Bỏ sổ hộ khẩu giấy: Bao giờ hết cảnh ngược xuôi vì “Giấy xác nhận cư trú”?

Bỏ sổ hộ khẩu giấy, kỳ vọng giúp giảm thủ tục trong giao dịch hành chính, thế nhưng không phải, sau khi bỏ sổ hộ khẩu, lại sinh ra “giấy xác nhận cư trú”, được ví như “giấy phép con” hành dân. Bỏ hộ khẩu giấy, thủ tục hành chính tưởng thông thoáng mà lại không thoáng.

Mất thời gian và bất tiện

Đầu năm nay, gia đình anh Trần Văn Giang (cư trú tại phường Xuân Phương, Nam Từ Liêm, Hà Nội) đang có nhu cầu giao dịch mua bán nhà chung cư.

Nhân viên tư vấn môi giới hướng dẫn vợ chồng anh cần chuẩn bị các giấy tờ như đăng ký kết hôn, căn cước công dân, xác nhận cư trú để thực hiện các thủ tục mua bán tại phòng công chứng.

Thắc mắc vì sao đã có căn cước công dân gắn chip tích hợp các dữ liệu mà vẫn cần những giấy tờ trên thì anh Giang nhận được phản hồi: “đây là yêu cầu để xác minh được các thông tin”.

“Công chứng viên cho biết, căn cước công dân gắn chip cũng có thông tin nơi thường trú của người đi giao dịch. Tuy nhiên, đến thời điểm công dân có việc đến phòng công chứng thì thông tin có thể đã có thay đổi, nên các tổ chức công chứng thường yêu cầu người giao dịch cung cấp giấy xác nhận cư trú từ cơ quan có thẩm quyền” - anh Giang nói.

Như vậy, để thực hiện được các giao dịch anh Giang phải lên công an phường thực hiện xin giấy xác nhận cư trú. Và không phải xin xác nhận là được ngay mà phải chờ từ 3-5 ngày mới nhận được tờ giấy có giá trị trong vòng 30 ngày này.

“Việc này quá mất thời gian và bất tiện. Nhiều khi cứ phải chạy đi, chạy lại từ UBND phường, Công an phường rồi sang văn phòng công chứng mà việc giao dịch còn phụ thuộc vào thời gian của đối tác. Mất công, mất việc, mất thời gian, nhiều khi hỏng việc. Bỏ sổ hộ khẩu giấy, cứ tưởng là sẽ giảm bớt các thủ tục trong giao dịch hành chính, ấy vậy mà, lại sinh ra giấy xác nhận cư trú, như giấy phép con, không có không được...” - anh Giang than phiền.

3-5 ngày mới xin được xác nhận cư trú

Để thực mục sở thị điều này, trong vai một người dân, PV Lao Động đã trực tiếp có mặt để xin xác nhận các giấy tờ liên quan.

Có mặt tại UBND phường Ô Chợ Dừa (quận Đống Đa, Hà Nội), khi đề nghị được giải quyết thủ tục hành chính liên quan cấp giấy xác nhận tình trạng độc thân thì công chức tiếp nhận và trả kết quả hồ sơ hành chính giải thích, cần phải sang Công an phường để xin xác nhận cư trú.

Vị này cho biết, ở thời điểm hiện tại, UBND phường chưa được cấp các loại thiết bị để đọc các dữ liệu trong căn cước công dân gắn chip. Mặt khác, việc liên thông dữ liệu cũng chỉ mới đọc được một số thông tin mà không thể truy vết được quá trình cư trú. Do vậy, nếu muốn xin xác nhận tình trạng độc thân, bước đầu tiên cần phải sang công an phường để xác nhận cư trú.

Di chuyển sang công an phường Ô Chợ Dừa, cán bộ tiếp nhận hồ sơ tại phòng xác nhận cư trú đưa tờ khai về “xác nhận thông tin cư trú” yêu cầu công dân điền các thông tin để cơ quan công an xác minh. Thời gian để trả kết quả với người đăng ký thường trú tại khu vực từ 3 ngày làm việc. Còn nếu trong trường hợp người dân chỉ tạm trú ở khu vực thì công an khu vực sẽ phải chuyển cả hồ sơ để xác minh ở nơi thường trú. Nếu như vậy, thời gian giải quyết hồ sơ có thể kéo dài từ 5-7 ngày làm việc.

Các thông tin trên tờ khai xác nhận thông tin về cư trú có nhiều thông tin đã trùng trên căn cước công dân gắn chip. Một số thông tin khác mà công an khu vực sẽ xác nhận như nơi thường trú, nơi tạm trú, nơi ở hiện tại, chủ hộ, số thành viên trong gia đình… (những thông tin như trong sổ hộ khẩu giấy trước đây). Tuy sổ hộ khẩu giấy đã không còn hiệu lực sử dụng nhưng theo cán bộ tiếp nhận hồ sơ ở công an phường giải thích, nếu có ảnh chụp hoặc thông tin ở trang đầu tiên của sổ hộ khẩu cũ, cơ quan công an sẽ dễ dàng tìm kiếm, kiểm tra và xác nhận thông tin cho người dân hơn.

Trao đổi với Lao Động, một lãnh đạo UBND phường Giáp Bát (quận Hoàng Mai) cho biết, hiện một số TTHC liên quan tới hộ tịch và thủ tục khác trong danh mục hồ sơ vẫn đang có yêu cầu thông tin về cư trú. Do vậy, để giải quyết hồ sơ cho người dân nhanh chóng thì cách tốt nhất là phải đồng bộ, liên thông dữ liệu từ cơ quan công an sang UBND phường. Khi đủ dữ liệu thì xác nhận các loại giấy tờ sẽ nhanh chóng hơn.

Đại diện Trung tâm Dữ liệu quốc gia về dân cư (Cục C06, Bộ Công an) cho biết, cán bộ tiếp dân hoàn toàn có thể khai thác thông tin của công dân trên mặt thẻ bằng việc đọc thủ công.

Cán bộ cũng có thể khai thác thông tin từ Cơ sở Dữ liệu quốc gia về dân cư thông qua tài khoản dịch vụ công của người dân hoặc tài khoản của chính cán bộ tiếp dân.

Theo Nghị định 104/2022/NĐ-CP về sửa đổi Nghị định liên quan đến việc nộp, xuất trình sổ hộ khẩu, sổ tạm trú giấy khi thực hiện thủ tục hành chính, cung cấp dịch vụ công, từ ngày 1.1.2023, người dân đi làm thủ tục hành chính sẽ không cần mang theo sổ hộ khẩu mà có thể dùng các loại giấy tờ khác để chứng minh thông tin cư trú của mình. Những loại giấy tờ đó bao gồm:

- Thẻ Căn cước công dân.

- Chứng minh nhân dân.

- Giấy xác nhận thông tin về cư trú.

- Giấy thông báo số định danh cá nhân và thông tin công dân trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.

Tuy nhiên, sau hơn một tháng kể từ ngày áp dụng nghị định mới, vẫn còn nhiều khúc mắc và vấn đề khiến cho việc làm thủ tục hành chính của người dân gặp khó khăn và mất thời gian.