“1982”- những thước phim vừa lôi cuốn, vừa ám ảnh

Là gương mặt nổi bật trong số những nhà làm phim độc lập trẻ tại Việt Nam, đạo diễn Nguyễn Hoàng Điệp đã xác lập phong cách, góc nhìn tràn đầy tinh tế, tạo dựng nên một thẩm mỹ điện ảnh đẹp đẽ, hiện đại và ám ảnh. Từng giành nhiều giải thưởng tự hào ở những liên hoan phim quốc tế lớn nhất như Venice, Cannes... ở cả vai trò nhà sản xuất và đạo diễn, Nguyễn Hoàng Điệp sẽ tiếp tục mang đến cho công chúng yêu nghệ thuật thứ 7 bộ phim mới “1982”.

Từ thành công thảm đỏ

Bắt đầu với những phim tài liệu về các đề tài nóng trong xã hội, các seri phim truyền hình và sitcom phát sóng trong giờ vàng của Đài truyền hình quốc gia, hiện nay đạo diễn Nguyễn Hoàng Điệp đã tập trung hoàn toàn cho Hãng phim độc lập Okia Hanoi của chính mình. Năm 2009, với vai trò là giám đốc sản xuất của “Bi, Đừng sợ” (đạo diễn Phan Đăng Di), bộ phim đã giành hai giải trong “Tuần lễ phê bình” tại Liên hoan phim Cannes, đến năm 2014, Nguyễn Hoàng Điệp viết kịch bản, đạo diễn, sản xuất và tự phát hành bộ phim đầu tay “Đập cánh giữa không trung”. Đây không chỉ là bộ phim độc lập đầu tiên phát hành thương mại và gặt hái thành công tại các phòng vé trong nước mà còn được công chiếu tại Liên hoan phim quốc tế Venice, xuất sắc giành giải “Phim hay nhất” từ Liên đoàn các nhà phê bình phim châu Âu và Địa Trung Hải (FEDORA). Cùng với bộ phim này, Nguyễn Hoàng Điệp còn nhận được rất nhiều giải thưởng quốc tế danh giá khác như: Đạo diễn xuất sắc nhất ở Liên hoan phim quốc tế Bratislava; phim hay nhất tại Liên hoan phim VFF...

Năm 2016, đạo diễn Nguyễn Hoàng Điệp đã được Bộ Văn hóa Pháp vinh danh là Hiệp sĩ văn chương nghệ thuật. Năm 2017, cô cùng chồng là kiến trúc sư Nghiêm Quốc Cường thành lập Ơ kìa Hà Nội - một trung tâm văn hóa và sáng tạo, tập trung vào điện ảnh, văn học, di sản, và bình đẳng giới. Thông qua các hội thảo nghệ thuật, sự kiện nghệ thuật mở... cô đã kết nối nghệ thuật với công chúng và hỗ trợ các nghệ sĩ độc lập. Đạo diễn Nguyễn Hoàng Điệp sáng lập chuỗi sự kiện thường niên Sẽ Sẽ Chứ - nhằm tôn vinh di sản thi ca của Lưu Quang Vũ và Xuân Quỳnh. Giai đoạn 2021-2022, Nguyễn Hoàng Điệp tổ chức chương trình lưu trú điện ảnh “Hà Nội mùa Đông” tập trung vào tiếng nói của các nhà làm phim nữ và chủ đề bình đẳng giới. Đây là chương trình lưu trú lớn thứ 2 của Việt Nam dành cho các nhà làm phim trẻ. Đến năm 2024, cô tiếp tục gây tiếng vang với công chúng trong vai trò là nhà sản xuất của dự án sân khấu độc lập “Hồn Trương Ba, da hàng thịt”, sản phẩm sân khấu giành Huy chương vàng, bạc cá nhân trong Liên hoan Sân khấu toàn quốc.

Đến mùa đông 1982

Lấy bối cảnh ở Hà Nội, trong những ngôi nhà tập thể cũ lọt thỏm giữa những tòa cao ốc, bộ phim “1982” xoay quanh nhân vật Thu Yến (Đỗ Hải Yến thủ vai) - một đạo diễn điện ảnh vừa bị lừa mất hết tiền tiết kiệm trong lúc gia đình đang rất cần tiền. Trong lúc đó, em trai cần tiền cưới vợ, em gái cần tiền để trả nợ thì chứng đãng trí của mẹ cô trở nặng, ký ức dần biến mất. Người mẹ đột nhiên biến mất đúng vào lúc cả ba chị em đều rất cần thuyết phục mẹ bán căn nhà để chia tài sản. Ba chị em làm tất cả mọi cách để tìm mẹ, kể cả cầu cúng bói toán, những mong mẹ trở về. Cuối cùng, theo một cách nào đó, những biến cố đã hàn gắn tình thân gia đình mà bấy lâu Yến tưởng đã nhạt phai trong hành trình tìm mẹ.

