳng giới vùng DTTS; thực hiện lồng ghép giới vào quá trình hoạch định chính sách trong văn bản pháp luật của tỉnh; thường xuyên quan tâm đến công tác đào tạo cán bộ, trong đó có cán bộ nữ vùng DTTS...

Trên cơ sở chỉ đạo của tỉnh, các sở, ngành, đoàn thể tích cực công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho chính đội ngũ cán bộ và người dân vùng DTTS về bình đẳng giới. Từ năm 2018 đến hết tháng 6/2021, toàn tỉnh đã tổ chức 42 hội nghị tập huấn, tuyên truyền cho gần 2.600 đại biểu là lãnh đạo UBND xã, lãnh đạo các tổ chức chính trị - xã hội, cán bộ công chức làm công tác tư pháp - hộ tịch, công tác dân tộc, hòa giải viên cơ sở, cán bộ, thôn, bản... về bình đẳng giới, hôn nhân gia đình, bảo vệ trẻ em, phòng chống bạo lực gia đình, hệ lụy của việc lựa chọn giới tính trước sinh...

Các ngành, đoàn thể còn phối hợp với các trường dân tộc nội trú trên địa bàn tổ chức 6 diễn đàn “Học sinh DTTS nói không với tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống”; tổ chức nhiều buổi tuyên truyền bằng hình thức sân khấu hóa về gia đình, phòng chống bạo lực gia đình, phòng chống xâm hại phụ nữ và trẻ em; đẩy mạnh tuyên truyền bình đẳng giới vùng DTTS trên các phương tiện thông tin đại chúng...

Cùng với đó, các ngành, đơn vị, địa phương tích cực hoạt động trợ giúp pháp lý đối với phụ nữ là nạn nhân của việc phân biệt đối xử và bạo lực gia đình; tổ chức các đợt trợ giúp pháp lý, tư vấn pháp luật về tận thôn, bản. Chỉ riêng Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước tỉnh từ năm 2018 đến nay đã tổ chức 1.093 cuộc trợ giúp pháp lý cho 1.152 người với các lĩnh vực chủ yếu là pháp luật dân sự, luật trẻ em, hôn nhân và gia đình... Thông qua đó góp phần bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, nâng cao ý thức bình đẳng giới vùng DTTS.

Cùng với đó, các ngành, đoàn thể, lực lượng thường xuyên phối hợp thực hiện công tác xóa mù chữ và chống tái mù; thực hiện chương trình học bổng hỗ trợ trẻ em gái và phụ nữ tham gia học tập, nâng cao trình độ ở vùng DTTS và miền núi; xây dựng chính sách đối với người học và chính sách đối với giáo viên đảm bảo nam, nữ đều được hưởng các quyền ngang nhau, không phân biệt giới.

Nhiều địa phương đã xây dựng và nhân rộng các mô hình, như: Bình đẳng giới, phòng chống bạo lực trên cơ sở giới, phòng chống tảo hôn trong vùng đồng bào DTTS. Nội dung sinh hoạt của các mô hình này tập trung phổ biến kiến thức, kỹ năng bảo vệ, chăm sóc trẻ em, ngăn ngừa tình trạng bạo lực, kết hôn trước độ tuổi pháp luật quy định, tư vấn phát triển kinh tế... Thông qua đó, nhận thức của các thành viên trong câu lạc bộ thay đổi. Nam giới có sự chia sẻ, ủng hộ nhiều hơn với phụ nữ, làm tốt hơn vai trò của người chồng, người cha trong gia đình; nữ giới được cải thiện nhiều mặt, được nâng cao vai trò; việc hỗ trợ người bị bạo lực kịp thời hơn... Năm 2020, toàn tỉnh có 73 vụ bạo lực gia đình, giảm 147 vụ so với năm 2019.

Cùng với đó, ý thức của nam giới trong nhiều gia đình vùng DTTS đã có chuyển biến, họ có trách nhiệm hơn với gia đình, như: Đầu tư thực hiện các mô hình chăn nuôi, trồng trọt, kinh doanh; đi bóc keo, bóc quế thuê; đi lao động tại khu công nghiệp... để phát triển kinh tế gia đình. Nhờ vậy, tỷ lệ hộ nghèo tại các xã vùng DTTS ngày càng giảm mạnh. Cuối năm 2019, tỷ lệ hộ nghèo trên địa bàn tỉnh là 0,59% thì đến hết năm 2020 chỉ còn 0,23% và hiện còn 0,14%. Số học sinh nữ DTTS đi học THPT, trung cấp, cao đẳng, đại học tăng nhiều hơn. Những chuyển biến này đang tiếp tục mang đến sức sống mới cho các xã vùng DTTS trên địa bàn tỉnh.