Đề xuất thu phí đường cao tốc nhà nước đầu tư, kiểm soát khí thải xe máy

Dự thảo Luật Giao thông đường bộ (GTĐB) sửa đổi đang được Bộ GTVT lấy ý kiến, trong đó có nhiều điểm mới đáng chú ý.

Thu phí đường cao tốc, địa phương được bỏ tiền làm quốc lộ

Để có cơ sở pháp lý thu phí đường cao tốc do nhà nước đầu tư, dự thảo Luật Giao thông đường bộ bổ sung quy định thu phí đường cao tốc do Nhà nước đầu tư nhằm luật hóa chủ trương thu hồi vốn đầu tư công để hoàn trả vào ngân sách.

Theo đó, sẽ thu phí sử dụng đường cao tốc đối với phương tiện lưu thông tính theo số km xe chạy trên tuyến đường cao tốc do nhà nước đầu tư và do nhà đầu tư chuyển giao cho nhà nước theo hợp đồng dự án đầu tư theo phương thức đối tác công tư. Các nguồn thu liên quan đến sử dụng kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ và các nguồn thu hợp pháp khác theo quy định của pháp luật.

"Quy định thu phí đường cao tốc do nhà nước đầu tư nhằm xây dựng khung pháp lý, huy động tối đa mọi nguồn lực đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ nói chung, đường cao tốc nói riêng nhằm xây dựng phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ hiện đại, kết nối đồng bộ, đáp ứng được nhu cầu của nền kinh tế", Bộ GTVT cho hay.

Lý giải về chính sách này, Bộ GTVT cho biết, để thực hiện mục tiêu 5.000 km đường bộ cao tốc theo nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XIII, nhu cầu các nguồn vốn đầu tư đến năm 2030 khoảng 813 nghìn tỷ đồng. Trong đó, giai đoạn 2021 - 2025 cần khoảng 393 nghìn tỷ đồng để hoàn thành hơn 2.000 km và khởi công 925 km.

Trong 10 năm tới, yêu cầu ngân sách nhà nước cho đầu tư xây dựng mới đường cao tốc lên đến hơn 239 nghìn tỷ đồng, bình quân 24 nghìn tỷ/năm.

“Dự thảo Luật Đường bộ gồm 6 chương, 95 điều. So với dự thảo Luật Giao thông đường bộ năm 2008 đã chuyển hai chương sang Luật trật tự ATGT đường bộ (quy tắc giao thông và người điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ); sửa đổi 40 điều; bổ sung mới 54 điều.”

Tại Nghị quyết số 52/2017 của Quốc hội đã đưa ra định hướng huy động tối đa mọi nguồn lực trong và ngoài nước để đầu tư phát triển mạng lưới đường bộ cao tốc dưới nhiều hình thức.

Nghị quyết cũng giao nghiên cứu, áp dụng phương án thu giá dịch vụ hợp lý để thu hồi vốn đầu tư của nhà nước đối với những dự án thành phần sử dụng toàn bộ vốn đầu tư công.

"Nếu không có cơ chế tạo nguồn tài chính cho đầu tư, phát triển, bảo trì đường bộ nói chung, đường cao tốc nói riêng sẽ không đảm bảo mục tiêu phát triển hạ tầng giao thông đường bộ đồng bộ, hiện đại, đạt mục tiêu 5.000km đường cao tốc theo Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XIII; không đảm bảo việc thu hồi vốn đầu tư của nhà nước đối với dự án đường cao tốc sử dụng toàn bộ vốn đầu tư công", Bộ GTVT phân tích.

Tìm hiểu của PV, dự thảo Luật Giao thông đường bộ còn bổ sung quy định ngân sách địa phương được sử dụng trong các trường hợp: đầu tư, xây dựng, cải tạo, nâng cấp, bảo trì đường gom, đường bên, nút giao kết nối vào quốc lộ; Đầu tư, xây dựng, cải tạo, nâng cấp quốc lộ đi qua địa phương; Hỗ trợ cho địa phương khác để đầu tư, xây dựng, cải tạo, nâng cấp các tuyến đường nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội.

