Chuyên gia nói về chế độ ăn không gluten

Liệu việc từ bỏ gluten có thực sự tốt hơn cho bạn không? Hãy nghe các chuyên gia dinh dưỡng nói về vấn đề này trong bài viết dưới đây!

Ăn chay không gluten đang là xu hướng như một con đường dẫn đến sức khỏe tốt hơn. Nhưng các chuyên gia cảnh báo rằng trừ khi bạn có lý do y tế để tránh gluten thì việc bỏ qua nó là không cần thiết. Và hơn thế, nó còn có khả năng gây hại cho sức khỏe.

Vì nhiều người nổi tiếng và người có sức ảnh hưởng tuyên bố về lối sống không gluten của họ, nên nhiều người có thể dễ dàng tin rằng gluten không lành mạnh và nên tránh. Nhưng nhà khoa học dinh dưỡng Tiến sĩ Courtney Stewart cho biết gluten đã bị coi là kẻ xấu một cách không công bằng.

Tiến sĩ Stewart nói: "Ăn chay không gluten được coi là lành mạnh hơn, một ý tưởng được những người có sức ảnh hưởng và người nổi tiếng phổ biến. Gluten cũng thường bị nhầm lẫn với carbohydrate nói chung và các xu hướng như chế độ ăn keto khiến mọi người muốn loại bỏ toàn bộ nhóm thực phẩm này khỏi chế độ ăn của họ".

Tuy nhiên, theo Dietitians Australia, có rất ít bằng chứng cho thấy việc tránh gluten có lợi cho dân số nói chung và chế độ ăn không gluten có thể làm giảm chất dinh dưỡng.

Gluten chính xác là gì?

Chuyên gia dinh dưỡng Jemma O’Hanlon giải thích gluten là một loại protein tự nhiên có trong các loại thực phẩm như lúa mì, lúa mạch đen, lúa mạch, lúa mì lai (một loại lúa mì lai lúa mạch đen) và yến mạch.

"Gluten không tốt hay xấu, nó chỉ là một loại protein và hầu hết mọi người đều có thể dung nạp tốt" - O’Hanlon nói.

Ai nên áp dụng chế độ ăn không chứa gluten?

Tiến sĩ Stewart nói, đối với những người mắc bệnh celiac (bệnh qua trung gian miễn dịch ở những người nhạy cảm về mặt di truyền do không dung nạp gluten), chế độ ăn không chứa gluten là điều hoàn toàn cần thiết.

"Các nhung mao trong ruột non bị viêm và dẹt, nghĩa là chúng không thể hấp thụ các chất dinh dưỡng từ thức ăn của bạn" - bà giải thích - "Tổn thương này có thể dẫn đến các triệu chứng đường tiêu hóa như đầy hơi, tiêu chảy, táo bón, mệt mỏi, cáu kỉnh và lú lẫn".

Nếu không được điều trị, bệnh celiac có thể phát triển thành loãng xương, các vấn đề về khả năng sinh sản, trầm cảm và tăng nguy cơ ung thư. Tiến sĩ Stewart cũng cho biết tình trạng nhạy cảm với gluten không phải do celiac (NCGS) cũng đang ngày càng được công nhận.

"Thật không may, không có xét nghiệm y khoa hoặc chẩn đoán rõ ràng nào về NCGS" - bà nói.

Mối liên hệ giữa gluten và FODMAP

Tiến sĩ Stewart cho biết trong một số trường hợp, NCGS thực sự là phản ứng với FODMAP - viết tắt của oligosaccharides, disaccharides, monosaccharides và polyol có thể lên men.

"Chúng là carbohydrate chuỗi ngắn có trong các loại thực phẩm như lúa mì, lúa mạch đen và lúa mạch nhưng cũng có trong các loại thực phẩm như sữa, đậu và một số loại trái cây và rau quả" - O’Hanlon giải thích.

"Đối với một số người, FODMAP có thể gây ra các triệu chứng khó chịu" - bà nói tiếp - "Đối với những người này, việc áp dụng chế độ ăn ít FODMAP là hữu ích, thường có nghĩa là giảm gluten. Nhưng việc giảm các loại thực phẩm có nhiều FODMAP mới là hữu ích nhất đối với những người này".

Các triệu chứng của chứng không dung nạp gluten và bệnh celiac

O’Hanlon cho biết bệnh celiac ảnh hưởng đến từng cá nhân khác nhau, một số người gặp phải các triệu chứng nghiêm trọng, trong khi những người khác có thể không nhận thấy bất kỳ triệu chứng nào.

Các triệu chứng phổ biến của bệnh celiac không được điều trị bao gồm tiêu chảy hoặc táo bón, đầy hơi, buồn nôn, khó chịu ở bụng, mệt mỏi, sụt cân, cáu kỉnh và trầm cảm, và bệnh tuyến giáp tự miễn.

Những người nhạy cảm với gluten không phải do celiac có thể có các triệu chứng tương tự như bệnh celiac, nhưng họ không bị tổn thương đường ruột hoặc kháng thể như ở bệnh celiac.

Tại sao chế độ ăn không chứa gluten không được khuyến khích cho những người khỏe mạnh?

O'Hanlon cho biết việc loại bỏ gluten khỏi chế độ ăn uống của bạn có nghĩa là bạn có thể bỏ lỡ các loại ngũ cốc nguyên hạt quan trọng có chứa các chất dinh dưỡng như chất xơ, folate, sắt, niacin, riboflavin và thiamine.

"Nếu chúng ta cắt giảm nhiều chất xơ trong chế độ ăn uống của mình, điều này sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe đường ruột và vi khuẩn có trong ruột của chúng ta" - bà nói - "Và tất nhiên, ruột được gọi là bộ não thứ hai, vì vậy nó có thể có tác động lan tỏa đến sức khỏe thể chất và tinh thần của chúng ta".

Một số nghiên cứu cho thấy xu hướng tăng cân và béo phì ở những người áp dụng chế độ ăn không chứa gluten, bao gồm cả những người mắc bệnh celiac. Vì những lý do này, O’Hanlon cho biết, điều quan trọng là mọi người không tự chẩn đoán các vấn đề về đường ruột của mình.

O’Hanlon khuyên rằng: "Nếu ai đó có triệu chứng, hãy đến gặp bác sĩ gia đình và chuyên gia dinh dưỡng và nói chuyện với họ về các vấn đề sức khỏe cụ thể của mình, nhưng đừng cắt bỏ gluten mà không có lời khuyên của chuyên gia y tế".

Nhưng tại sao nhiều người lại cảm thấy khỏe hơn khi tránh gluten?

Tiến sĩ Stewart cho biết rất khó để biết chính xác lý do tại sao một số người tin rằng chế độ ăn không chứa gluten cải thiện nhận thức của họ về sức khỏe.

"Thông thường, khi mọi người áp dụng một thay đổi về sức khỏe, họ sẽ thay đổi nhiều khía cạnh trong lối sống của mình cùng một lúc. Vậy đó có phải là tác dụng của việc loại bỏ gluten, hay là họ hiện đang uống nhiều nước hơn, hoặc tăng cường tập thể dục, hoặc (đang) ăn nhiều rau hơn không?" - bà nói - "Theo quan điểm dinh dưỡng, bạn không muốn loại bỏ bất kỳ loại thực phẩm nào trừ khi bạn phải làm vậy".