Hải quan Quảng Ninh: Nâng sức cạnh tranh từ "sân chơi" CDCI

Năm 2017, sáng kiến CDCI (Bộ chỉ số đánh giá năng lực cạnh tranh cấp cơ sở) chính thức được Cục Hải quan Quảng Ninh triển khai tiên phong trong cả nước và được đánh giá như là một phiên bản DDCI của tỉnh (đánh giá năng lực cạnh tranh cấp sở, ngành, địa phương). Từ sân chơi CDCI, 5 năm qua, Cục Hải quan tỉnh đã có những bước đi đột phá, linh hoạt trong phục vụ cộng đồng doanh nghiệp XNK, góp phần xây dựng hình ảnh Hải quan Quảng Ninh ngày càng chuyên nghiệp, hiện đại.

Lan tỏa ngọn lửa cải cách

Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Hòn Gai có địa bàn quản lý nhà nước về hải quan ở 4 địa phương, với lượng doanh nghiệp XNK luôn lớn nhất toàn tỉnh. Trung bình mỗi năm, chi cục được giao thu NSNN 5.000-6.500 tỷ đồng (chiếm tới 50% số thu toàn Cục). Đứng trước những yêu cầu của công tác quản lý, đòi hỏi Hải quan Hòn Gai phải luôn đổi mới, sáng tạo, đẩy mạnh cải cách, hiện đại hóa, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, xây dựng và phát triển mối quan hệ đối tác nhằm giữ chân doanh nghiệp truyền thống, thu hút doanh nghiệp mới.

Nhưng chính việc tham gia "sân chơi" CDCI đã giúp Hải quan Hòn Gai ngày càng bứt phá hơn trong quá trình cải cách hành chính và đồng hành cùng doanh nghiệp, nhận thức của CBCC cho đến lãnh đạo các cấp của chi cục đều đã được thay đổi một cách căn bản.

Ông Ngô Tùng Dương, Chi cục trưởng Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Hòn Gai, chia sẻ: Những ngày đầu, chúng tôi vẫn còn nhiều lúng túng trong triển khai các bộ chỉ số của CDCI. Nhưng cứ sau mỗi năm, các giải pháp lại nhiều thêm và ý tưởng mới liên tục được triển khai. Cụ thể như tiên phong trong toàn Cục triển khai thành công Đề án quản lý hải quan tự động (VASSCM) đối với các doanh nghiệp kinh doanh kho ngoại quan; thực hiện biên soạn tài liệu đồng bộ giữa văn bản cũ và văn bản mới sửa đổi, đóng thành sách gửi cho doanh nghiệp tiện tra cứu khi có các chính sách, quy định mới; chủ động tìm mọi phương thức để kết nối các hãng tàu quốc tế với các tập đoàn, doanh nghiệp lớn trên địa bàn tỉnh; thành lập mô hình phân công “công chức chuyên quản”.

Mới đây nhất, Chi cục đã thành lập tổ hỗ trợ những doanh nghiệp mới được đăng ký cấp giấy chứng nhận đầu tư tại các KKT, KCN để có thể bám sát, hỗ trợ doanh nghiệp ngay từ những bước đầu triển khai dự án. Trong quá trình triển khai, chúng tôi cũng quán triệt quan điểm xuyên suốt của đơn vị là phải luôn đồng hành một cách tối đa nhất với doanh nghiệp. Cán bộ nào có thái độ vô cảm, gây phiền hà, nhũng nhiễu doanh nghiệp sẽ bị đào thải, loại trừ ngay.

Với cách làm này, Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Hòn Gai đã có 2 năm đứng ở vị trí thứ nhất và 3 năm đứng ở vị trí thứ 2 trong bảng xếp hạng CDCI. Điều đáng ghi nhận hơn cả là cộng đồng doanh nghiệp luôn cảm thấy hài lòng khi làm các thủ tục thông quan tại đơn vị.

Bà Trần Thị Mai Quyên, Trưởng Bộ phận XNK, Công ty TNHH Sợi hóa học Thế kỷ mới (KCN Cái Lân, TP Hạ Long), cho biết: Trung bình một tháng Công ty mở hơn 100 tờ khai với khoảng 200 container hàng hóa XNK. Qua hơn 15năm hoạt động, đã mở tờ khai ở nhiều tỉnh, thành khác trong nước, nhưng chúng tôi vẫn luôn ấn tượng và hài lòng nhất với quy trình giải quyết thủ tục thông quan nhanh chóng, thái độ làm việc nghiêm túc của cán bộ Hải quan Hòn Gai. Thậm chí nếu Công ty có lô luồng đỏ phải kiểm hoá thì ở Hải quan Hòn Gai cũng làm chỉ mất khoảng 30 phút, trong khi ở địa phương khác, thời gian có thể lên tới 4-5 tiếng.

