Cần tôn vinh các tác phẩm viết về Vùng mỏ

Nhà thơ Mai Phương, Chi hội trưởng Chi hội Nhà văn Việt Nam tại Quảng Ninh, cho rằng: “Nên chăng cần có một cuộc gì đó để tôn vinh các tác phẩm văn học nghệ thuật viết về Vùng mỏ nhân kỷ niệm 80 năm ngày Truyền thống thợ mỏ, truyền thống ngành than”. Câu hỏi đó làm tôi suy nghĩ mãi.

Ở Quảng Ninh có nhiều văn nghệ sĩ là những người thợ mỏ hoạt động trên lĩnh vực văn nghệ trưởng thành từ môi trường khắc nghiệt nhất. Họ đã có những tác phẩm văn học nghệ thuật đặc biệt, được công chúng ghi nhận và góp phần làm nên một vùng mỏ có nhiều dấu ấn văn hoá, truyền thống cách mạng, âm sắc vùng miền rất rõ ràng.

Trao giải cuộc thi thơ “Thợ mỏ TKV và hành trình 20 năm”.

Nói về Quảng Ninh nếu nhắc về văn học người ta sẽ nhớ đến Võ Huy Tâm với tiểu thuyết Vùng mỏ, Lý Biên Cương với Đêm ấy vùng than ai thức, Tô Ngọc Hiến với Người kiểm tu, Võ Khắc Nghiêm với Mảnh đời của Huệ, Sỹ Hồng với Thành phố thời mở cửa, Trần Nhuận Minh với Đá cháy... Còn phải kể đến những cây bút như: Nhà văn Nguyễn Sơn Hà, cán bộ cơ điện mỏ Cọc Sáu, Hoàng Văn Lương, công nhân cơ khí xưởng sửa chữa Đoàn xe Đèo Nai. Họ là những người thợ cầm bút đến khi mất vẫn say sưa với nghề mỏ, với văn thơ. Rồi hàng loạt các tên tuổi khác như: Đào Ngọc Vĩnh, Lương Vĩnh Phúc, Ngô Xuân Hội, Nguyễn Ngọc Sính, Nguyễn Thị Xuân, Trần Ngọc Tảo, Trần Tâm, Trần Đình Nhân, Hoàng Tuấn Dương, Trần Ngọc Dương, Lê Xuân Nguyện v.v..

Mỹ thuật cũng có những thành tựu rực rỡ, với những hoạ sĩ, nhà điêu khắc có tên tuổi, như: Hoàng Ngọc Châu, Phạm Phi Châu, Lê Vân Hải, Nguyễn Hoàng, Ngô Phương Cúc, Ngô Văn Túc, Bùi Đình Lan, Đinh Sơn Hải, Nguyễn Hữu Viện, Bùi Trọng Hướng, Nguyễn Xuân Thương, Tâm Nhâm, Vũ Quý... Đặc biệt hoạ sĩ Ngô Phương Cúc gần như cả đời ông chỉ vẽ về mỏ Hà Tu với các bức tranh được đánh giá cao như: Máng than Lộ Phong, Máy xúc 2 Hà Tu và Công trường than...

Nếu nhắc đến ca khúc viết về Vùng mỏ người ta sẽ nhớ ngay đến Đường đi lên mỏ (Tân Huyền), Những ngôi sao ca đêm (Phạm Tuyên), Đất mỏ quê ta (Đức Minh), Tôi là người thợ lò (Hoàng Vân), Nhịp máy khoan (Trọng Bằng), Đất mỏ anh hùng (Xuân Giao), Hạ Long biển nhớ (Đỗ Hoà An) v.v.. Nhờ thể hiện thành công những bài hát đó, có nghệ sĩ đã trở thành giọng ca nổi tiếng của cả nước như: NSND Quang Thọ, NSND Lê Dung, ca sĩ trẻ Hoàng Thái, Hoàng Tùng, Hồ Quỳnh Hương, Tuấn Anh v.v..

Ở Quảng Ninh có nhiều nghệ sĩ nhiếp ảnh đã và đang gắn bó với ngành than như: Hào Minh, Đoàn Đạt, Đoàn Đức, Đỗ Kha, Khắc Đạm, Quang Trong, Mạnh Hùng, Nguyễn Ngọc Huấn, Dương Phượng Đại, Đoàn Trung... Nhiều bức ảnh về đất và người Vùng mỏ đã được bạn bè trong nước chú ý như: Bạn của mẹ, Nắng xóm thợ (Đoàn Đức), Em bé người Dao (Nguyễn Ngọc Huấn), Tĩnh lặng (Quang Trong) v.v..

Ông Đoàn Văn Kiển, nguyên Tổng Giám đốc Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam đã tự hào cho rằng: Hiếm có vùng nào được nhiều văn nghệ sĩ quan tâm và dành tình cảm sâu nặng như Vùng mỏ. Và cũng hiếm có ngành kinh tế nào ở nước ta lại sản sinh ra nhiều tài năng văn học nghệ thuật như ngành Than. Qua những tác phẩm văn học nghệ thuật này, đất và người Vùng mỏ hiện lên sinh động tạo ra sự kết nối bền chặt, có giá trị rất to lớn không chỉ phục vụ cuộc sống trước mắt mà là lâu dài. Đến bây giờ các ca khúc, các truyện ngắn, tiểu thuyết của các nhà văn, nhà thơ, nhạc sĩ vẫn có vị thế trụ cột của văn học nghệ thuật Quảng Ninh, dù cho có những sáng tác đã qua hơn nửa thế kỷ.

Chính vì thế, tôi chợt nghĩ, nên chăng, tỉnh Quảng Ninh và ngành Than cần có một giải thưởng, tặng thưởng dành riêng cho các tác phẩm văn học nghệ thuật viết về Vùng mỏ và người thợ mỏ. Đối với nghệ thuật, không phải cứ bỏ tiền ra là mua được mà đó là khoảnh khắc lịch sử, khoảnh khắc thăng hoa nghệ thuật khi các văn nghệ sĩ sáng tạo nên từ những trái tim nhạy cảm.

Nhà văn Vũ Thảo Ngọc