Cách chuyên gia Nhật khôi phục dữ liệu từ ổ cứng

Các kỹ sư hàng đầu trong lĩnh vực này tự tin rằng họ có tỷ lệ khôi phục dữ liệu lên tới 95,2%, ngay cả với nhưng ca có "độ khó siêu việt".

Mặc dù sự tiện lợi của quá trình chuyển đổi kỹ thuật số đang ngày càng được cải thiện do sự phát triển của các phần mềm hội nghị online và làm việc từ xa, cũng như các hoạt động không cần giấy tờ do sự ra đời của điện toán đám mây. Nhưng, tình trạng mất dữ liệu, tấn công mạng và rò rỉ thông tin do thiên tai và cả lỗi của con người cũng vì thế mà không ngừng tăng lên.

Và đó cũng là lý do tồn tại của cái gọi là "phòng thí nghiệm khôi phục dữ liệu kỹ thuật số", một doanh nghiệp Nhật Bản đang có doanh số hàng đầu trong lĩnh vực phục hồi dữ liệu bị mất từ ​​ổ cứng và SSD suốt 11 năm liên tiếp, với tỷ lệ khôi phục lên tới 95,2%.

Mang tên gọi DDG (Digital Data Solution), công ty này chuyên về các giải pháp dữ liệu kỹ thuật số nhằm cung cấp khả năng khôi phục dữ liệu. Đơn hàng của nó bao gồm việc khôi phục dữ liệu hệ thống của các cơ quan chính phủ, hợp tác điều tra tội phạm với cảnh sát, điều tra lộ trình lây nhiễm của các cuộc tấn công mạng và khôi phục dữ liệu bộ nhớ cá nhân.

Để đáp ứng nhanh chóng số lượng tham vấn ngày càng tăng, DDG đã phải chuyển trụ sở chính ở khu Ginza đến tòa tháp Roppongi Hills ở Tokyo vào tháng 8 năm nay. Văn phòng mới được thiết kế cho phép bộ phận bán hàng và kỹ sư ở cùng một tầng. Nhờ đó, cả hai bộ phận có thể trao đổi ngay lập tức và phản hồi khách hàng trong thời gian ngắn nhất.

"Chúng tôi xử lý một loạt các các vấn đề về dữ liệu, bao gồm cả việc khôi phục", kỹ sư Yoshiya Itaki cho biết. "Công ty nhận được khoảng 50.000 cuộc gọi tư vấn hàng năm từ khắp Nhật Bản, bất kể đó là tập đoàn hay cá nhân".

Yoshiya Itaki là quản lý của nhóm kỹ sư thuộc bộ phận phục hồi kỹ thuật số của DDG. Anh là nhân sự hàng đầu của công ty, hiện quản lý 37 nhóm kỹ sư, chuyên về khôi phục dữ liệu kỹ thuật số. Bản thân Itaki đã tham gia hơn 8.000 ca khôi phục dữ liệu, cũng như hơn 400 dự án chỉ riêng về thiết bị máy chủ.

"Đối với đội sửa chữa HDD, cần có phòng sạch riêng khi làm việc. Điều này đã diễn ra từ trước, nên sang văn phòng mới chung tôi chỉ cần tăng không gian làm việc một chút", Itaki cho biết. Hiện công ty có hàng dãy kệ chứa tới hàng nghìn ổ HDD được xếp dọc theo các lối đi ngay trong văn phòng.

Tuy nhiên, anh cho biết trong những năm gần đây, số lượng khách yêu cầu hỗ trợ về hệ thống bộ nhớ như USB và SSD đã tăng lên. Vì vậy, công ty phải đầu tư nhiều hơn vào không gian, thiết bị, nguồn nhân lực cho mảng này.

"Bản thân bộ nhớ này nhỏ hơn HDD, nhưng khi làm việc cần sử dụng các máy hàn chuyên dụng hoặc sử dụng kính hiển vi, vì vậy nó thực sự đòi hỏi không gian làm việc gấp 4 đến 5 lần so với HDD", kỹ sư này chia sẻ. Đây cũng là lý do chính khiến công ty phải chuyển địa điểm làm việc sang chỗ mới.

Không gian cho bộ phận hậu cần cũng đã tăng gấp ba lần. Bởi trong quá trình chờ xử lý các đơn hàng cũ, các ổ cứng mới liên tục được chuyển đến và cần có không gian lưu trữ riêng để đảm bảo an toàn. Ngoài việc khôi phục dữ liệu, DDG cũng có một "đội pháp y", chuyên điều tra dữ liệu. Bởi đối với các sự cố như ransomware và xóa dữ liệu, việc cần làm không chỉ là khôi phục mà còn cần liên kết với quá trình lây nhiễm cũng như điều tra lịch sử sử dụng trong quá khứ.

Trước khi bước chân vào văn phòng của DDG, các nhân viên và khách hàng tới đây đều phải đi qua một cổng kiểm tra an ninh tích hợp máy dò kim loại. Quy định này được đặt ra nhằm ngăn chặn việc các dữ liệu quan trọng được giao phó từ khách hàng bị tuồn ra ngoài một cách bất hợp pháp. Ngoài ra, vô số camera giám sát cũng được lắp đặt trong văn phòng.

