Giải thích hiện tượng bí ẩn, núi lửa phun trào dung nham màu xanh lam

Chúng ta đã quá quen với màu đỏ của dung nham núi lửa, tuy nhiên trên thực tế chúng còn có cả màu xanh lam.

Trong vài năm, nhiếp ảnh gia Olivier Grunewald ở Paris đã ghi lại hình ảnh núi lửa Kawah Ijen ở Indonesia, nơi thường có thể nhìn thấy dung nham màu xanh lam chảy xuống núi vào ban đêm.

Grunewald chia sẻ với National Geographic trong email về Kawah Ijen, một ngọn núi lửa trên đảo Java rằng "ánh sáng màu xanh lam này là một điều không bình thường đối với một ngọn núi lửa".

Trên thực tế, màu xanh lam này là ánh sáng được tạo ra từ quá trình đốt cháy khí sulfuric vào ban đêm, còn màu thực sự của dung nham vẫn là màu đỏ. Những khí này xuất hiện từ các vết nứt trong núi lửa ở áp suất và nhiệt độ cao, lên đến 600 độ C. Khi tiếp xúc với không khí, chúng bốc cháy và tạo ra những ngọn lửa cao tới 5 mét. Sau đó, một số khí ngưng tụ thành lưu huỳnh lỏng, tiếp tục cháy khi chảy xuống các sườn núi, tạo cảm giác như dung nham đang chảy.

Cynthia Werner, một nhà địa chất nghiên cứu của Cơ quan Khảo sát Địa chất Hoa Kỳ (USGS) tại Đài quan sát Núi lửa Alaska, nói với National Geographic rằng những bức ảnh của Grunewald cho thấy đây thực sự là một hiện tượng bất thường.

Cô ấy nói: "Tôi chưa bao giờ thấy lượng lưu huỳnh chảy nhiều như thế này ở một ngọn núi lửa". Theo Werner, việc tìm thấy lưu huỳnh nóng chảy xung quanh các miệng khói núi lửa (lỗ thông hơi nóng) là tương đối phổ biến. Khoáng chất này có nhiệt độ nóng chảy tương đối thấp, khoảng 115 độ C và nhiệt độ tại các lỗ thông hơi nóng thường vượt quá nhiệt độ đó.

Grunewald cho biết, hiện tượng dung nham được mô tả là có màu xanh lam đã từng được mô tả trong thời cổ đại ở Ý, trên sườn phía nam của núi Vesuvius và trên đảo Vulcano.

Ông nói thêm: "Những ngọn lửa màu xanh cũng có thể được quan sát thấy ở chân những ngọn núi lửa đang phun trào, khi các vụ nổ tro xảy ra".

Hồ miệng núi lửa Kawah Ijen, trên đỉnh núi lửa, là vùng nước chứa axit clohydric lớn nhất thế giới. Trên thực tế, chính axit đã làm cho nước có màu xanh.

Werner giải thích làm thế nào mà hồ trở nên có tính axit như vậy: Núi lửa thải ra khí hydro clorua, khí này phản ứng với nước và tạo thành axit clohiđric đặc có độ pH gần như bằng 0. Khi khí cháy nguội đi, chúng sẽ làm cho lưu huỳnh lắng đọng xung quanh hồ.

John Pallister, một nhà địa chất của USGS, người đã nghiên cứu về núi lửa, cho biết để đẩy nhanh quá trình hình thành khoáng sản, một công ty khai thác đã lắp đặt các ống gốm trên một lỗ thông hơi nóng đang hoạt động gần mép hồ.

Các đường ống dẫn khí lưu huỳnh xuống gò dốc của lỗ thông hơi. Khi các chất khí nguội đi, chúng ngưng tụ thành lưu huỳnh lỏng, sau đó chảy hoặc nhỏ giọt từ các đường ống và đông đặc lại thành các thảm lưu huỳnh cứng.

Sau khi lưu huỳnh rắn nguội đi, những người thợ mỏ sẽ chia nhỏ nó và mang nó ra khỏi núi trên lưng của họ.

"Tôi cũng đã thấy những người thợ mỏ phun nước từ một máy bơm nhỏ lên các đường ống để thúc đẩy quá trình làm mát và ngưng tụ", Pallister cho biết qua email. "Các nhũ đá lưu huỳnh đôi khi hình thành từ lưu huỳnh lỏng nhỏ giọt từ các đường ống. Chúng được thu gom và bán cho khách du lịch".

Pallister nói thêm, "Tôi đã được thông báo rằng các thợ mỏ đôi khi đốt cháy lưu huỳnh hoặc khí lưu huỳnh để tạo ra ngọn lửa màu xanh lam rất nổi bật trong các bức ảnh chụp ban đêm".

Những người thợ mỏ đã khai thác lưu huỳnh ở đây hơn 40 năm. Đôi khi họ làm việc vào ban đêm dưới ánh sáng xanh kỳ lạ để trốn cái nóng của mặt trời và kiếm thêm thu nhập, Grunewald nói.

Grunewald cho biết, các công ty khai thác và bán lưu huỳnh với giá khoảng 600 rupiah Indonesia / kg. Họ có thể mang vác vật nặng từ 80 đến 100 kg mỗi ngày một lần — hoặc hai lần nếu họ làm việc vào ban đêm.

Khi Grunewald chụp ảnh Kawah Ijen, ông đã phải đeo một chiếc mặt nạ phòng độc để chống lại các khí độc, bao gồm cả sulfur dioxide. Grunewald nói: "Chúng ta sẽ không thể ở lâu trong môi trường khí axit dày đặc như vậy mà không có những biện pháp phòng hộ".

Pallister mô tả công việc hàng ngày của thợ mỏ là "nhiệm vụ khó khăn". Anh đã thấy nhiều người trong số họ chỉ sử dụng khăn ướt làm mặt nạ phòng độc.

Grunewald cho biết một số thợ mỏ có mặt nạ phòng độc mà khách đã đưa cho họ, nhưng họ "không có tiền và không có điều kiện để thay bộ lọc".

Grunewald cũng đã ghi lại ánh sáng màu xanh lam trên núi lửa Dallol trong Vùng suy thoái Danakil, ở vùng Afar của Ethiopia gần biên giới của Eritrea và Djibouti.

Sức nóng của magma đôi khi đốt cháy bụi lưu huỳnh trong đất, tạo thành những ngọn lửa màu xanh lam bao phủ lên dung nham màu đỏ vào ban đêm.

Grunewald nói: "Chúng ta rất hiếm khi thấy được cảnh tượng này vì vào ban ngày chủng ta sẽ không thấy rõ được màu sắc của ngọn lửa".