Lý giải về ý tưởng đầu tiên về bộ phim “1982”, đạo diễn Nguyễn Hoàng Điệp xúc động chia sẻ: Khi bộ phim của tôi đi khắp thế giới, giành được nhiều giải thưởng quốc tế, trở thành bộ phim nghệ thuật đầu tiên phát hành thương mại và đạt được thành công tại phòng vé Việt Nam thì đột nhiên mẹ tôi lâm bệnh nặng. Tôi đã chăm sóc mẹ tôi nhiều năm trong mặc cảm tội lỗi vì đã không thể giúp đỡ mẹ kịp thời khi quá tập trung cho việc làm phim. Tôi thậm chí còn cảm thấy rằng, tôi càng thành công thì mẹ tôi càng đau yếu. Mẹ tôi đã quên đi nhiều thứ, và luôn lo gia đình bỏ quên mẹ, còn tôi cũng quên đi nhiều thứ trong nỗi lo điện ảnh sẽ bỏ quên mình. Thời gian trôi nhanh, gia đình chúng tôi chăm sóc mẹ thật tốt, còn điện ảnh luôn ấm áp với tôi, và tôi bắt đầu dự án “1982” với sự đồng hành của Sven Zellner - đạo diễn hình ảnh nổi tiếng người Đức.

Đạo diễn Nguyễn Hoàng Điệp đã quyết định trao vai diễn quan trọng cho người bạn lâu năm Đỗ Hải Yến, không chỉ vì tài năng và sức hút của cô trong điện ảnh mà còn vì sự trải nghiệm và thấu hiểu cũng như tinh thần sẵn sàng nhập cuộc không ngơi nghỉ cùng những bi hài kịch mà nhân vật chính trải qua. Bên cạnh nữ diễn viên chính còn là những cái tên bảo đảm về sức hút như: Nghệ sĩ Ưu tú Chiều Xuân, diễn viên Thùy Anh, Nguyễn Trường Khang, Bùi Thạc Phong...

“1982 được quay trong hơn 20 ngày với ê-kíp có thể coi là nhỏ nhất thế gian với một bộ phim điện ảnh khi chỉ từ 12-14 người. Bắt đầu từ lúc có ý tưởng, trao đổi với đạo diễn hình ảnh Sven Zellner, trao đổi với diễn viên chính Đỗ Hải Yến xong xuôi là tôi cũng đồng thời xong kịch bản, lập danh sách cộng sự (crew), bán nhà dồn tiền để làm phim... Tất cả trong đúng khoảng thời gian Đỗ Hải Yến đi quay cho một phim khác. Cô ấy vừa kết thúc phim trước là bay ra Hà Nội và vào 1982 luôn”, đạo diễn Nguyễn Hoàng Điệp kể.

Đạo diễn Nguyễn Hoàng Điệp cho rằng điều ưng ý nhất tính đến thời điểm hậu kỳ phim là cô đã được làm việc cùng những người giỏi nhất trong lĩnh vực của họ, không chỉ hiểu và tin mà còn là những người đồng chí hướng với nhau, những con người luôn sẵn lòng tận hiến với điện ảnh.

Bộ phim “1982” là một hành trình vừa có nỗi buồn, xúc động, kịch tính hiện thực - một kiểu hiện thực tâm tưởng được điện ảnh hóa với những cú twist hài hước, bất ngờ, vẽ ra một thế giới khác thường mà khán giả chưa từng thấy. Và cuối cùng, sự trở lại sau 10 năm dừng đóng phim của Đỗ Hải Yến trong “1982” cũng là một điểm cộng thu hút khiến công chúng rất chờ đợi sau phim “Mùa hè chiều thẳng đứng”, “Chuyện của Pao”, “Cánh đồng bất tận” hay “Người Mỹ trầm lặng” mà cô từng tham gia. “1982” hứa hẹn sẽ là thành công mới, rực rỡ và “thật điện ảnh” của Nguyễn Hoàng Điệp, Đỗ Hải Yến và đoàn phim.