Chia sẻ về một "ca cấp cứu" đáng nhớ gần đây, Itaki cho biết đó là trường hợp một đơn vị vận hành máy chủ ở miền Tây Nhật Bản đã bị ngập trong trận mưa lớn hôm 11/8/2021. Nước ngập cao đến 34 cm so với mặt sàn, nhấn chìm khoảng một nửa máy chủ lưu trữ. Ngay cả khi các ổ cứng đã được lau khô, chúng vẫn không thể truy cập được.

Trong trường hợp ngập thông thường, việc xử lý nước trong ổ cứng không quá phức tạp. Tuy nhiên, nếu có thêm bùn đất đi kèm, hay thậm chí là nước biển, thì đó lại là một câu chuyện hoàn toàn khác. Tất nhiên, dữ liệu vẫn có thể lấy lại được, nhưng rất ít công ty khôi phục dữ liệu có thể đảm bảo lấy lại 100%, bởi nó phụ thuộc nhiều vào loại nước mà thiết bị đã bị ngâm bên trong. Đặc biệt là nếu bị ngâm trong nước biển, khi các tinh thể như muối dính vào đĩa đệm, độ khó khi phục hồi sẽ tăng lên rất nhiều lần.

Thông thường, nếu vật chất lạ lọt vào bên trong ổ cứng, các vết xước sẽ xuất hiện trên phần ghi dữ liệu, được gọi là đĩa đệm. May mắn thay, DDG hiện đã phát triển công nghệ xử lý vết xước độc quyền của riêng mình. Nó cho phép họ có thể khôi phục các ổ cứng HDD bị lỗi nghiêm trọng, loại vấn đề mà các công ty khác sẽ thường từ chối. Kết quả của lần cứu dữ liệu này là công ty đã lấy lại được 100% dữ liệu cho khách hàng từ các ổ cứng bị ngập nước.

Ngoài ra, khó hơn cả vấn đề khôi phục lại dữ liệu chính là việc phân tích nội dung, dữ liệu trên ổ cứng đang bị hỏng đó. Khó khăn lúc này sẽ tăng cao vì xảy ra tình trạng không có dữ liệu ở nơi đáng lẽ phải có dữ liệu. Do đó, người phụ trách lúc này cần kinh nghiệm và khả năng xử lý logic các luồng thông tin, đồng thời tận dụng từng thế mạnh để các phần đã khôi phục được.

"Việc khôi phục dữ liệu thường hoàn thành trong hai ngày", Itaki cho biết. "Chúng tôi luôn muốn giảm thiểu thiệt hại tối đa cho khách hàng bằng cách xử lý vấn đề một cách tốc độ, thứ vốn là thế mạnh của chúng tôi."

Một "ca khó" khác mà công ty của anh đã tham gia xử lý gần đây là yêu cầu từ một công ty bảo trì xử lý dữ liệu cho các tổ chức y tế ở khu vực Kanto. Máy chủ của tổ chức y tế chịu trách nhiệm quản lý thông tin thuốc của bệnh nhân và hồ sơ bệnh án điện tử đột nhiên bị lỗi. Khách hàng yêu cầu khôi phục lại máy chủ ngoài việc trích xuất dữ liệu.

Thông thường, hầu hết các công ty khôi phục dữ liệu chỉ cần lấy dữ liệu từ bên trong linh kiện ra và giao nó cho khách hàng. Nhưng yêu cầu lần này đòi hỏi việc khởi động lại thiết bị, bởi nếu chỉ lấy dữ liệu ra thì mọi thứ sẽ vô nghĩa. Nếu hệ thống không thể sử dụng ngay lập tức, ảnh hưởng sẽ vô cùng nguy hại bởi có liên quan tới tính mạng con người. DDG đã hoàn thành nó một cách xuất sắc.

"Về cơ bản, hầu hết các khách hàng đến hỏi ý kiến ​​chúng tôi về việc sửa chữa đều từng cố gắng thử tìm cách sửa chữa vấn đề ở một nơi khác. Nhưng họ không xử lý được, sau đó chúng tôi mới nhận được yêu cầu", Itaki chia sẻ. "Khả năng kỹ thuật là điểm mà chúng tôi có thể phát huy thế mạnh của mình. Tôi nghĩ rằng các công ty bảo trì thường sử dụng các chức năng tiêu chuẩn trong hệ điều hành, nhưng chúng tôi đã đi sâu hơn các chức năng đó để sửa chữa mọi thứ".

Trong nhiều trường hợp, các nhân viên của DDG phải tới tận nơi để xử lý vấn đề cho khách, khi các linh kiện không thể vận chuyển tới văn phòng. Tuy nhiên, vấn đề mà các kỹ sư của công ty cảm thấy khó đối phó nhất không nằm ở khâu kỹ thuật, mà là con người.

Đó là khi các dữ liệu bị biến mất bởi lỗi của một cá nhân nào đó và vấn đề này thường không được báo cáo lại một cách chính xác. Trong nhiều trường hợp, điều này gây khó khăn trong vấn đề khôi phục. Tuy nhiên, mọi thứ đều có dấu vết và sau khi điều tra, các kỹ sự có thể tìm ra vị trí và cách mà chúng đã thực sự bị xóa bỏ.

"Là một kỹ sư, trước tiên tôi sẽ hỏi thông tin về những gì đã bị xóa dưới dạng chẩn đoán ban đầu và cách nó bị hỏng. Nhưng, xin hãy cho tôi biết thông tin chính xác", Itaki chia sẻ. "Trên thực tế, có những trường hợp có thể khôi phục dữ liệu dễ dàng hơn nếu mọi người cung cấp thông tin về việc họ đã thực hiện điều gì trước đó".