Không chỉ riêng Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Hòn Gai, việc thực hiện bộ chỉ số đánh giá năng lực cạnh tranh cấp cơ sở CDCI cũng là một trong những kênh thông tin quan trọng, hiệu quả, tin cậy và ngày càng được lan tỏa mạnh mẽ, khơi dậy sự cạnh tranh của các chi cục khác.

Ông Trần Quang Phước, Trưởng Phòng XNK, Công ty TNHH Ô tô Chiến Thắng (TP Hải Phòng) chia sẻ: Là doanh nghiệp mới về làm thủ tục tại Móng Cái từ năm 2021, nhưng chúng tôi cảm thấy lựa chọn này hoàn toàn đúng đắn. Chi cục Hải quan cửa khẩu Móng Cái không chỉ đóng vai trò đầu mối để hỗ trợ doanh nghiệp thực hiện các thủ tục liên quan ở khu vực cửa khẩu, mà lãnh đạo đơn vị cũng chỉ đạo rất quyết liệt các đội nghiệp vụ luôn ưu tiên tạo thuận lợi tối đa trong khâu tiếp nhận, giải quyết thủ tục hải quan. Điều này được thể hiện rõ từ việc chuẩn bị hồ sơ đến hỗ trợ xác định mã số, thuế suất hàng hóa, giúp doanh nghiệp mở tờ khai và nộp thuế thuận lợi, nhanh chóng và bố trí phân công cán bộ tinh thông nghiệp vụ để hỗ trợ, hướng dẫn doanh nghiệp theo ngành hàng. 

Đặc biệt là khi Trung Quốc triển khai chính sách “Zero Covid” khiến hoạt động XNK qua các cửa khẩu, lối mở trên địa bàn TP Móng Cái liên tục bị gián đoạn, Chi cục Hải quan cửa khẩu Móng Cái đã tích cực phối hợp với thành phố, chủ động tìm và đưa ra rất nhiều giải pháp tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp. Trong đó điểm nhấn là tạo lập "vùng xanh an toàn” trong các cửa khẩu, lối mở; chủ động nắm bắt, trao đổi thông tin về tình hình triển khai thực hiện các thủ tục thông quan hàng hóa XNK, phương tiện vận tải XNC và các chủ trương liên quan đến hoạt động thông quan hàng hóa với đơn vị hải quan đồng cấp phía Trung Quốc. Do đó đã góp phần tạo điều kiện cho việc thông thương hàng hóa trở lại.

Từ việc không ngừng kiến tạo môi trường đầu tư kinh doanh lành mạnh, bình đẳng, Chi cục Hải quan cửa khẩu Móng Cái luôn nhận được nhiều đánh giá tích cực từ phía cộng đồng doanh nghiệp có hoạt động XNK qua địa bàn. Năm 2021, với điểm số 92,46, đơn vị đã bứt phá thành công lên vị trí quán quân CDCI 2021 và cá nhân đồng chí Chi cục trưởng đã ghi dấu ấn đậm nét ở vai trò người lãnh đạo có chất lượng quản lý, điều hành xuất sắc nhất khi luôn quyết liệt, sáng tạo trong công tác điều hành và truyền lửa cải cách cho CBCC trong toàn chi cục.

Có thể khẳng định, việc thúc đẩy cạnh tranh từ cơ sở đã tạo ra một sân chơi bình đẳng, giúp các đơn vị tự hoàn thiện mình nếu không muốn bị bỏ lại phía sau. Thông qua kết quả CDCI, các chi cục hải quan đều đã có những đánh giá, điều chỉnh thích hợp nhằm cải thiện chất lượng phục vụ, điều hành, quản lý và CDCI chính là công cụ để Cục Hải quan Quảng Ninh truyền tải các thông điệp, động lực cải cách từ PCI đến DDCI Quảng Ninh.

Hành trình không có điểm dừng

Sau 5 năm thực hiện, việc tiếp tục nâng tầm ảnh hưởng và cải thiện nội dung, phương pháp thực hiện CDCI đã trở thành yêu cầu cần thiết, công cụ hữu hiệu nhằm cải thiện chất lượng quản lý, điều hành cấp cơ sở, phục vụ ngày một tốt hơn cộng đồng doanh nghiệp.

