Chuyển biến tích cực trong gỡ “thẻ vàng” thuỷ sản

Cùng với 27 tỉnh, thành phố có biển trong cả nước, Quảng Ninh đang huy động cả hệ thống chính trị từ tỉnh đến cơ sở vào cuộc để khắc phục, xử lý tàu cá khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU) trên vùng biển của tỉnh. Với sự quyết tâm, quyết liệt trong gỡ “thẻ vàng” thuỷ sản, những vi phạm của các tàu cá trên địa bàn Quảng Ninh đã giảm mạnh.

Ngày 23/10/2017, Uỷ ban châu Âu (EC) có thông báo áp dụng biện pháp cảnh báo “thẻ vàng” đối với sản phẩm hải sản khai thác xuất khẩu của Việt Nam vào thị trường EU với lý do Việt Nam chưa kiểm soát được đội tàu dẫn đến tình trạng tàu cá Việt Nam vi phạm vùng biển nước ngoài gia tăng và chưa kiểm soát được tính hợp pháp sản phẩm hải sản từ khai thác xuất khẩu sang thị trường EU.

Theo EC, hoạt động đánh bắt cá của tàu khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU) là mối đe dọa lớn nhất đến việc duy trì, bảo tồn các nguồn lợi thủy sản và đa dạng sinh thái biển, gây ra những tác động nghiêm trọng về môi trường cũng như kinh tế - xã hội trên phạm vi toàn thế giới. Vì vậy cần hạn chế thấp nhất những vi phạm về IUU, nhất là ở những nước đang phát triển.

Nhằm khắc phục các tồn tại, hạn chế theo khuyến nghị của Ủy ban châu Âu để gỡ “thẻ vàng” đối với IUU, Thường trực Ban Bí thư đã ban hành Văn bản số 81-CV/TW ngày 20/3/2020 về tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện hiệu quả công tác phòng, chống khai thác IUU, coi đây là nhiệm vụ ưu tiên, cấp bách tại địa phương. Cùng với đó lãnh đạo cấp cao của Nhà nước, Quốc hội, Chính phủ đã có nhiều cuộc tiếp xúc, trao đổi với lãnh đạo cấp cao của Liên minh châu Âu về cam kết, nỗ lực, quyết tâm chính trị của Việt Nam về chống khai thác IUU.

Thủ tướng Chính phủ đã ban hành nhiều chỉ thị, công điện, quyết định, đồng thời chủ trì nhiều cuộc họp các ban, bộ, ngành Trung ương có liên quan và 28 tỉnh, thành phố có biển yêu cầu sớm khắc phục việc khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định.

Thực hiện chỉ đạo của Ban Bí thư và Thủ tướng Chính phủ, các bộ, ban, ngành, địa phương liên quan cũng đã tích cực vào cuộc, tập trung vào việc hỗ trợ kinh phí cho ngư dân lắp đặt thiết bị giám sát hành trình tàu cá (VMS), bố trí nguồn lực tại cảng cá để kiểm soát sản lượng khai thác thủy sản cập cảng; tăng cường công tác chỉ đạo, kiểm tra, kiểm điểm trách nhiệm các tổ chức, cá nhân liên quan chưa hoàn thành nhiệm vụ được giao để tàu cá địa phương tiếp tục vi phạm khai thác hải sản bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài…

Với sự vào cuộc quyết liệt từ Trung ương đến địa phương, những vi phạm về IUU tại 28 tỉnh, thành phố có biển đã giảm mạnh trong thời gian qua. Như tại Quảng Ninh, với việc tăng cường công tác quản lý nhà nước đối với đội tàu cá khai thác, 9 tháng năm 2023, các lực lượng chức năng của tỉnh đã phát hiện, xử lý vi phạm hành chính 504 vụ, thu nộp ngân sách 6,55 tỷ đồng. Trong đó, đã xử lý 14 vụ vi phạm về khai thác chống đánh bắt thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo, không theo quy định, phạt tiền 294 triệu đồng. Kết quả xử lý vi phạm hành chính trong khai thác, bảo vệ nguồn lợi thủy sản, khai thác khai thác IUU của tỉnh Quảng Ninh đều được cập nhật vào hệ thống phần mềm theo dõi, quản lý hoạt động xử lý vi phạm hành chính lĩnh vực thuỷ sản Quốc gia và lưu trữ hồ sơ theo đúng quy định.

Tính đến ngày 6/10/2023, tỉnh Quảng Ninh có tổng số 5.973 tàu cá, trong đó, tàu có chiều dài dưới 6 mét 1.431 chiếc. Tàu từ 6m đến dưới 12 mét 3.749 chiếc. Tàu từ 12 mét trở lên 793 chiếc. Thực hiện các quy định của Luật Thủy sản và khắc phục các khuyến cáo của Ủy ban châu Âu EC về khai thác chống đánh bắt thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo, không theo quy định, số tàu cá của tỉnh có chiều dài từ 12 mét trở lên đã cập nhật dữ liệu đăng kiểm tàu cá trên VnFishbase là 700/793 tàu, đạt 88,27%; số tàu cá đã được cấp giấy phép khai thác 620/793 tàu, đạt 75,6%; tàu cá từ 6 đến dưới 12 mét đã cập nhật hệ thống VnFishbase là 3.735 tàu, đạt 99,6%.

Quảng Ninh cũng tăng cường công tác kiểm soát, truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác theo khuyến cáo của Ủy ban châu Âu, Quảng Ninh đã ban hành quyết định thiết lập tạm thời 10 điểm kiểm tra, kiểm soát tàu cá tại các bến, cảng, khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá trên địa bàn tỉnh. Hiện nay 9 điểm đã được đưa vào hoạt động.

Trong thời gian tới, cùng với các tỉnh, thành phố có biển trong cả nước, Quảng Ninh tiếp tục tăng cường hơn nữa giải pháp gỡ “thẻ vàng” thuỷ sản, trong đó kiên quyết ngăn chặn từ nay trở đi không để xảy ra tình trạng tàu cá khai thác hải sản bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài; thực hiện truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác; kiểm soát nguyên liệu thủy sản khai thác nhập khẩu, đặc biệt nhập khẩu bằng tàu container; tăng cường công tác truyền thông để các chủ tàu, thuyền trưởng, thuyền viên thực hiện nghiêm quy định về IUU.

Thời gian qua, nhằm khắc phục việc đánh bắt thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo, không theo quy định đã được Ủy ban châu Âu chỉ ra, tỉnh Quảng Ninh đã huy động cả hệ thống chính trị vào cuộc và quyết liệt triển khai. Từ những kết quả tích cực của Quảng Ninh sẽ góp phần cùng các tỉnh, thành phố có biển của Việt Nam sớm gỡ được thẻ vàng trong khai thác thuỷ sản.