Cái giá phải trả của rap Việt

Giới rapper Việt ngày càng nổi tiếng, đặc biệt sau thành công của hai cuộc thi rap. Đổi lại, việc duy trì màu sắc của rap không còn đơn giản như trước.

MC ILL vừa giới hạn đối tượng xem video battle rap sau khi video này bị khán giả chỉ trích. Trong bài thông báo trưa 15/5, MC ILL cho biết nội dung trong trận battle khá “mềm” với giới underground nhưng có thể khiến một bộ phận khán giả đại chúng cảm thấy lạ lẫm, không phù hợp. Do đó, MC ILL quyết định giới hạn đối tượng xem video để đánh giá lại nội dung, phạm vi ảnh hưởng và thiết lập các phương án cảnh báo nếu cần thiết.

Battle, beef với những track diss được xem như văn hóa của giới rapper. Chúng đều chỉ những cuộc chiến bằng track nhạc nhưng tính chất khác nhau. Battle thiên về so trình độ còn beef nhằm giải quyết mâu thuẫn cá nhân nên có tính công kích căng thẳng, gay gắt hơn. Đã có thời điểm, rap diss rất hưng thịnh tại Việt Nam.

Trong vài năm trở lại đây, số trận battle rap, beef đã ít hơn và tính công kích không nghiêm trọng, căng thẳng như xưa.

Cái kết của những trận battle rap

Rap Việt từng có những trận chiến “nảy lửa”, chẳng hạn cuộc chiến hai miền do Karik “khơi mào” năm 2013, đại chiến Bắc - Nam của các rapper vào năm 2018, trận beef giữa KraziNoyze, DSK với MC ILL...

Big Daddy từng nhận định với chúng tôi, những trận beef là bình thường và đặc trưng của rap. Các rapper không đồng quan điểm với nhau, người này tấn công, người kia đáp trả là lẽ dĩ nhiên. Trong khi đó, MC ILL nhận định thứ khiến rap phát triển như hôm nay chính là battle rap.

Tuy nhiên, không thể phủ nhận từ khi 2 cuộc thi King of Rap và Rap Việt lên sóng, đưa nhiều rapper từ “thế giới ngầm” ra ánh sáng, những cuộc rap chiến thưa thớt hơn hoặc nếu có thì tính chất cũng nhẹ nhàng và nhanh chóng kết thúc.

Gần nhất, Dế Choắt tưởng chừng sẽ mở đầu một trận battle quyết liệt khi đăng bài tố các rapper hiện giờ mải “khoe mẽ” mà không chăm chút cho câu từ. Các rap fan đã rất háo hức chờ đợi khi thấy hàng loạt rapper như ICD, Hành Or, mikaynicobain… tung track đáp trả Dế Choắt. Thế nhưng, cuộc chiến ấy nhanh chóng bị dập tắt rồi chìm vào quên lãng sau khi Dế Choắt lên tiếng đính chính. Theo đó, quán quân Rap Việt khẳng định chỉ muốn tạo challenge (thử thách) để so vần chứ không tạo battle hay beef.

Hụt hẫng chắc hẳn cũng là tâm trạng của rap fan theo dõi trận beef giữa ICD với Tage năm 2021. Trận beef bắt nguồn từ nhận xét của thí sinh Rap Việt dành cho quán quân King of Rap. Khi được hỏi rapper đang overrated (được đánh giá cao so với năng lực), Tage chọn ICD và thế là cuộc chiến nổ ra. Nhưng cũng chỉ sau 2 vòng đấu, cuộc chiến chấm dứt. ICD thông báo dừng trận dù anh đã chuẩn bị xong track diss thứ 3.

“Tôi nhận thấy mọi thứ đã đi quá xa so với ban đầu và có ảnh hưởng tiêu cực đến những người trong cuộc nói riêng, cộng đồng rap nói chung. Cái tôi của tôi đã được thể hiện đủ, cho nên tôi dừng ở đây”, ICD thông báo ở thời điểm đó.

Màn beef giữa Rhymastic và Torai9 từng được chờ đợi rất nhiều vào cuối năm 2020. Thế nhưng, nó cũng nhanh chóng dừng lại bởi Torai9 chịu sự tấn công dữ dội từ cộng đồng mạng. Vốn là một rapper thiện chiến, có tên tuổi trong giới underground nhưng khi đả kích Rhymastic và JustaTee bằng bản rap Mất trí nhớ, Torai9 đã phải nhận kết đắng.

Thời điểm đó, Rhymastic và JustaTee tham gia game show Rap Việt nên có lượng fan đông đảo. Rhymastic sau đó có đáp trả Torai9 bằng bản rap Tượng nhưng với người hâm mộ của anh, dường như bằng đó là chưa đủ. Khi thấy thần tượng bị công kích, họ tràn vào fanpage cơ sở kinh doanh của Torai9 để đánh giá xấu. Việc này ảnh hưởng trực tiếp tới công việc lẫn cuộc sống của Torai9. Lần hiếm hoi một cuộc beef lại đẩy các rapper vào cảnh bị công kích, ảnh hưởng cuộc sống bên ngoài khuôn khổ âm nhạc như thế.