Ông Trịnh Văn Nhuận, Phó Cục trưởng, Tổ trưởng Tổ CDCI Cục Hải quan tỉnh, khẳng định: Triển khai CDCI, các đơn vị trong quá trình thực thi nhiệm vụ đã không ngừng nhận diện những ưu điểm để phát huy, nhìn nhận những hạn chế để khắc phục mang lại kết quả rõ nét trong cải thiện, nâng cao chỉ số DDCI. Thông qua khảo sát CDCI năm 2021 cũng ghi nhận các ý kiến đóng góp quan trọng và mong muốn từ phía cộng đồng doanh nghiệp. Đây chính là động lực giúp Hải quan Quảng Ninh nói chung và các chi cục nói riêng cải thiện, nâng cao chất lượng quản lý điều hành, hỗ trợ tốt hơn cho doanh nghiệp. Tuy nhiên, mỗi năm tùy theo tình hình thực tế, Cục đều có những điều chỉnh kịp thời để việc triển khai CDCI mang lại hiệu quả cao nhất.

Theo đó, hằng năm Tổ công tác CDCI của Cục đã bám sát kế hoạch, kết luận của đồng chí Cục trưởng để chủ động, sáng tạo trong chỉ đạo, điều hành, quyết liệt trong hành động, có nhiều giải pháp sáng tạo, mang tính đột phá, đạt hiệu quả cao, như: Thay đổi phương pháp luận, tiêu chí chấm điểm, đối tượng, hình thức khảo sát; sửa đổi, bổ sung các chỉ số thành phần CDCI bám sát với Bộ chỉ số DDCI của tỉnh; triển khai phần mềm đánh giá chất lượng CBCC đảm bảo khách quan, minh bạch.

Đồng thời, từng bước đổi mới toàn diện phương pháp tiếp cận đối với từng chỉ số, đi vào thực chất, không đề ra mục tiêu chung chung mà phải có giải pháp chi tiết với tư duy, cách làm mới hiệu quả là lấy sự hài lòng, thuận lợi trong hoạt động của doanh nghiệp làm giá trị cốt lõi, bền vững cho việc nâng cao năng lực cạnh tranh cấp sở, ban, ngành (DDCI).

Đối với những đơn vị tham gia CDCI đã chủ động xây dựng kế hoạch, tích cực triển khai các giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh cấp cơ sở, kế hoạch truyền thông, phân công nhiệm vụ đến từng công chức, gắn với trách nhiệm của lãnh đạo các cấp. Công tác tuyên truyền, hỗ trợ doanh nghiệp từng bước đi vào thực chất và việc triển khai phần mềm đánh giá công chức bước đầu phát huy hiệu quả. Lãnh đạo chi cục đã chủ động liên hệ, tìm hiểu khó khăn, vướng mắc của doanh nghiệp, tích cực vận động, hướng dẫn doanh nghiệp thực hiện đánh giá khảo sát.

Kết quả khảo sát CDCI năm 2021 cho thấy có tới 95,6% doanh nghiệp hài lòng về chất lượng phục vụ của các chi cục và cải thiện lớn trong chất lượng quản lý, điều hành. Do đó, điểm số CDCI năm 2021 của các chi cục nhìn chung ở mức cao với điểm số trung bình là 90,75 điểm, trong đó 4 chi cục có điểm số trên 90 điểm, chỉ có 2 chi cục có điểm số dưới 90 điểm. Điều này cho thấy chênh lệch điểm giữa các chi cục hải quan không nhiều, qua đó khẳng định chất lượng quản lý, điều hành giữa các chi cục đã cơ bản có sự tương quan, cân bằng. Kết quả cũng cho thấy sự cố gắng vượt trội của một số chi cục hải quan trong bảng xếp hạng CDCI. 

Ông Nguyễn Văn Nghiên, Cục trưởng Cục Hải quan Quảng Ninh, khẳng định: Sân chơi CDCI đã tạo động lực giúp cán bộ, công chức trong toàn Cục chủ động, sẵn sàng đón nhận, chuyển hóa những thách thức thành thuận lợi, đồng sức đồng lòng, quyết tâm phấn đấu hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chính trị được giao. Chính việc thay đổi tư duy, hành động của mỗi một CBCC đã giúp Hải quan Quảng Ninh có 4 năm giữ vị trí quán quân trong bảng xếp hạng DDCI của tỉnh. Do đó, CDCI sẽ tiếp tục được Cục triển khai mạnh mẽ trong thời gian tới để hành trình cải cách này chỉ có điểm bắt đầu chứ không có điểm kết thúc.