Đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công

Bộ Kế hoạch và Đầu tư kiến nghị Chính phủ xem xét phát động phong trào 120 ngày đêm giải ngân vốn đầu tư công năm 2024; chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương có mức giải ngân dưới mức bình quân cả nước tập trung chỉ đạo, đôn đốc, đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công từ nay đến cuối năm.

Tính đến hết tháng 8/2024, giải ngân vốn đầu tư công mới đạt khoảng hơn 274 nghìn tỷ đồng, bằng 40,49% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao, thấp hơn mức giải ngân 42,35% của cùng kỳ năm 2023.

Áp lực những tháng cuối năm

Số liệu từ Bộ Tài chính cho thấy, ước thanh toán giải ngân đầu tư công từ đầu năm đến ngày 31/8/2024 là 274.501 tỷ đồng, đạt 37,01% kế hoạch và đạt 40,49% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao. Đến nay, vẫn còn 34 bộ, ngành và 23 địa phương có tỷ lệ giải ngân thấp hơn trung bình của cả nước. Việc một số địa phương có kế hoạch lớn nhưng tỷ lệ giải ngân không cao đã ảnh hưởng rất lớn đến tỷ lệ giải ngân chung của cả nước.

Trong đó, Thành phố Hồ Chí Minh được giao hơn 79,2 nghìn tỷ đồng, chiếm 11,8% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao cả nước nhưng mới chỉ giải ngân đạt tỷ lệ 16,58%; Hà Nội được giao hơn 81 nghìn tỷ đồng, chiếm 12,1% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao, nhưng mới chỉ giải ngân 35,23%...

Như vậy, áp lực giải ngân vốn đầu tư công trong những tháng cuối năm rất lớn vì vẫn còn gần 60% vốn kế hoạch cần giải ngân. Đáng lưu ý, đến nay vẫn còn khoảng 26,5 nghìn tỷ đồng chưa được phân bổ chi tiết, chiếm gần 4% tổng vốn đầu tư công năm 2024, trong đó, các bộ, ngành, địa phương đề nghị điều chỉnh giảm hơn 9.000 tỷ đồng vì không “tiêu” hết. Số vốn này đang được Bộ Kế hoạch và Đầu tư báo cáo Chính phủ điều chuyển bổ sung tương ứng cho các dự án quan trọng quốc gia, dự án trọng điểm, dự án có tính chất lan tỏa, có ý nghĩa thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội nhanh, bền vững.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng đã trình Chính phủ cho phép các bộ, ngành, địa phương được phép tiếp tục phân bổ kế hoạch vốn năm 2024 cho các nhiệm vụ, dự án mới được Thủ tướng Chính phủ quyết định điều chỉnh kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025. Với kết quả giải ngân nêu trên, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đề xuất các bộ, ngành, địa phương trong những tháng cuối năm cần đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công, phấn đấu giải ngân đạt hơn 95% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao.

Trong đó, cần có các giải pháp bảo đảm tiến độ các dự án trọng điểm, nâng cao chất lượng công tác chuẩn bị đầu tư một số dự án đường sắt quan trọng, nhất là tuyến đường sắt cao tốc bắc nam và các tuyến đường sắt kết nối Việt Nam-Trung Quốc, các tuyến đường bộ cao tốc giai đoạn 2026-2030 và nâng cấp, mở rộng đường bộ cao tốc đã được đầu tư theo quy mô phân kỳ lên quy mô hoàn chỉnh theo quy hoạch.

Sửa luật để khơi thông các nguồn lực

Tại cuộc họp của Tổ Công tác số 2 kiểm tra, đôn đốc, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công năm 2024 diễn ra đầu tháng 9/2024, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà yêu cầu các bộ, ngành, địa phương khẩn trương rà soát tiến độ từng dự án để xác định cụ thể nguyên nhân, khó khăn, vướng mắc chậm giải ngân; từ đó phân loại theo từng nhóm dự án để có phương án điều chỉnh vốn phù hợp với khả năng hấp thụ vốn của các dự án trong nội bộ từng đơn vị, bảo đảm giải ngân hết số vốn được giao; đồng thời tổng hợp đầy đủ các khó khăn, vướng mắc của từng dự án để xử lý theo thẩm quyền và có văn bản đề xuất, kiến nghị cụ thể, gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư trước ngày 15/9/2024 đối với các vấn đề vượt thẩm quyền.

Trên cơ sở đề xuất của các bộ, ngành, địa phương, Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì rà soát, tổng hợp chung, đề xuất báo cáo cấp có thẩm quyền phương án xử lý phù hợp, bảo đảm giải ngân hết số vốn kế hoạch năm 2024 được giao.

Trước chặng đua nước rút về đích, Bộ Kế hoạch và Đầu tư kiến nghị Chính phủ xem xét phát động phong trào 120 ngày đêm giải ngân vốn đầu tư công năm 2024; chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương có mức giải ngân dưới mức bình quân cả nước tập trung chỉ đạo, đôn đốc, đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công từ nay đến cuối năm.

Bên cạnh những giải pháp trước mắt để hoàn thành nhiệm vụ kế hoạch đầu tư công năm 2024, Chính phủ đã giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư khẩn trương xây dựng Luật Đầu tư công sửa đổi và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch, Luật Đầu tư, Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư và Luật Đấu thầu.

Một trong những yêu cầu trong sửa luật lần này là rà soát ngay những vướng mắc, tháo gỡ những nút thắt, điểm nghẽn trong các quy định pháp luật để các dự án đầu tư được triển khai thuận lợi hơn trong thời gian tới. Mục tiêu xa hơn là giải phóng nguồn lực, vì các luật sửa lần này chủ yếu là về đầu tư, tài chính, ngân sách,… tác động ngay đến nguồn lực của nền kinh tế.

Về tiến độ sửa đổi Luật Đầu tư công, Thứ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương cho biết, cơ quan này đã tiến hành rà soát, báo cáo cấp có thẩm quyền sửa đổi quy định pháp luật đầu tư công theo hướng đơn giản hóa thủ tục, tập trung vào 5 nhóm chính sách lớn đã được Chính phủ thông qua, thể hiện sâu sắc tinh thần đột phá, cải cách, phân cấp, phân quyền của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.

Đó là nhóm chính sách về thể chế hóa các cơ chế, chính sách thí điểm, đặc thù đã được Quốc hội cho phép áp dụng; tiếp tục đẩy mạnh phân cấp, phân quyền; nâng cao chất lượng chuẩn bị đầu tư, khai thác nguồn lực, năng lực thực hiện dự án đầu tư công của địa phương, doanh nghiệp nhà nước; thúc đẩy thực hiện và giải ngân kế hoạch vốn ODA và vốn vay ưu đãi của nhà tài trợ nước ngoài; đơn giản hóa trình tự, thủ tục đầu tư; bổ sung, làm rõ các khái niệm, thuật ngữ, quy định, bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật.

“Việc sửa đổi Luật Đầu tư công lần này rất toàn diện với tiến độ khẩn trương và yêu cầu cao về chất lượng nhằm khắc phục căn bản những khó khăn, hạn chế, vướng mắc, điểm nghẽn, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn và khơi thông nguồn lực cho phát triển. Dự kiến Luật Đầu tư công (sửa đổi) sẽ được thông qua tại kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV”, Thứ trưởng Trần Quốc Phương nói.