Không chịu được áp lực và sự công kích cá nhân, cả Torai9 và Rhymastic sau đó đều nhận thua.

Torai9 thừa nhận anh trải qua rất nhiều trận beef lớn nhỏ. Beef luôn kịch tính, máu lửa và anh nghĩ đã đủ cứng để sống sót qua mọi trận chiến. Thế nhưng, rapper phải công nhận cuộc chiến với Rhymastic khủng khiếp hơn rất nhiều.

"Mất trí nhớ là một trong những bài diss văn minh nhất của tôi từ trước tới nay. Tôi không chia sẻ trên mạng xã hội và cảnh cáo rõ ở intro nhưng vẫn không ngăn cản được những đối tượng tôi không nhắm tới", rapper cho biết trong bài thông báo dừng trận beef với Rhymastic.

Thời điểm đó, MCK cũng bày tỏ bức xúc trước sự công kích cá nhân của một bộ phận khán giả. Anh viết trên trang cá nhân: “Để cho bọn tôi chơi cái bọn tôi thích được không”.

Trận beef giữa Rocky CDE với Betekar, Workaholic$ gần đây có lẽ cuộc đấu căng thẳng nhất rap Việt có trong vài năm trở lại đây. Hàng chục track nhạc được tung ra trong khuôn khổ trận beef với hầu hết ngôn từ là nặng nề, văng tục. Trận beef này kéo dài bởi các rapper tham gia vẫn hoạt động trong quy mô underground chứ chưa có ai bước lên giới mainstream như những cuộc đấu kể trên. Bởi thế, đối tượng theo dõi cuộc beef này cũng chủ yếu là rap fan chứ không phải khán giả đại chúng.

Thế khó của rap Việt

Như MC ILL nhận định, battle rap là nền móng của rap Việt. Nhưng khi rap dần phổ biến với khán giả đại chúng, các rapper rơi vào tình thế “tiến thoái lưỡng nan”. Một mặt, họ muốn duy trì màu sắc, bản chất của rap nhưng mặt khác phải tìm hướng đi phù hợp để khán giả đại chúng có thể tiếp nhận.

Trở lại video battle mới bị ẩn của MC ILL, trong bài đăng trưa 15/5, nam rapper cho biết trận battle này có chủ đề khen và đã rất tiết chế ngôn từ. Động thái đó cho thấy anh cùng cộng đồng đã và đang nỗ lực “làm mềm” những nội dung trong thi đấu rap. Tuy nhiên, ngay cả khi đã cố gắng giảm thiểu sự căng thẳng, công kích thì trận battle này vẫn khó tránh khỏi được sự chỉ trích, tranh luận từ khán giả.

MC ILL thừa nhận với Tri thức - Znews, đây là cái khó của anh và các rapper. “Tôi không muốn khán giả đại chúng có cái nhìn tiêu cực về thể loại này. Hiện tại, chúng tôi rất khó kiểm soát hết nội dung lan truyền trên mạng xã hội. Do đó, có những bạn không muốn xem hoặc video có thể ảnh hưởng tới các bạn nhỏ, chúng tôi quyết định ẩn đi”, MC ILL bày tỏ.

Nam rapper nói thêm: “Không chỉ từ King of Rap, Rap Việt mà tất cả cuộc thi rap trên truyền hình, rap được biết tới nhiều hơn. Đương nhiên, khi rap với đến đại chúng, các bạn rapper sẽ phải thích nghi để làm sao nó dung hòa với khán giả ở thị trường vốn có lẫn khán giả đại chúng, đặc biệt trong bối cảnh chúng ta khó có thể kiểm soát được nội dung sẽ tiếp cận những đối tượng khán giả nào như hiện nay. Đối với tôi, đây là một vấn đề khó”.

Blacka cũng nhận định tranh cãi quanh các trận beef ngày càng căng thẳng. Trong khi đó, 16typh bày tỏ sự buồn bã khi cuộc chơi rap không còn vô tư và đó là cái giá phải trả cho việc phát triển.

Từng nói với Znews, rapper Blacka cho rằng beef mang đặc tính văn hóa của hip hop và từ các trận chiến, rapper trưởng thành trong kỹ năng, hành xử. Beef, battle đã diễn ra từ lâu, thậm chí đồng hành cùng sự phát triển của rap Việt và trong mỗi trận chiến, tranh cãi trên mạng xã hội là khó tránh khỏi. Tuy nhiên, gần đây, tranh cãi càng căng thẳng hơn. Do đó, khi bước vào trận beef, các rapper cũng phần nào lường trước những mũi rìu dư luận.