Hiệu quả các thiết bị dập bụi trong ngành than

Nhằm hạn chế tình trạng bụi phát sinh từ hoạt động sản xuất, chế biến than, các đơn vị thuộc Tâp đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV) đã tìm tòi, áp dụng nhiều biện pháp kỹ thuật và công nghệ trong khâu dập bụi. Bên cạnh việc duy trì các hình thức dập bụi truyền thống, các đơn vị đã đầu tư nhiều thiết bị phun sương, dập bụi mới, công suất cao, đáp ứng yêu cầu sản xuất ở quy mô lớn. 

Trung bình một ca sản xuất trên 2 khai trường Cao Sơn và Khe Chàm của Công ty CP Than Cao Sơn - TKV có khoảng 140 chuyến xe ô tô vận tải liên tục. Tính trong một ngày đêm sản xuất ở thời điểm này, Than Cao Sơn sử dụng từ 350-400 lượt xe ô tô để chuyên chở đất đá và than.

Tuy nhiên, cường độ hoạt động liên tục của các phương tiện này đã phát sinh lượng bụi lớn trong không gian khai thác của đơn vị. Đó là chưa kể đến các nguồn bụi phát sinh từ hoạt động của các phương tiện ô tô thuê ngoài, thiết bị bốc xúc, đổ thải tại các bãi thải trong khai trường của Than Cao Sơn; từ hoạt động của dây chuyền sàng tuyển và từ hệ thống vận chuyển đá thải mỏ bằng băng tải lên bãi thải Bàng Nâu. Với cường độ hoạt động liên tục của các phương tiện, thiết bị và dây chuyền này, nếu chỉ sử dụng các xe tưới đường truyền thống với dung tích bình chứa từ 15-30m³ sẽ không thể đáp ứng tốt yêu cầu dập bụi.

Năm 2020, Công ty CP Than Cao Sơn là đơn vị sản xuất than đầu tiên của Tập đoàn nhập khẩu xe tưới đường dập bụi chuyên dụng từ Mỹ, trị giá phương tiện này trên 16 tỷ đồng. Thiết kế của phương tiện dập bụi này rất hiện đại với hệ thống dàn phun 4 phía, dạng cao áp, độ phun xa đến 50m, téc chứa nước dung tích 50m³, được nâng hạ tự động. Sau hiệu quả của xe tưới đường chuyên dụng nhập khẩu, Than Cao Sơn tiếp tục đầu tư phương tiện tương tự sản xuất nội địa.

"Hiện nay, cùng với các phương tiện dập bụi cũ, 2 xe tưới đường dập bụi chuyên dụng công suất lớn của Công ty CP Than Cao Sơn đang làm nhiệm vụ tưới nước dập bụi trên một số tuyến đường chính vận chuyển than và đất đá của Than Cao Sơn, trọng điểm là tuyến đường từ khai trường sản xuất ra bãi thải Bàng Nâu. Rõ ràng, so với những xe tưới đường cũ, dung tích téc chứa nước chỉ đạt từ 25-30m³, thì việc áp dụng xe chuyên dụng, có thiết kế dàn phun hiện đại sẽ giải quyết tốt hơn nhiệm vụ dập bụi trên khai trường mỏ" - ông Nguyễn Văn Sinh, Phó Giám đốc Công ty CP Than Cao Sơn, cho biết. 

TKV có chủ trương đầu tư các phương tiện, thiết bị dập bụi công suất lớn từ năm 2019, sau khi tham khảo ở một số nước có ngành công nghiệp khai thác mỏ tiên tiến trên thế giới. Xe tưới đường dập bụi chuyên dụng phù hợp làm việc trên các tuyến đường của khai trường mỏ lộ thiên. Các hệ thống phun sương dạng quạt cao áp phù hợp với hầu hết hoạt động của các đơn vị sản xuất, chế biến, kinh doanh than trong Tập đoàn. Đến nay, tùy chức năng nhiệm vụ và điều kiện thực tế, hầu hết các đơn vị đã cải thiện khả năng dập bụi bằng các thiết bị, công nghệ mới. 

Tại khu vực nhà sàng 56, công suất 2,5 triệu tấn than/năm của Công ty Than Mạo Khê - TKV, các dây chuyền sàng tuyển đang hoạt động liên tục. Trung bình 1 ngày có khoảng 200 lượt xe ô tô vận tải chở than ra, vào; chưa kể các thiết bị bốc xúc và các hệ thống băng tải vận hành 3 ca. Đó là các nguồn chính phát sinh ra bụi than. 

Để đảm bảo công tác môi trường, giai đoạn 2019-2021, Công ty đã đầu tư lắp đặt 4 quạt phun sương cao áp có bán kính phun dập bụi lớn từ 60-150m (2 quạt mã hiệu A60-CLU, công suất 30kW và 2 quạt mã hiệu A150-CLU, công suất 75kW) và tự chế 4 quạt có công suất từ 18-22kW; các quạt này đều được đặt trên tháp có chiều cao 16m. Tùy thuộc vào thời tiết hằng ngày, Công ty có chế độ vận hành hệ thống phun sương dập bụi hợp lý. Đối với thời tiết trời nắng, hanh khô, Công ty bố trí vận hành liên tục hệ thống phun sương dập bụi 24/24 giờ. 

Theo ông Nguyễn Văn Dũng, Trưởng phòng Đầu tư Môi trường - TKV, ngoài nguồn bụi phát sinh từ các hoạt động sản xuất trong nhà sàng 56, đối với tuyến đường vận chuyển qua khu vực nhà sàng này, Than Mạo Khê đã lắp đặt hệ thống bơm và 140 đầu vòi phun dập bụi dọc tuyến đường từ Cửa lò -25 ra đến phía ngoài trạm bảo vệ số 6. Các tuyến đường còn lại, Công ty sử dụng 4 xe Stec dung tích từ 10-15m3 thực hiện phun rửa các tuyến đường 3 ca/ngày với tần suất trung bình 8 chuyến/một xe/ca, tuỳ theo độ ẩm không khí để đảm bảo các tuyến đường không có bụi phát tán. 

Thực tế yêu cầu sản xuất và tiêu thụ than trong TKV những năm gần đây cho thấy, ngoài việc vận hành tối đa công suất khai thác theo giấy phép hoạt động của các mỏ thì TKV cũng đang nỗ lực cung ứng đủ than cho thị trường bằng giải pháp nhập khẩu, pha trộn, chế biến than. Hoạt động sản xuất được tăng cường, đồng nghĩa với những giải pháp về môi trường cũng được TKV chú trọng hơn. Trong đó, các biện pháp dập bụi bằng công nghệ, thiết bị công suất lớn vẫn đang được các đơn vị tiếp tục đưa vào kế hoạch đầu tư thời gian tới. 

Ngoài việc lựa chọn các phương tiện, thiết bị dập bụi hiệu quả, các đơn vị tiếp tục cải thiện công nghệ khai thác theo hướng đồng bộ; tăng tối đa diện tích cây trồng phủ xanh các bãi thải đã ngừng khai thác; xây dựng tường chắn bụi tại các kho than, hệ thống sàng, chế biến than; kiểm soát mô hình chất thải và nâng cao ý thức của người lao động về công tác môi trường.