Đề xuất kiểm soát khí thải xe máy

Tại chương phương tiện giao thông đường bộ, dự thảo Luật Giao thông đường bộ quy định: "Xe mô tô, xe gắn máy tham gia giao thông phải được kiểm tra định kỳ về phát thải khí thải theo lộ trình thực hiện và mức tiêu chuẩn khí thải do Thủ tướng Chính phủ quy định".

Bộ GTVT quy định trình tự, thủ tục, nội dung kiểm định về khí thải xe mô tô, xe gắn máy, trình Thủ tướng Chính phủ lộ trình áp dụng tiêu chuẩn khí thải của xe mô tô, xe gắn máy tham gia giao thông.

Việc kiểm tra định kỳ khí thải xe mô tô, xe gắn máy (trừ xe mô tô, xe gắn máy thuần điện) được thực hiện tại các trạm kiểm tra khí thải xe mô tô, xe gắn máy đáp ứng quy chuẩn kỹ thuật quốc gia do bộ trưởng Bộ GTVT ban hành.

Thống kê của Bộ GTVT cho thấy, tính đến cuối năm 2021, cả nước có hơn 68 triệu mô tô. Riêng tại Hà Nội có khoảng 6 triệu xe máy, trong đó, có gần 3 triệu xe máy cũ sản xuất trước năm 2000.

Theo một nguyên cứu mới đây về tình trạng ô nhiễm không khí tại Hà Nội, ô nhiễm không khí xuất phát từ khí thải của những chiếc xe máy cũ, xe không bảo đảm tiêu chuẩn về khí thải vẫn đang có xu hướng gia tăng.

Trong khi đó, Luật Đường bộ năm 2008 vẫn chưa có quy định về kiểm soát khí thải đối với xe mô tô, xe gắn máy.

Theo đánh giá, kiểm soát khí thải đối với xe mô tô, xe gắn máy khiến người sử dụng xe phải bỏ chi phí bảo dưỡng định kỳ cho phương tiện.

Tuy nhiên, chi phí này sẽ được bù đắp được bằng việc giảm chi phí sửa chữa phương tiện cho những hư hỏng phát sinh do thiếu sự kiểm tra thường xuyên, bảo dưỡng định kỳ, tăng hiệu quả khai thác phương tiện, giảm chi phí nhiên liệu.

Nếu người sử dụng xe thực hiện chế độ bảo dưỡng định kỳ theo đúng khuyến cáo của nhà sản xuất thì có thể kiểm soát tốt lượng khí thải, giảm mức tiêu hao nhiên liệu của xe 7%, tương đương với lượng nhiên liệu tiết kiệm được là hơn 170.000 đồng/năm.

Trong khi, chi phí bảo dưỡng và thay thế phụ tùng cho phần khí thải khoảng 110.000 đồng/xe. Đây cũng là chi phí bảo dưỡng đương nhiên để đảm bảo hiệu quả khai thác và độ bền của xe trong quá trình sử dụng.

Cũng theo tính toán, để bù đắp chi phí đầu tư, vận hành trạm kiểm định, chi phí kiểm định cho mỗi xe khoảng 35.000 đồng/lần/năm. Nếu thực hiện kiểm soát khí thải thì người dân không bị tăng chi phí mà còn tiết kiệm được 25.632 đồng/xe/năm trong trường hợp nhà nước có tiến hành thu phí kiểm định khí thải.

Ngoài các nội dung trên, dự thảo Luật GTĐB cũng bổ sung nhiều quy định như: cho phép sử dụng gầm cầu cạn được tạm thời sử dụng để trông, giữ phương tiện giao thông đường bộ; Ôtô đưa đón học sinh phải bảo đảm tiêu chuẩn an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường, có niên hạn sử dụng không quá 15 năm, có đèn cảnh báo hoặc đăng ký màu sơn riêng để nhận diện; Ô tô con phải có hướng dẫn để lắp ghế ngồi, lắp dây đai an toàn dành cho trẻ em trong tài liệu sử dụng; Sắp xếp lại các loại hình kinh doanh vận tải bằng xe ô tô; Bổ sung quy định về vận tải hành khách công cộng bằng xe ô tô; Cơ chế, chính sách phát triển vận tải hành khách công cộng bằng xe ô tô.